سرویس بین الملل جوان آنلاین: پس از رد قطعنامه پیشنهادی امریکا برای بازگشت تحریم‌های ایران و مخالفت تک تک اعضای شورای امنیت با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، وزیر امور خارجه امریکا نیمه شب یک شنبه در بیانیه‌ای مدعی بازگشت تحریم‌ها علیه تهران و احیای شش قطعنامه سازمان ملل علیه ایران شد؛ موضعی که منجر به بیانیه‌های پی‌درپی مخالفت بین‌المللی شده است. حالا بازماندگان برجام بایستی در عمل هم نشان دهند که آیا رودرروی ماجراجویی امریکا خواهند ایستاد یا نه؟ دبیرکل سازمان ملل گفته که نمی‌تواند درباره ادعای امریکا درباره بازگشت تحریم‌های ایران اقدامی انجام دهد، ولی مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در موضع‌گیری طعنه آمیز گفته که امریکا از بازگشت تحریم‌هایی که تنها خود امریکا آن‌ها را احیا شده می‌پندارد، استقبال کرده و البته جهان را هم تهدید کرده که تحریم‌ها را اجرا کنند، در غیر این صورت، آن‌ها را نیز تحریم خواهد کرد.
بیست سپتامبر (۳۰ شهریور) شد و کاخ سفید که از مدتی پیش جنجال‌آفرینی درباره بازگشت خودکار تحریم‌های ایران تحت عنوان مکانیسم ماشه را شروع کرده بود، رسماً احیای شش قطعنامه سازمان ملل درباره ایران را اعلام کرد. مایک پمپئو بامداد یک شنبه با صدور بیانیه‌ای گفت: «امروز، امریکا عملاً از بازگشت تمام تحریم‌های سازمان ملل بر ایران، که پیش‌تر لغو شده بودند، استقبال می‌کند. تحریم‌ها متعاقب فرایند اسنپ‌بک ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، بازگشته‌اند. در تاریخ بیستم آگوست (۳۰ مرداد)، ایالات متحده درباره عدم اهتمام ایران به تعهدات برجامی‌اش، به رئیس شورای امنیت اطلاع داد.
در بخشی از بیانیه وزارت خارجه امریکا آمده است: «این یعنی که از امروز، تمام مفاد قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹ که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ ملغی شده بودند، دوباره فعال شده‌اند.» در بیانیه وزارت خارجه امریکا علاوه بر اینکه ایران متهم به رعایت نکردن تعهدات برجامی شده، از عدم تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران در شورای امنیت به عنوان انفعال این نهاد یاد شده است که به وسیله آن، امکان خرید تمام انواع تسلیحات متعارف را از هجدهم اکتبر (۲۷ مهرماه) برای ایران فراهم می‌کرد.
امریکا به این حد اکتفا نکرد و در بیانیه خود، دیگر کشورها را در صورت مخالفت با اجرای این تحریم‌ها تهدید کرده است: «اگر اعضای سازمان ملل الزامات خود برای اجرای این تحریم‌ها را اجرا نکنند، ایالات متحده آماده است از اختیارات داخلی برای اعمال عواقبی بر آن‌ها استفاده کنند.»
امریکا مشارکت‌کننده در برجام نیست
سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه که تاکنون با به میان کشیدن مخالفت و کارشکنی‌های امریکا، از اجرای تعهدات خود در برجام شانه خالی کرده‌اند و با وقت‌کشی در راه‌اندازی کانال مالی موسوم به اینستکس ضمن اینکه ایران را در برجام نگه داشتند، مانع از بهره‌برداری تهران از منافع برجام شدند، به بیانیه اخیر امریکایی‌ها روی خوش نشان ندادند و در قالب بیانیه‌ای مشترک، بر تعهد کامل خود به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تأکید کردند. در این بیانیه آمده است: «فرانسه، آلمان و بریتانیا (تروئیکای اروپایی) متذکر می‌شوند که امریکا به دنبال خروج از برجام در ۸ مه سال ۲۰۱۸ دیگر مشارکت‌کننده در آن نیست. در نتیجه، اعلامیه ادعایی تحت پارگراف ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) که امریکا آن را برای اعضای شورای امنیت فرستاده، فاقد اثر قانونی است. در پی آن، هر تصمیم و اقدامی که بر مبنای این روند یا پیامد‌های احتمالی آن اتخاذ شود هم اثر قانونی ندارد.»
نمی‌توانم برای امریکا کاری کنم
مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل طی نامه‌ای از دبیرکل این سازمان و اعضای شورای امنیت خواست مانع اقدام امریکا در بازگرداندن تحریم‌ها علیه تهران شوند. در این مورد، خبرگزاری رویترز از نامه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت خبر داده که در آن گوترش اعلام کرده که به نظر می‌رسد، درباره بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران قطعیت وجود ندارد، از این رو او نمی‌تواند اقدامی انجام دهد. وظیفه دبیرکل نیست که در شرایطی که عدم قطعیت وجود دارد اقدامی صورت دهد. علاوه بر موضع‌گیری اروپایی‌ها و دبیرکل سازمان ملل، روسیه و چین نیز با شدت هر چه تمام رویکرد امریکا را به باد انتقاد گرفتند. نمایندگی روسیه در سازمان ملل نیز با انتقاد از این اقدام امریکا گفت: «دردناک است که شاهد این باشیم که کشوری به این بزرگی، بدین شکل به خودش توهین می‌کند و لجوجانه با دیگر اعضای شورای امنیت مخالفت می‌کند.»
نمایندگی چین در این سازمان نیز نوشت: «اینک وقت خاتمه دادن به نمایش مسخره خود آرایی شده (امریکا) است. تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد همچنان رفع‌شده خواهند ماند. موضع تمام طرف‌های مانده در برجام نیز مشخص است؛ امریکا دیگر جزو مشارکت‌کنندگان در برجام نیست و ادعای فعال ساختن مکانیسم ماشه این کشور فاقد اعتبار است. ما متعهد به حفظ این توافق هستیم.»
جهان در برابر قلدری امریکا بایستد
وزارت امور خارجه امریکا در بیانیه خود پس از تهدید سایر کشورها، همچنان از تلاش برای پیشبرد اهداف خود سخن گفته است: «در روز‌های آینده، ایالات متحده گستره‌ای از اقدامات بیشتر برای تقویت اجرای تحریم‌های سازمان ملل و همچنین پاسخگو کردن ناقضان آن‌ها را اعلام می‌کند. کارزار فشار حداکثری ما بر رژیم ایران ادامه دارد تا زمانی که ایران به توافق فراگیر با ما جهت مهار کردن تهدیدات اشاعه و توقف آشوب‌پراکنی برسد.»
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز یک شنبه به موضع‌گیری امریکا و شخص پمپئو واکنش نشان داد و از جامعه جهانی خواست در مقابل گردن‌کشی و قلدری امریکا بایستد.
خطیب زاده درباره بازگشت قطعنامه ۱۹۲۹ براساس ادعای امریکایی‌ها و بازرسی از کشتی‌ها و هواپیما‌های ایرانی و در پاسخ به این سؤال که اگر کشوری یا خود امریکا دست به چنین اقدامی بزند، واکنش تهران چه خواهد بود نیز گفت: «امریکا در ادعای خود بسیار منزوی است. اینکه امریکا در مرکز ادعایی قدرت خود این چنین منزوی شود، بهترین نشانه است که به شما بگوید چقدر قدرت امریکا پوشالی و تصنعی است. امریکا وقتی نتوانست در فضای سیاسی و روند‌های حقوقی به آنچه می‌خواهد برسد دوباره به سیاست قلدری برگشته و می‌خواهد از این طریق کارهایش را جلو ببرد. دنیا در حال تغییر است و اطراف قدرت در حال تغییر هستند و به خاطر سیاست‌های کوته‌بینانه ترامپ و شرکا اولین قربانی این تغییر در نظام بین‌الملل، خود امریکا شده است.»
کمیته‌های اجرای تحریم فعال نمی‌شوند
روز شنبه و با نزدیک شدن به زمان ادعایی امریکایی‌ها برای بازگشت تحریم‌های ایران، یک مقام سازمان ملل متحد که نخواست نامش فاش شود، با اعلام اینکه شورای امنیت درخواست امریکا برای ایجاد کمیته ناظر بر اجرای تحریم‌های ایران را نخواهد پذیرفت، به پایگاه «دیپلماتیک» گفته بود: «امریکا احتمالاً در نامه‌ای به رئیس شورای امنیت، با بزرگ‌نمایی بازگشت تحریم‌ها [علیه ایران]خواستار تشکیل کمیته ناظر بر اجرای تحریم‌ها و هیئت کارشناسان خواهد شد.»
وی از امریکا به عنوان کشوری یاد کرد که در دنیای موازی دیگری سیر می‌کند؛ دنیایی که در آن تصمیم‌های یکجانبه روی اقدامات چندجانبه سلطه دارند و تأکید کرد: «هیچ‌کدام از این اتفاقات رخ نخواهد داد، چون هیچ اجماعی در داخل شورای امنیت وجود ندارد. این، اساساً یک ژست تو خالی از سوی امریکا خواهد بود. مسئله‌ای که واقعاً اهمیت دارد، صدور یک فرمان اجرایی خواهد بود تا به وزرای خارجه و خزانه‌داری امریکا امکان دهد کشورها یا شرکت‌های ناقض تحریم‌های سازمان ملل را جریمه کنند.»
این مقام سازمان ملل تصریح کرد: «امریکا احتمالاً کشور‌های زیادی را ملزم خواهد کرد هواپیماها، نفتکش‌ها و کشتی‌های ایران را رهیابی کرده و حتی محموله‌های‌شان را توقیف کنند. من فکر می‌کنم این جزو مؤثر‌ترین روش‌ها برای تحریک کردن ایرانی‌ها است.»وی معتقد است که چنین اقداماتی، ابزار‌های بیشتری برای از بین بردن برجام در اختیار امریکا قرار می‌دهد.
