سرویس تاریخ جوان آنلاین: سیاست‌ورزی دینی و ملی در تاریخ معاصر ما، اگر چند نماد برجسته داشته باشد، بی تردید یکی از آن‌ها شهید آیت‌الله سیدحسن مدرس به شمار می‌رود. او به اذعان موافق و مخالف، یکی از دانا و تواناترین رجالی بود که در دوران معاصر، در حیطه سیاست‌ورزی ایران ظهور کرده است. اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، در عداد کتاب‌هایی است که مرکز اسناد انقلاب اسلامی در تبیین سیره سیاسی آن بزرگ منتشر ساخته است. دکتر حمیدرضا ملک‌محمدی مؤلف نیز در مقدمه آن، محتوای این پژوهش را به شرح ذیل به توصیف آورده است: «تاریخ، حافظه متراکم و انباشته یک ملت از رخداد‌هایی است که در گستره زمان و جغرافیا، مسیر زندگی را مشخص کرده و آن را در برابر دیدگان آیندگان به تصویر می‌کشد. فراز‌ها و فرودها، اوج‌ها و حضیض‌ها و گشایش‌ها و سختی‌ها، هر یک برگی از این کتاب پر حادثه را تشکیل می‌دهند و هر برگی چنان است که بر خواندنش، درسی برای گام‌های آتی خواهد بود. ملت‌های قدیمی‌تر، تاریخی متراکم‌تر دارند و تواریخ متراکم‌تر، لایه‌های رسوبی سخت‌تری از رفتار و فرهنگ را در خود جای می‌دهند. عادات در میان آن‌ها بسی پایاتر و تغییر در آن‌ها بسی مشکل‌تر است. ریشه‌های تنومند آداب اجتماعی و سیاسی، با اندک کاویدن چنین تاریخ‌هایی نمایان می‌شود و آن جاست که کار سخت خوب دیدن و فهمیدن، خود به هنری بزرگ تبدیل می‌گردد و ایران نیز حکایتی چنین دارد. مجموعه‌ای از پادشاهی‌های قدرتمند و گسترش‌گرا، از پس هزاره‌هایی مشحون از تخاصم و نبرد، سرزمین ایران را به آوردگاه قدرت طلبی‌های سیاسی- نظامی تبدیل کرده، بر بالادست تمامی ترتیبات اجتماعی و سیاسی هر دوره، پادشاهی وجود داشت که تمامی قدرت‌های اصلی را یک جا در خود جمع نموده بود. حکومت‌های پادشاهی به شکلی روالمند، در هر دوره به تقویت سنت‌ها و آداب اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شاه مداری منجر می‌شد تا آنکه در دوره‌ای نزدیک به زمان حاضر، یعنی یک سده پیش، قیام مشروطیت با ضرورت حرکت به سوی دولت مدرن و محدود ساختن قدرت پادشاه، نهاد نوپای مجلس را در ایران پی‌ریزی نمود و به دنبال آن، نمایندگان مردم در حوزه وضع قوانین و ارائه راه کار‌های تقنینی، بر قدرت بی حد و حصر پیشین، محدودیت وارد کردند. حضور نمادیندگان مردم در مجلس، نه تنها می‌توانست مرهمی بر دلمشغولی‌های عمومی در خصوص لحاظ کردن منافع و مصالح آنان باشد، که سدی در برابر تمایلات جاه‌طلبانه و خودسری‌های پادشاه نیز به حساب می‌آمد. در این میان، نقش نمایندگان مجلس در ایفای چنین وظیفه‌ای، بسیار حساس و اساسی بود. نمایندگان آگاه و مطلع قادر بودند چنین نقشی را به خوبی ایفا نمایند و در چنین چارچوبی است که یکی از نمایندگان مجلس که موضوع اصلی نوشتار حاضر نیز هست، جای می‌گیرد. سیدحسن مدرس، در مجالس مقننه دوره‌های نخست است اگر چه در خصوص مدرس و آرا و اندیشه‌های او، تاکنون مطالب قابل توجهی به صورت کتاب و مقاله به رشته تحریر درآمده، اما از این نگاه که آرا و اندیشه‌های سیاسی مدرس در چارچوب دانش سیاست‌گذاری عمومی چگونه قابل وارسی است، کمتر سخنی به میان آمده است. دانش سیاست‌گذاری عمومی به عنوان یکی از شاخه‌های نوین علمی که با دیگر دانش‌ها پیوند خورده و به صورت رشته‌ای چند رشته‌ای و میان رشته‌ای در میان دیگر حوزه‌های علوم در جهان مطرح گردیده است، زمینه‌ای مناسب برای تحلیل اندیشه و عمل کنشگران اجتماعی و سیاسی به حساب می‌آید. این رشته نوین با عمر چند چند ده‌های خویش در جهان، یکی از مدعیان جدی تحلیل حوادث و رخداد‌هایی است که به نوعی با فرایند تصمیم‌سازی در عرصه اداره جوامع در ارتباط می‌باشند. از این رهگذر، اندیشه و عمل سیاسی مدرس در چارچوب مؤلفه‌های بنیادین سازنده سیاست‌گذاری عمومی، در قالب نخبگان واسطه جای می‌گیرد. او با دارا بودن دو ویژگی عمده، یعنی خصوصیات شخصیتی از یک سو و کرسی وکالت مجلس از سوی دیگر، فرصتی بی‌بدیل را برای ایفای نقشی اساسی در سیاست‌گذاری کشور دارا بود و پرداختن به همین فرصت بی‌مانند، انگیزه اصلی نگارش کتاب حاضر گردید. این نوشتار با دستمایه قرار دادن اسناد، مدارک و دیگر نوشته‌های موجود در مورد مدرس و نوشته‌های حوزه سیاست‌گذاری عمومی، تلاش خواهد نمود تا اندیشه و عمل این نماینده مجلس را از نگاه دانش سیاست‌گذاری، بررسی و تحلیل کند».
