کد خبر: 1015787
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۳۹۹ - ۰۷:۰۰
خوانشی تاریخی از آثار زنده‌یاد جلال آل‌احمد
محمدرضا کائینی
سرویس تاریخ جوان آنلاین: زنده‌یاد جلال آل‌احمد نویسنده نامدار تاریخ معاصر ایران، در طول عمر کوتاه خویش، آثاری ارجمند و ماندگار خلق کرد که بر فرآیند‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی پس از خویش، تأثیراتی غیرقابل انکار نهاد. همین دستاورد نیز موجب گشت تا میراث او در طول نیم قرن پس از درگذشت وی، همچنان محل چالش و مناقشه باشد. حجم مدح و ذمی که در دوران اکنون از آل‌احمد می‌شود و نیز تعداد کتب و مقالاتی که در باب اندیشه وی به نگارش درمی‌آید و مهم‌تر از همه میزان حیرت‌انگیز فروش آثارش، همگی شاهدی بر حیات مستدام او در ساحت ادبیات ایران است. اثری که هم‌اینک به شما معرفی می‌شود، در زمره کتبی است که در سالیان اخیر، در تحلیل میراث آل‌احمد به نگارش درآمده است. در مقدمه «از نفرین زمین» که توسط مجتبی حبیبی تألیف گشته و مرکز اسناد انقلاب اسلامی آن را منتشر ساخته، آمده است: «راه‌ها هر چه باریک‌تر، صعب‌العبور‌تر و حساس‌تر باشند، آغازگر بودن در آن‌ها ارزشمند‌تر و مهم‌تر است. به خصوص که راهی، دو جایگاه و موضع تاریخی را‌- آن‌هم در منظر یک قوم و ملت- به هم برساند. به فرض که ایستگاه و مبدأ این حرکت، وادادگی و انفعال و خیانت باشد و موقف و مقصد آن خودآگاهی، مبارزه و خدمت. ناگفته پیداست که این راه توبه نام می‌گیرد و مطلعی است برای یک رستاخیز، رستاخیزی به آسمان، پس از هبوطی دردناک و فروخفتگی در حضیض ذلت. توبه‌ای چنین، اگر مقبول افتد منشأ حرکت است و یقظه‌ای عمومی و آن روز که همه بیدار شوند، آغازگران، هر یک به سهم تأثیرشان جاودانه خواهند شد. چه آنکه راهبر حکیم و خردمند انقلاب اسلامی فرمود: جلال آل‌احمد در قله ادبیات مقاومت زمانه خویش و شاخص و نقطه شروع فصل توبه روشنفکری ایران است.

نویسنده‌ای کم‌نظیر، متعهد و انقلابی که موضوع شاهکار‌های خود را اصلی‌ترین دغدغه‌های مسلمانان در ایران و جهان، بلکه مستضعفان عصر قرار داد. آنجا که ماهیت امپریالیسم غرب و شرق و ظلمه آن دو- اسرائیل‌- را رسوا می‌سازد، تا آنجا که عمق انحرافات روشنفکران وطنی را فریاد می‌زند و آنجا که فقر و ظلم و بیداد و ناکارآمدی و بحران هویت ایران پهلوی را به داستان می‌کشد. بیش از ۴۶ اثر ادبی و علمی جلال، آیینه‌ای شفاف از تحول اوست در زندگی سیاسی و شخصی که در تلاطم طوفان تحولات دهه ۱۳۲۰ و حزب توده و... آغاز می‌شود و طی دو سه دهه، در نهایت به ساحل نهضت اسلامی ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ می‌انجامد و بشارت نجات و پیروزی را در قامت بلند حضرت روح‌الله سر می‌دهد. «از نفرین زمین» تلاشی است برای بازخوانی مجدد جلال، نه آن سان که دیگران گفته و شنیده‌اند؛ بلکه آن سان که او گفته است و جز آثار او، چه ذخیره‌ای یارای بازگویی آن همه حکایت را دارد؟ این اثر در چهار بخش، آثار جلال را موشکافی می‌کند و با او همراه می‌شود تا آخرین برگ‌های یک داستان که هر چند به مرگ مشکوک نویسنده ناتمام می‌ماند، ولی می‌توان صفحه سفید مانده آن را خواند و از روی آن استنساخ کرد.

در بخش اول، از سفرنامه‌های جلال، سفر‌های خارجی او بررسی شده است. در بخش دوم، داستان‌های جلال را (شامل رمان و مجموعه داستان) که او را در مقام پیشگامی ادبیات نهضت و مبارزه و حتی انقلاب اسلامی می‌نشاند برانداز می‌کنیم. در بخش سوم، یادداشت‌ها و در بخش چهارم مقالات و تقاریر سیاسی اجتماعی او را از نظر می‌گذرانیم تا شاید شخصیت ناشناخته جلال آل‌احمد، سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی-که او انتظارش را می‌کشید-برای جویندگان تشنه نسل حاضر، معرفی گردد. در بخش ضمایم و اسناد هم ناگفته‌هایی از جلال و درباره او درج شده که هدف اثر را محقق می‌سازد. در پایان ضمن تشکر از مؤلف پرتلاش، از معاون پژوهشی جناب آقای دکتر طبیعی، مدیر گروه هنر و ادبیات انقلاب اسلامی مرکز آقای سیدمجید امامی، آقای مهدی حق‌بین ارزیاب نهایی طرح و همکاران پرتلاش معاونت انتشارات قدردانی می‌نماییم».
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار