سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: فیلم سینمایی خورشید، ساخته مجید مجیدی از سوی سینمای ایران برای حضور در مراسم اسکار ۲۰۲۱ معرفی شد، این فیلم رقبایی مانند «درخت گردو» را برای رسیدن به عنوان نمایندگی سینمای ایران، پشت سر گذاشت.
بنیاد سینمایی فارابی که هیئت معرفی فیلم به اسکار در آن مستقر است، نام نماینده ایران برای حضور در اسکار را معرفی کرد. «رائد فریدزاده» دبیر و سخنگوی هیئت معرفی فیلم ایرانی به اسکار گفت: کار این هیئت با توجه به تغییر قوانین اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان و تغییر مهلت زمانی شرکت در این دوره به دلیل شیوع ویروس کووید ۱۹، با بررسی۹۰ فیلم اکران شده ایرانی آغاز شد و سپس اعضای هیئت انتخاب به یک فهرست متشکل از ۱۲فیلم رسیدند.
به گفته فریدزاده، در ادامه هیئت معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار با بازخوانی مقررات به بازبینی و بررسی تخصصی فیلم‌ها پرداختند و پس از رأی‌گیری و تجمیع نظرات، از میان سه‌فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی، «درخت گردو» ساخته محمدحسین مهدویان و «یلدا» ساخته مسعود بخشی، فیلم «خورشید» به کارگردانی «مجید مجیدی» به عنوان گزینه نهایی انتخاب شد و با امضای اعضای این هیئت، به عنوان نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار سال۲۰۲۱ معرفی خواهد شد.
رقبای خورشید برای رسیدن به اسکار
هیئت انتخاب فیلم ایرانی برای معرفی به اسکار در فهرست نهایی خود ۱۲فیلم را بررسی کرده بود. علاوه بر خورشید، فیلم‌های درخت گردو، یلدا، جهان با من به‌رقص، خانه پدری، شنای پروانه، روز‌های نارنجی، تومان، مسخره باز، مردن در آب مطهر، کشتارگاه و حمال طلا، در این فهرست حضور داشتند.
حضور برخی از فیلم‌ها در فهرست انتخاب برای معرفی به اسکار، تعجب‌آور بوده‌است. فیلم‌هایی مانند «خانه پدری» به خاطر نمایش چهره تحریف‌شده از خانواده ایرانی، یا فیلم هایی، چون کشتارگاه، حمال طلا و تومان از جمله عجایب لیست مزبور است. حضور آثار ضعیفی، چون «یلدا» و «روز‌های نارنجی» را می‌توان ناشی از نبود آثار شاخص در سینمای ایران دانست. در عین حال رقابت اصلی برای گرفتن نمایندگی سینمای ایران در اسکار۲۰۲۱، میان «درخت گردو» و «خورشید» بود.
درخت گردو هیاهوی بی‌سرانجام
اکران محدود فیلم «درخت گردو» در استان کردستان، صرفاً برای به دست آوردن پیش شرط‌های لازم آکادمی اسکار، همراه با فضاسازی رسانه‌ای بود. فیلمی که روی تلخی‌های بمباران شیمیایی سردشت تکیه دارد، اما در عین حال روایت فیلم به دلیل نوع نگاهی که به جنگ تحمیلی دارد و حتی چشم‌پوشی از حمایت غربی‌ها از رژیم صدام برای بمباران شیمیایی مردم ایران، با انتقاد‌های زیادی روبه‌رو شده است. در فیلم حتی از محکومیت دولت متجاوز عراق خودداری شده است. با این وجود، «درخت گردو» توانست با به دست آوردن جوایزی، چون سیمرغ بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد از جشنواره فجر، به عنوان گزینه جدی برای معرفی به اسکار مطرح شود. علی سرتیپی، پخش‌کننده «درخت گردو» پیش از این درباره امکان معرفی فیلم به اسکار گفته بود: «درخت گردو سه ویژگی مهم برای حضور در این رویداد دارد. این فیلم از یک بازیگر بین‌المللی برخوردار است، در واقع پیمان معادی بازیگر این فیلم چهره‌ای جهانی دارد که می‌تواند در موفقیت فیلم تأثیرگذار باشد، ضمن اینکه سلیقه اسکار چنین است که فیلم‌های بیگ پروداکشن را برگزیند که «درخت گردو» از این موضوع هم برخوردار است.» به‌رغم فضاسازی برای «درخت گردو» نام این فیلم به عنوان گزینه نهایی سینمای ایران معرفی نشد.
خورشید به پشتوانه ونیز به اسکار رفت
خورشید، آخرین ساخته مجیدی، مانند درخت گردو در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و توانست جوایز مهم «بهترین فیلم» و «بهترین فیلمنامه» را به دست آورد. مجیدی با فیلم «خورشید» در دو فستیوال معتبر «تورنتو» و «ونیز» حضور یافته است. با آنکه خورشید در «تورنتو» موفق به کسب جایزه نشد، اما از سوی «هالیوود ریپوتر» به عنوان یکی از ۲۰فیلم برتر جشنواره معرفی شد. اما در ونیز شرایط فیلم مجیدی بهتر بود «روح‌الله زمانی» بازیگر نوجوان فیلم توانست جایزه «مارچلو مساترویانی» را به دست آورد. این جایزه به بهترین استعداد نوظهور بازیگری اهدا می‌شود و این برای نخستین بار است که بازیگری از ایران این جایزه مهم سینمایی را به دست می‌آورد. همچنین در این دوره از ونیز، خورشید جایزه فرعی لانترنا ماجیکا (انجمن ملی سی. جی. اس) را به دست آورد. خورشید در حالی به عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شد که همزمان خبر حضور این فیلم در سی و یکمین جشنواره فیلم استکلهم و جشنواره «اجیال» قطر منتشر شد.
سینمای ایران و اسکار
حضور و موفقیت در اسکار برای سینمای ایران فارغ از توانایی خارق‌العاده فیلمسازان ایرانی، ناشی از فضای سیاسی و روابط ایران و امریکا است. دو موفقیت پیشین ایران در اسکار با برچسب‌هایی مانند «لابی‌گری» و «سیاسی‌بازی» همراه بوده است. اولین اسکار سینمای ایران برای فیلم «جدایی نادر از سیمین»، در حالی به دست آمد که رئیس وقت سازمان سینمایی لابی‌گری را عامل موفقیت این فیلم عنوان کرد. دومین اسکار سینمای ایران نیز که به فیلم «فروشنده» رسید، در شرایطی بود که ترامپ تازه رئیس‌جمهور امریکا شده بود و سیاست‌های ضد‌ایرانی در ایالات متحده تشدید شده بود. رئیس‌جمهور امریکا قوانین سختگیرانه‌ای برای مهاجرت و ورود اتباع خارجی در نظر گرفته‌بود و به همین دلیل اصغر فرهادی و دیگر عوامل فیلم فروشنده امکان حضور در مراسم اسکار را پیدا نکردند. در این شرایط سینمای امریکا که به شدت با رئیس‌جمهور آن کشور در تعارض بود، یک فیلم ایرانی را برنده اسکار معرفی کرد. این موضوع از نظر ترامپ دور نماند و مدعی شد که اسکار بیش از حد بر مسائل سیاسی متمرکز شده‌است. اینکه امسال و با نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری در امریکا آیا باز هم آکادمی اسکار روی مسائل سیاسی مانور خواهد داد یا خیر، مسئله‌ای است که اثبات و نفی آن نیاز به زمان دارد، اما تجربه حضور فیلم‌های ایرانی در اسکار نشان داده که به رغم کیفیت خوب بسیاری از آثار ایرانی، اغلب آن‌ها در مرحله اول گزینش از دور رقابت اسکار حذف شده‌اند. موفقیت «جدایی نادر از سیمین» نیز برگرفته از موفقیت آن فیلم در مسیر طلایی رسیدن به اسکار بود که در آن جوایز متعدد سینمای امریکا از جمله «گلدن گلوب» را به دست آورده بود. شانسی که باید دید به خورشید مجیدی نیز داده می‌شود یا این فیلم با دست خالی از اسکار کنار گذاشته خواهد شد. مجید مجیدی نزدیک ۲۲سال پیش با فیلم بچه‌های آسمان نامزد بهترین فیلم اسکار شد، اما این جایزه را در رقابت با زندگی زیباست بنینی واگذار کرده بود.
