سرویس اقتصادی جوان آنلاین: حدود ۱۸ صندوق بازنشستگی در اقتصاد ایران وجود دارد که علاوه بر سازمان تأمین اجتماعی، سرمایهگذاریهای آنها در صدها شرکت و حوزه اقتصادی نیاز به شفافسازی دارد، زیرا جمعیت تحت پوشش آنها حدود ۵۰ میلیون نفر است.
با وجود اینکه در اقتصاد ایران حدود ۱۸ صندوق بازنشستگی فعالیت دارد، اما رئیسجمهور صرفاً روی شفافسازی و عرضه سهام شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی (شستا) تمرکز دارد و این در حالی است که صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان صندوق بازنشستگی کارکنان رسمی دولت دارای سرمایهگذاریهای قابل ملاحظهای در ۱۰۰ شرکت بورسی و غیربورسی است که این شرکتها در ذیل پنج هلدینگ تخصصی در حوزههای غذایی، دارویی و کشاورزی، عمران و ساختمان، هلدینگ نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی (انرژی) و صنایع و معادن فعالیت دارند.
افکار عمومی سازمان تأمین اجتماعی و شرکت سرمایهگذاری آن را میشناسد. در این میان خبر چندانی از سایر صندوقهای بازنشستگی نیست.
در حالی که در کشور حدود ۱۸ صندوق بازنشستگی وجود دارد. البته صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی با ضریب پوشش در محدوده ۲۵ درصد بزرگترین آنهاست، اما رئیسجمهور عموماً به شفافسازی و عرضه سهام شرکتهای سرمایهگذاری سازمان تأمین اجتماعی (شستا) اشاره دارد. در این بین باید توجه داشت که علاوه بر سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق روستاییان و عشایر، صندوق تامین اجتماعی نیرویهای مسلح و حدود ۱۴ صندوق صنفی و اختصاصی دیگر در کشور وجود دارند که از ناحیه ناهمخوانی درآمد و هزینهها، فشار قابل ملاحظهای به بودجه عمومی کشور و سیستم بانکی وارد میکنند که جا دارد رئیسجمهور محترم و مجلس شورای اسلامی روی شفافسازی و مولدسازی داراییها و شرکتهای سرمایهگذاری صندوقهای بازنشستگی موجود در کشور توجه داشته باشند. رئیسجمهور تاکنون چندین بار در رابطه با شفافسازی شرکت سرمایهگذاری تأمین اجتماعی (شستا) از طریق عرضه در بازار سرمایه و الزام رعایت قوانین مرتبط با شفافسازی در این بازار سخن گفته و در سال جاری نیز ۱۰ درصد از سهام شستا در بازار سرمایه به ارزش بیش از ۷ هزار میلیارد تومان واگذار شده است، اما مقوله شفافسازی بیش از ۱۵ صندوق بازنشستگی، بهویژه صندوق بازنشستگی کشوری که متعلق به بازنشستگان دولتی است در هالهای از ابهام قرار دارد و از آن مهمتر بهرغم آنکه بودجه شرکتها، بانکهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت به مرز ۲ هزارهزار میلیارد تومان رسیده است و شفافسازی و مولدسازی این داراییهایی که گفته میشود، بخشی از آن نیز زیانده هستند، محل پرسش است.
آنقدر نام سازمان تأمین اجتماعی و شرکت سرمایهگذاریاش در جامعه تکرار شده که بسیاری از مردم تصور میکنند صندوق بازنشستگی دیگری وجود ندارد. این در حالی است که تنها صندوق بازنشستگی کشوری با ضریب نفوذی در محدوده ۷ درصد دارای شرکت سرمایهگذاری همچون شستاست. در این میان اگرچه برخی اشخاص آشنا با بازار سرمایه تصور میکنند نماد و صندوق، تنها سرمایهگذاری صندوق بازنشستگی کشوری است که ارزش بازار این نماد از محدوده ۱۵ هزار میلیارد تومان در پایان سال ۹۸ به محدوده ۵۰ هزار میلیارد تومان در روز گذشته رسیده، اما باید توجه داشت که سرمایهگذاریهای صندوق بازنشستگی کشوری حدود ۱۰۰ شرکت است که ذیل هلدینگ غذایی، دارویی و کشاورزی، هلدینگ عمران و ساختمان، هلدینگ نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی (انرژی) و هلدینگ صنایع و معادن تقسیمبندی شده است.
به دلیل اینکه داراییهای فوق به مردم معرفی نشده است، سخنی هم درباره این مباحث و مولدسازی داراییها زده نمیشود، در صورتی که امروز یکی از هزینههای جدی تحمیلی به بودجه عمومی کشور و حتی منابع موجود در بانکها از ناحیه کسری بودجه صندوقهای بازنشستگی پدید آمده است.
در این بین باید دانست علاوه بر سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق روستاییان و عشایر، صندوق تأمین اجتماعی نیرویهای مسلح، صندوقهایی همچون صندوق بازنشستگی کارکنان بانکها، کارکنان صنعت نفت، کارکنان فولاد، حمایت از وکلا، کارکنان صداوسیما، بازنشستگی شهرداری، کارکنان هما، کارکنان مس، کارکنان شرکت سهامی بیمه ایران، سازمان بنادر و دریانوردی، کارکنان بیمه مرکزی و آیندهساز فعالیت دارند که جا دارد یک رگلاتور به آنچه در حوزه صندوقهای بازنشستگی میگذرد نظارت داشته باشد و ضمن شفافسازی داراییها و سرمایهگذاری این صندوقها، عمده داراییها در بازار بورس و فرابورس وارد شوند تا به واسطه ابزارهای شفافسازی این بازار، پرداختکنندگان حق بیمه و همچنین بیش از ۵۰ میلیون جمعیت تحت پوشش بدانند که وضعیت صندوق به چه شکل است.