سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: واژه «همسایه» از نظر دین اسلام دایره وسیعی از حقوق و تکالیف را در برمیگیرد، اما در قانون بهجز تعریفی که در قانون تملک آپارتمانها آمده، تعریف دیگری از آن وجود ندارد. قرآنکریم در کنار دستوراتی که به پرستش خداوند و نیکی به پدر و مادر و خویشاوندان داشته، توصیههایی نیز به نیکی و احسان در حق همسایگان کرده است. «وَ اعْبُدُوا اللّهَ وَ لا تُشْرِکوا بِهِ شَیئاً وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبی وَ الْیتامی وَ الْمَساکینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبی وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبیلِ»؛ «و خدا را بپرستید و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر و همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و همسایه نزدیک و همسایه دور و دوست و همنشین و و اماندگان در سفر نیکی کنید!»
قرار گرفتن رعایت حقوق همسایه در کنار حق بندگی و نیکی به پدر و مادر، نشاندهنده اهمیت همسایهداری در نظر قرآن است.
آپارتماننشینی فارغ از خودخواهی
امروزه با گسترش جمعیت و تغییر شیوه و سبک زندگی اجتماعی با توجه به تبدیل خانههای مستقل و قدیمی به آپارتمانها و برجهای آسمانخراش شاهد این هستیم که در هر ساختمان حداقل چهار خانواده با فرهنگ متفاوت و نگرش مختلف زندگی میکنند. مسلماً ساکنان یک واحد آپارتمانی هیچکدام خصوصیات اخلاقی و رفتار مشابهی نسبت به بقیه ندارند و همین موضوع گاهی اوقات سبب ایجاد مشکلات و اختلافاتی در میان آنها میشود. نوع پوشش ظاهری، میزان رفتوآمد، تعداد جمعیت هر خانواده، میزان سروصدا، مهمانیهای شبانه، اعتقادات مختلف و... همه اینها از جمله مواردی است که در زندگی آپارتماننشینی دخیل شده و گاهی مشکلات و گرفتاریهایی را برای ساکنان ایجاد میکند. اما آیا آپارتماننشینی قوانین خاصی دارد؟ و آیا رعایت این قوانین چارهساز مشکلات هست یا نه؟ قسمتهایی از آپارتمان وجود دارند که به طور مشترک اهالی آپارتمان از آن بهره میبرند و حق استفاده از آنها را دارند، نظیر: راهپلهها، زیرزمین، پشتبام، لابی و محوطه آپارتمان. هیچ یک از خانوارهای یک ساختمان مسکونی نمیتواند به طور اختصاصی از این قسمتها استفاده کرده و حق انتفاع دیگران را سلب کند. توجه داشته باشیم که فرهنگ آپارتماننشینی یعنی رعایت حقوق دیگر مالکان ساختمان، یعنی یاد بگیریم چطور به حقوق یکدیگر احترام گذاشته و خودخواهانه رفتار نکنیم.
دیگر چاردیواری اختیاری نیست
در کشور ما که یک کشور با پیشینه سنتی میباشد، بسیاری از مردم نیز به شیوه زندگی سنتی و خانههای مستقل عادت دارند و خیلی سخت میتوانند با زندگی در آپارتمان و رعایت قوانین و مقررات آن کنار بیایند، به همین خاطر فرهنگ آپارتماننشینی در میان مردم ما نسبت به دیگر کشورها کمتر نمود یافته و گاهی اوقات همسایهها نمیخواهند بعضی محدودیتهایی که به واسطه آپارتمان نشینی بر آنها تحمیل شده را بپذیرند و از موضع خود پایین بیایند؛ در واقع هنوز معتقدند، چاردیواری اختیاری است. سلب آسایش دیگران با برگزاری مراسم پر سر و صدا و بلند صحبتکردن، نگهداری حیوانات در منزل، نحوه پوشش نامناسب، عدم پرداخت حق شارژ و مواردی از این قبیل در آپارتمانها وجود دارد که همسایگان دیگر میتوانند با آگاهی از حقوق خود در راستای حفظ آرامش ساختمان اقدام کنند و شخص خاطی نیز موظف است نسبت به رعایت حقوق دیگران و قوانین مخصوص آپارتمان بکوشد. برای رعایت حقوق مدنی و روابط اجتماعی ساکنان ساختمانها لازم و ضروری است که قوانین و مقررات زندگی در چنین مکانهایی مورد توجه همه قرار گیرد. تعیین مدیر برای ساختمان یکی از ضروریات زندگی در آپارتمان و برقراری نظم و آرامش میباشد. قانون تملک آپارتمانها ضوابط و مقررات مربوط به آن و دیگر قوانین مختص آپارتماننشینی را مطرح کرده است که تمامی مجتمعهای مسکونی، اداری، تجاری و شهرکهایی که فاقد شهرداری هستند را ملزم به رعایت ضوابط و مقررات حاکم بر آن میکنند.
الزامهای قانونی آپارتماننشینی
طبق قانون و آییننامه تملک آپارتمانها مواردی عنوان شده که از سوی ساکنان و مالکان آپارتمانها رعایت این اصول ضروری است و در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
۱. رعایت اخلاق و رفتار اسلامی و داشتن پوشش ظاهری مناسب از امور مهم است و زیر پا گذاشتن آن در ساختمان ممنوع است.
۲. رعایت صرفهجویی در مصرف آب و برق و... و پرداخت به موقع هزینههای مربوط به آن و شارژ مشاعات.
۳. هرگونه اعتراضی از سوی ساکنان باید به صورت کتبی به مدیر ساختمان ارائه شود.
۴. تعمیرات و تغییرات بنای منزل که سبب ایجاد خسارت به ساکنان دیگر یا قسمتهای مشاع میشود، ممنوع است.
۵. نگهداری حیواناتی نظیر گربه، سگ، کفتر، خرگوش و... در آپارتمان ممنون است، زیرا علاوه بر سلب آسایش دیگران، عامل انتقال بیماری نیز میباشند.
رعایت قوانین و مقررات آپارتماننشینی و اهمیتدادن به حقوق دیگران باعث میشود که زندگی صلحآمیزی در کنار افرادی که تنها به اندازه یک دیوار با آنها فاصله داریم، داشته باشیم و سبب جلوگیری از بروز مشکلات و اختلافهای احتمالی میشود. در زندگی آپارتماننشینی همواره باید دو اصل را در نظر بگیریم تا آرامش و آسایش در محیط ساختمان حکم فرما شود:
۱. حقوق دیگران را رعایت کرده و به آنها آزار نرسانیم.
۲. در مقابل اذیت و آزار همسایه صبور باشیم، زیرا بیشترین مشکلات آپارتمانها ناشی از عدم توافق و تفاهم میباشد.
انگار که همسایه از همسایه ارث میبرد!
در دین اسلام درباره همسایه و رعایت حقوق او بسیار سفارش شده است، به طوری که یکی از بزرگان دین و پیشوایان معصوم فرمودند: اگر ستم نبود میگفتم همسایه از همسایه ارث میبرد. «الله الله فی جیرانکم! فان النبی صلی الله علیه و آله و سلم اوصی بهم و مازال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یوصی بهم حتی ظننا انه سیورثهم» (نهج البلاغه، وصیت به امام حسن (ع). شما را درباره همسایگانتان سفارش میکنم، زیرا پیامبر (ص) درباره ایشان سفارش فرموده است و آنقدر آن جناب درباره آنها سفارش میفرمود که ما پنداشتیم همسایه از همسایه ارث خواهد برد. برای داشتن زندگی آرام و بدون دغدغه بهتر است با یکدیگر برخورد مسالمتآمیز داشته و با همسایگان محترمانه رفتار کنیم. رفتار دوستانه حتی به صورت یک سلام و احوالپرسی ساده، آزار نرساندن و سروصدا ایجاد نکردن و رعایت قوانین مشاعات سبب میشود، افراد دیگر نیز متقابلاً با شما برخوردی دوستانه و محترمانه داشته باشند و اینچنین است که میتوانیم برای سالهای طولانی در کنار همسایههایی به مراتب نزدیکتر از دوستان و فامیل زندگی شاد و آرامی را سپری کنیم و روابط اجتماعی بهتری داشته باشیم.
در نظر داشته باشید که همیشه چاردیواری اختیاری نیست و همین چند دیوار نازک میان شما و همسایهتان سبب ایجاد حقوقی مشترک میشود که نیازمند توجه و رعایت متقابل میباشد.
*کارشناس ارشد حقوق