سرويس فرهنگ و هنر جوان آنلاين: رهبر انقلاب از ابتدای شروع کرونا همگان را به تبعیت از تصمیمات ستاد ملی کرونا فراخواندند و خودشان نیز در این مسیر پیشگام بودند. ایشان حتی از کسانی که در محافل عمومی ماسک نمیزنند گلایه کردند و خودشان هم این مسأله را عملی کردند اتفاقی که باعث شد بسیاری از مسوولان ارشد کشور هم ماسک بزنند حالا تصمیم درباره برگزاری عزادرای محرم و نوع مدل آن اهمیت بسیاری داشت که یکی از آنها مدل برگزاری این مراسم در بیت رهبری بود. از ابتدای شروع کرونا تقریباً عموم برنامههای رهبر انقلاب بدون حضور جمعیت و برخی از آنها به صورت ویدیو کنفرانس برگزار شده است. با اعلام برنامههای عزاداری بیت رهبری که بدون حضور جمعیت و با حضور تنها یک سخنران و مداح برگزار میشد تکلیف همگان در خصوص رعایت پروتکلهای بهداشتی مشخص شد هر چند جامعه مذهبی کشور در ایام ماه رمضان امتحان خوبی در این عرصه داده بود با این حال مدل برگزاری مراسم عزاداریهای محرم مراقبتهای ویژهای نیاز داشت که باید توجه میشد. اینکه مراسم سالانه عزاداری امام حسین( ع) در بیت رهبری فقط با حضور شخص رهبر انقلاب برگزار میشود نکات مهم و زیادی دارد که در ذیل به آن میپردازیم.
انتشار تصاویر متعدد از رهبر انقلاب بهعنوان تنها مستمع سخنران و مداح برنامه حسینیه امام خمینی فارغ از همه احساسات علاقهمندان ایشان مبنی بر تنهایی و دلسوزی برای ایشان نشاندهنده توجه و تعقل رهبر یک جامعه در توجه دادن کشور به مسائل بهداشتی است. هر مدل برگزاری این مراسم میتوانست حواشی و شبهات زیادی در جامعه ایجاد کند، ولی این مدل برگزاری مراسم علاوه بر اینکه هر گونه شبهه را نسبت به مدل برگزاری آن از بین برد و خود توانست به یک الگوی برگزاری (البته با مقداری تفاوت در مدل) بدل شود. قبل از شروع ماه محرم تاکیدات زیادی بر برگزاری روضههای خانگی میشد و کسانی که به هر دلیل یا توانایی حضور در هیاتهای مذهبی را نداشتند یا بهخاطر مسائل بهداشتی از حضور تجمعات خودداری میکردند میتوانستند به شیوه روضه خانگی برای محرم مراسم برگزار کنند. مدل برگزاری عزاداری در حسینیه امام خمینی نشان داد که روضه اباعبدالله حتی با حضور یک نفر هم قابل برگزاری است و برگزار کردن روضه سیدالشهدا متوقف بر جمعیت زیاد و سازوبرگ فراوان نیست.
از سوی دیگر مدلی که امسال از سوی رهبر انقلاب برای آن دسته از قشر مذهبی که هیچگونه پروتکلی را در مراسم عزاداری محرم قبول نداشتند هم مشخص کرد. وقتی رهبر کشور که همزمان ولایت عامه بر مردم دارد به این شیوه عزاداری میکند دیگر تکلیف سایر قشر مذهبی مشخص است که باید به بهترین شکل ممکن در رعایت مسائل بهداشتی بکوشند اتفاقی که مانند یک چراغ راه در برگزاری هیاتهای مذهبی عمل کرد. برگزاری مراسم عزاداری در حسینیه امام خمینی با سبک و سیاق جدید نکات دیگری هم دارد که به مداح و سخنران جلسه مرتبط میشود. سالهاست که قشر مداح و سخنران در مراسمهای با جمعیتهای بالا سخنرانی میکنند و حال مستمع جلسه را هم تنظیم میکنند. اگر سخنرانان مذهبی این شیوه را در هنگام سخنرانی تلویزیونی آزمودهاند و به اصطلاح میتوانند تمرکز خود را در حین سخنرانی برای مخاطب فرضی حفظ کنند، اما مداحان و روضهخوانان عموماً از مدل مستمع خود انرژی میگیرند که باعث میشود شور و حال جلسه هم متناسبت با آن تنظیم شود. ولی امسال مداحان برنامه بیت رهبری باید برای یک شخص میخوانند و دیگر از آن نالهها و شیونهای حضار در هنگام خواندن روضههای سوزناک اهل بیت خبری نبود اتفاقی که باعث میشود ناخودگاه مداح جلسه ملاحظه کند چگونه برای حفظ شور و حال مجلس روضه خود را تنظیم کند.
امام حسین (ع) و تفسیر انفسی ذکر خدا
عبدالله صلواتی، دانشیار و معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در یادداشتی با عنوان امام حسین( ع) و تفسیر انفسی ذکر خدا به جایگاه امام حسین( ع) در رسیدن به خدا پرداخته است:بارها خواندیم از قرآن کریم که: الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (الرعد /۲۸): (هدایت شدگان) کسانی هستند که ایمان آورده و دلهایشان به یاد خدا آرام میگیرد. بدانید که تنها با یاد خدا دلها آرام میگیرد. در تفسیر تستری ذیل این آیه آمده: هر گاه بنده مشغول طاعت خدا باشد ذاکر است و اگر امری به ذهنش خطور کرد آن امر خطور یافته قاطع ذکر است. قشیری در لطائف الاشارات میگوید: اگر قلب بندهای با ذکر خدا مطمئن نشد این امر به خللی در قلب او باز میگردد و قلبش در فهرست قلبهای صحیح قرار ندارد. غزالی در منهاج العارفین مینویسد: ذکر خالص آن است که در آن غیر خدا در میان نباشد. در مرصاد العباد آمده:، چون سلطان ذکر ساکن ولایت دل بود دل با او اطمینان و انس گیرد و با هرچه جز اوست وحشت ظاهر کند. نویسنده کاشفالاسرار ذیل این آیه اظهار میدارد: دل حقیقی آن است که در او جز ذکر حق نباشد. کاشانی در شرح منازل درباره این آیه میگوید: مصداق این آیه کسی است که قلبش رب خویش را فراموش نمیکند و لحظهای از او غافل نمیشود و هرگاه از وعید خدا بترسد و خوف بر او غلبه کند خدا از باب وعدش سکینه را بر قلبش نازل میکند و رجا بر او غلبه میکند و مطمئن به رجا میشود. ایام محرم است و من مشغول تأمل در این آیه. به ذهنم گذشت که کربلا سال ۶۱هجری را تجلی این آیه بدانم و حسین( ع) را در طوفان بلا، کانون ذکر و گرانیگاه آرامش به اذن خدا. در گامی دیگر، میتوان گفت: حسین(ع) فقط ذاکر نیست، بلکه خود ذکر است و آینه تمام نمای مذکور. با این توضیح که: توجه به حقیقتی که در او غیر خدا راه ندارد و ذهن، زبان، سیره و رفتارش یکپارچه حق و حق نماست این حقیقت هم ذکر خداست و توجه به او توجه به خدای عالم است و مایه اطمینان. از منظر تفسیر انفسی یاد شده میتوان داستان ماندن اصحاب عاشورایی را طور دیگری هم دید: میگویند امام حسین( ع) در تاسوعا به اصحابش گفت من بیعتم را از شما برداشتم و میتوانید بروید اصحاب باوفایش که جز حسین( ع) را کانون ذکر و در پی آن، کانون اطمینان و سکینه نیفتند ترک امام را ترک ذکر خدا یافتند و عاشقانه ماندند.