سرویس اقتصاد جوان آنلاین: ریزش شدید قیمتهای جهانی نفت از بهمن سال گذشته آغاز شد؛ ماهی که ویروس کرونا در جهان شیوع یافت و بخش حمل و نقل را در نخستین مرحله فلج کرد. با کاهش شدید مصرف سوخت در جهان و تعطیلی پالایشگاهها، میزان مصرف جهانی نفت به شدت کاهش یافت و کار به جایی رسید که قیمت نفت تک رقمی شد.
کشورهای بزرگ نفتی جهان از جمله روسیه و عربستان دوست نداشتند برای پایاندادن به این وضعیت، یک تنه کاهش تولید دهند و از دیگران درخواست کردند تا به این برنامه بپیوندند؛ برنامهای که حتی ترامپ هم از آن حمایت کرد و اعلام داشت خودش نیز کاهش تولید میدهد تا قیمتها سامان یابد.
با حضور روسیه و کشورهای دیگر در نشستهای اوپک، اوپک پلاس متولد شده بود که نهایت رایزنیها و گفتگوها میان عربستان و روسیه منجر به توافق جهانی برای کاهش تولید شود که رقم کاهش بین ۱۶ تا ۱۸ میلیون بشکه در روز برآورد شد.
همه چیز به حالت استاندارد برگشت تا روزی که زمزمههایی مبنی بر پایان یافتن توافق اوپک پلاس و بازگشت کشورها به تکرویهای سابق شنیده شد. ضعیف بودن بازار نفت در شرایط کنونی به تشدید تنش بین اعضای اوپک پلاس منجر شد و احتمال آنکه شاهد اختلاف و شکاف در رهبری این گروه بزرگ باشیم، زیاد است.
اوضاع بهتر میشود؟
این در شرایطی است که خوشبینیها نسبت به آینده نفت افزایش یافته است و کشورهای عربستان و روسیه هم قصد ندارند بازار خود را از دست دهند. آژانس بینالمللی انرژی در گزارش خود برای سال ۲۰۲۰ از چشمانداز افزایش قیمت برای ماههای باقیمانده از سال جاری و حتی سال ۲۰۲۱ صحبت کرده است. البته اعمال سیاستهای پولی انبساطی در بسیاری از کشورهای جهان توانسته بخشی از تقاضای نفت در بازار جهانی را حفظ کند، اما اوضاع مالی اقتصادهای بزرگ جهان خوب نیست و دلیل آن روند افزایشی نرخ بیکاری در اقتصادهای بزرگ جهان است، اما به نظر میرسد کشورهای اوپک پلاس به خصوص روسیه و عربستان اوضاع را جور دیگری میبینند و خود را برای عرضه دوباره سنگین نفت به بازار جهانی آماده میکنند. هنوز کسی درباره یک جنگ دیگر بر سر قیمت نفت صحبت نمیکند، اما زمزمههایی شنیده میشود که برخی کشورها به فکر افزایش دوباره تولید و مقابله با اقدام دیگران برای افزایش عرضه افتادهاند.
با توجه به بالا گرفتن فشارهای درونی در سطح دولت عربستان ممکن است این کشور طاقت خود را از دست داده و راه کاملاً متفاوتی را در پیش گیرد. در صورتی که عربستان تهدیدهای اعلام شده از سوی وزیر انرژی این کشور را عملی کند، نباید تعجب کرد اگر اعضای اوپک دوباره تصمیم بگیرند که هر کسی راه خود را برود و در صورتی که ریاض دوباره به سمت سیاست تصاحب حداکثری سهم در بازار جهانی بیفتد شرایط جو دیگری رقم خواهد خورد و ممکن است شاهد تکرار دوباره جنگ بر سر قیمت نفت آنگونه که در اوایل سال جاری تجربه کردیم، باشیم.
مذاکره برای توافق
در همینباره کاخ کرملین در بیانیهای اعلام کرد، پوتین و بنسلمان روز شنبه در مورد بازارهای انرژی و اجرای توافق اوپک پلاس گفتگو کردهاند، این درحالی است که این دو مقام دو روز پیش از آن نیز در این زمینه تلفنی مذاکره کرده بودند.
سه روز پیش هم کاخ کرملین اعلام کرد که رئیسجمهور روسیه و ولیعهد عربستان در جریان یک گفتوگوی تلفنی با تأکید در مورد همکاری مشترک، در مورد وضعیت کنونی بازارهای انرژی صحبت کردند. همان روز، وزیر انرژی امارات گفت: تولیدکنندگان نفت اوپک پلاس همچنان قصد دارند تا از میزان کاهش تولید خود از ماه ژانویه کم کنند و تغییری در برنامه از پیش تعیین شده خود نمیدهند، اما در عین حال روز گذشته، رویترز با استناد به یک سند محرمانه از اوپک که به دستش رسیده، نوشت: «اوپک پلاس از طولانی شدن موج دوم شیوع کرونا و جهش تولید نفت در لیبی نگران است، زیرا این عوامل میتواند بازار نفت را در سال آینده با مازاد روبهرو کند.»
براساس این گزارش، چنین مازادی میتواند طرحهای اوپک، روسیه و همپیمانان موسوم به اوپک پلاس برای کاهش تولید را با خطر مواجه کند. این گروه قرار است در سال ۲۰۲۱، ۲ میلیون دیگر از میزان کاهش تولید کم کنند.
براساس این سند، بدترین سناریو این است که بازارها در سال ۲۰۲۱ روزانه با ۲۰۰ هزار بشکه نفت مازاد مواجه خواهند شد، اوپک پلاس امسال با هدف تقویت قیمتها بر کاهش تولید روزانه ۷/ ۹ میلیون بشکه از ماه میتوافق کرد و آن را در ماه آگوست به ۷/۷ میلیون بشکه در روز رساند. قرار است این رقم از ماه ژانویه به ۷/ ۵ میلیون بشکه در روز برسد.
راشاتودی نیز طی گزارشی نوشت، عربستان و روسیه هر دو به خاطر کاهش قیمت نفت در بازار جهانی و تبعات اقتصادی شیوع ویروس کرونا در مضیقه مالی هستند و از آنجا که تقاضای نفت در بازار جهانی به اندازه کافی در مسیر رشد قرار ندارد ممکن است شاهد شکلگیری یک جنگ دیگر بر سر قیمت نفت از سوی عربستان در بازار جهانی باشیم.