کد خبر: 1027818
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۹ - ۲۳:۴۳
یک بسته پیشنهادی درباره کتاب و کتابخوانی
بسیاری از رفتار‌های انسان در جوانی و بزرگسالی ادامه و امتداد الگو‌های رفتاری در کودکی است. در بسیاری از زمینه‌های زندگی این اصل حاکم است و کتابخوانی نیز از این قاعده مستثنا نیست
سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: همواره دغدغه‌مندان فرهنگ و فعالان رسانه‌ها و اصحاب علم در حوزه و دانشگاه و... عموم مخاطبان را به خواندن کتاب دعوت و تشویق می‌کنند. همچنین، هر ساله مجموعه‌ها و سازمان‌ها و اداره‌های مختلف مسابقات گوناگونی در زمینه کتاب و کتابخوانی برگزار و به برندگان جوایزی اهدا می‌کنند. برنامه‌های متنوعی هم در رسانه‌های صوتی و تصویری برای ترویج کتاب و کتابخوانی اجرا می‌شود. آشکار است که همه این اقدامات با هدف گسترش فرهنگ کتابخوانی بین مخاطبان گوناگون صورت می‌گیرد.
 
این اقدامات بیشتر جنبه آگاهی‌بخشی و تشویقی دارد و طبیعی است برای به ثمر نشستن این تلاش‌ها باید بستر‌های لازم برای تحقق آن‌ها فراهم آید. تولید کتاب‌های گوناگون برای سلیقه‌ها و نیاز‌های مخاطبان متفاوت، کیفیت مطلوب کتاب‌ها از جنبه‌های گوناگون انتخاب موضوع و طراحی جلد و صفحه‌آرایی و پردازش متن، قیمت مناسب کتاب، پخش مناسب کتاب در سراسر کشور، راهنمایی مناسب برای خرید کتاب و... برخی از زمینه‌های لازم برای تحقق هدف ترویج کتابخوانی هستند. مجمع ناشران انقلاب اسلامی یکی از این بستر‌ها را تا حدی فراهم آورد و کتاب‌هایی را معرفی کند که می‌توانند عموم مخاطبان را به‌خوبی راهنمایی کنند تا با انتخاب درست کتاب این روند را ادامه دهند و کم‌کم به مخاطبان ثابت کتاب تبدیل شوند.

مشاوره خواندن کتاب‌های غیرداستانی

یکی از مشکلاتی که بسیاری از مخاطبان علاقه‌مند به کتاب با آن مواجهند، نداشتن راهنمای مناسب برای انتخاب کتاب است. اگر کتاب‌های داستانی را که دنیایی متفاوت هستند، کنار بگذاریم، کتاب‌های غیرداستانی هم گستره گسترده‌ای را دربر می‌گیرند؛ از کتاب‌های آشپزی تا سفرنامه‌ها و آثار تاریخی و حتی آثاری که تلفیقی از داستان و ماجرا‌های جنایی واقعی هستند. طبیعی است که عموم مخاطبان به‌راحتی نمی‌توانند در این عرصه گسترده دست به انتخاب‌های درست بزنند و به راهنمایی در این زمینه نیازمندند. متأسفانه، کتابداران و کتاب‌فروشان نیز که بیشترین ارتباط را با علاقه‌مندان به کتاب دارند، راهکار روشن و کارآمدی برای مشاوره دادن به خوانندگان برای انتخاب کتاب مدنظرشان ندارند. نیل وایت در کتاب مشاوره خواندن کتاب‌های غیرداستانی با درک درست و دقیق این نیاز طیف گسترده‌ای از مخاطبان، مفاهیم اصلی خدمت مشاوره خوانندگان در حیطه کتاب‌های غیرداستانی را توضیح می‌دهد. افزون بر این، با کاوش موضوعی در این آثار، عوامل کشش هر موضوع را برمی‌شمرد و انواع کتاب‌های رایج در هر موضوع، نویسندگان مهم و نمونه‌هایی از نوشته‌های معیار آن را نام می‌برد. همچنین، راهبرد‌هایی تدوین می‌کند تا خوانندگان بتوانند کتاب دلخواه خود را از میان انبوه آثار غیرداستانی برگزینند.

کتابِ کتاب: رهیافتی به منظومه فکری رهبر معظم انقلاب درباره کتاب

بی‌گمان، رهبر معظم انقلاب اسلامی یکی از دغدغه‌داران عرصه فرهنگ در ایران امروز هستند و همواره به فراخور زمان و موقعیت، دغدغه‌های فرهنگی به‌روز و حیاتی‌شان را با اهل فن و عموم مردم در میان می‌گذارند. یکی از دغدغه‌های ایشان در سالیان متمادی، مسئله کم‌توجهی به کتاب و ضعف کتابخوانی در کشور است و همواره بر رفع این مسئله فرهنگی مهم پافشاری کرده‌اند و مسئولان فرهنگی را در دوره‌ها و برهه‌های گوناگون برای برنامه‌ریزی و انجام دادن اقدامات کارساز و گره‌گشا فراخوانده‌اند. دانستن مجموعه این مسئله‌شناسی‌ها و راهکار‌های عالی‌ترین مقام فکری و فرهنگی ایران اسلامی امروز می‌تواند راهنمای بسیار مناسبی باشد برای دغدغه‌داران این عرصه و کسانی که واقعاً در پی انجام دادن اقداماتی مثبت در این زمینه‌اند. «کتابِ کتاب» به قلم مجید تقی‌زاده رحمت‌آبادی تا حد زیادی به این هدف جامه عمل پوشانده است.

کتاب‌های مناسب برای نیازمندی‌های تربیتی مربیان

بسیاری از رفتار‌های انسان در جوانی و بزرگسالی ادامه و امتداد الگو‌های رفتاری در کودکی است. در بسیاری از زمینه‌های زندگی این اصل حاکم است و کتابخوانی نیز از این قاعده مستثنا نیست. بسیاری از کسانی که در جوانی و بزرگسالی کتابخوان هستند، این رفتار یا شاید عادت را از دوران کودکی خود به همراه دارند. همین نکته اهمیت و جایگاه و ضرورت آموزش کتابخوانی در کودکی را آشکار می‌سازد. طبیعی است در این موقعیت، پدر و مادر و آموزگاران بیشترین نقش را ایفا می‌کنند و بیشترین مسئولیت را بر عهده دارند، اما همه آموزگاران و پدر و مادر‌ها آمادگی لازم را برای قبول این مسئولیت ندارند و باید کسانی به‌خوبی آن‌ها را آموزش دهند.
مجموعه «تربیت با کتاب»، دستاورد طرحی پژوهشی با همین هدف است و «کتابخانه تربیتی مربی»، جلد اول از این مجموعه. در این کتاب ۱۰۰ عنوان از کتاب‌های مناسب برای نیازمندی‌های تربیتی مربیان به چشم می‌خورد.

بهبود مهارت‌های کتابخوانی

یکی از مهارت‌های بسیار مهم اساسی که هر کس برای ورود به دنیای کتاب و کتابخوانی باید به‌خوبی به آن مسلط باشد، خواندن درست و دقیق متن است. هر کتابی موضوع و نویسنده و متن و فضای خاصی دارد و خواننده باید با درک درست و دقیق این ویژگی‌های کتاب، روش درستی را برای خواندن آن برگزیند. البته هدف خواننده از خواندن کتاب هم در گزینش روش درست خواندن بسیار مهم و تعیین‌کننده است. در فقدان آموزش‌های دقیق و تخصصی در این زمینه در ایران، کتاب «چگونه کتاب بخوانیم» نوشته مارتیمر جی. آدلر و چارلز لینکلن ون‌دورن از انتشارات به‌نشر اثری بسیار ارزشمند و کاربردی به حساب می‌آید؛ البته این کتاب جایگاهی جهانی دارد و بسیاری از منتقدان ادبی جهان، آن را یکی از «کلاسیک‌های زنده جهان» لقب داده‌اند و انجمن جهانی مدیریت اطلاعات نیز کتاب آدلر را در فهرست آثاری قرار داده که هر مدیری باید بخواند.
این کتاب دربردارنده تکنیک‌های بسیار مفیدی برای رده‌بندی موضوعی کتاب‌ها، خوانش هوشمندانه متن و ارتباط سازنده خواننده با نویسنده است و میان چهار سطح خوانش ابتدایی، اجمالی، تحلیلی و منطقی و نیز ادراک و تفکر یا درگیری تمایز قائل می‌شود.

لذت خواندن در عصر حواس‌پرتی

باور عمومی این است که در دنیای امروز، به‌دلایل گوناگونی، مانند رواج بسیار زیاد تکنولوژی‌های ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های تصویری بسیار گوناگون و جذاب و البته زمان کاری زیاد و مشغله‌های متعدد، کتاب جایگاه گذشته‌اش را از دست داده و مردم دیگر به‌اندازه قبل کتاب نمی‌خوانند. آلن جیکوبز، پژوهشگر و استاد و منتقد ادبی امریکایی، بر اساس نتایج پژوهش‌هایی که روی خوانندگان و دانشجویانش انجام داده و همچنین، با مرور مقایسه‌ای کتاب‌هایی که تاکنون برای راهنمای خواندن نوشته شده اند، می‌کوشد با قدرت، این پرسش را به نقد بکشد که آیا حقیقتاً تعداد خوانندگان کتاب کم شده است؟

آنچه او در کتاب «لذت خواندن در عصر حواس‌پرتی» از انتشارات ترجمان علوم انسانی با مخاطب در میان می‌گذارد، از جنس راهکار‌های فرمایشی با پیشنهاد فهرست‌های کتاب یا راهکار‌های سریع برای کتابخوان‌شدن نیست. برعکس، «لذت خواندن در عصر حواس‌پرتی» کتابی است درباره خواندن بر اساس میل درونی و گرایش‌های شخصی. آلن جیکوبز، با تکیه بر تجربه کتابخوانی خود، مخاطبان را دعوت می‌کند تا تمام راهنما‌های کتابخوانی و فهرست‌های «باید/نباید بخوانید» را دور بریزند و با آغاز کردن از هوس، لذتشان از کتاب‌ها را بکاوند و راهنمای کتابخوانی قرار دهند.

راهنمای نوشتن درباره کتاب‌ها

متأسفانه، در ایران اساساً مهارت نوشتن و همه مهارت‌های نزدیک و مرتبط با آن، مانند درست‌نوشتن و زیبانوشتن و خلاق‌نوشتن، چندان مهم قلمداد نمی‌شوند. فقدان هرگونه آموزش درست و اصولی و کامل و کارآمد در مدارس و دانشگاه‌های کشور، به‌خوبی این ادعا را به اثبات می‌رساند و پیامد‌های آن را به‌روشنی می‌توان در دوره دانشجویی و به‌وسیله بررسی دستاورد‌های پژوهشی، مثل مقاله و پایان‌نامه مشاهده کرد. یکی از قالب‌های نوشتن که به‌تبع دیگر قالب‌ها در ایران توجه چندانی به آن نمی‌شود، مرورنویسی کتاب است. مرورنویسی در کشور‌های پیشرفته سنتی دیرین دارد و مرورنویسان نقش پررنگی در عرصه نشر این کشور‌ها ایفا می‌کنند. خوشبختانه، با وجود همه بی‌توجهی‌ها به این قالب نوشتاری در ایران، راهنمای نوشتن درباره کتاب‌ها خودآموزی است که تا حدی می‌تواند علاقه‌مندان این عرصه را راهنمایی کند و مهارت آموزد. تربیت نویسندگانی که بتوانند به‌خوبی درباره کتاب‌های گوناگون به شکل‌های جذاب و خواندنی مرور بنویسند، بدون شک می‌تواند به ترویج هرچه بیشتر کتاب و کتابخوانی در ایران کمک کند.

راهکار‌های خلاقانه ترویج کتابخوانی

یکی از ویژگی‌های جوامعی که آسیب‌های فرهنگی در عرصه‌های فردی و جمعی می‌بینند، میزان پایین سطح مطالعه است. به گفته اندیشمندان، اقوام و مللی که با مطالعه مأنوس بوده و کتاب و کتابخوانی در میانشان رواج بیشتری داشته است، توانسته‌اند فرهنگی ماندگارتر و پویاتر از خود به‌جا بگذارند.

کتاب «راهکار‌های خلاقانه ترویج کتابخوانی» برای برطرف کردن همین دغدغه نوشته شده تا والدین و متولیان بتوانند با به‌کارگیری این راهکار‌ها کودکان و نوجوانان را به خواندن کتاب ترغیب کنند. افضل‌السادات حسینی و زهرا کیان‌راد نویسندگان این کتاب هستند و انتشارات مهاجر آن را چاپ کرده است. کتاب سه فصل دارد. نویسندگان در فصل اول به تاریخچه‌ای از کتابخانه‌های قدیمی مشهور در جهان می‌پردازند و به روایت تاریخ کتابخانه‌هایی از ایران اشاره می‌کنند. در فصل دوم به موضوع خلاقیت در کتابخانه‌ها و نقش آن در ترویج فرهنگ کتابخوانی پرداخته می‌شود. تکنیک‌های خلاقانه برای جذب کودکان به کتابخوانی موضوع فصل سوم است.

کتاب‌خواندن؛ درمان روح و روان

کتاب دریچه‌ای است به دنیای علم و دانش و کتابخوانی راهی است برای پرورش استعداد‌های انسان که با نهادینه شدن آن در خانواده، جامعه به سمت پیشرفت و تکامل سوق داده می‌شود. پایین بودن میزان سطح مطالعه در کشورمان، به‌دلیل بی‌توجهی به فرهنگ مطالعه در نونهالان و کودکان است. خانواده‌ها از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در ترویج فرهنگ کتابخوانی و مطالعه فرزندان محسوب می‌شوند و نقش بسزایی در تربیت اخلاقی و روانی و رشد اجتماعی کودکان ایفا می‌کنند. کتاب «کتاب‌خواندن؛ درمان روح و روان» نوشته مرجان آقبلاغی از انتشارات خانه کتاب درصدد پاسخگویی و ارائه راهکار‌های مختلف برای این نیاز خانواده‌ها است.
کتاب دربرگیرنده ۴۳ مقاله از متخصصان و کتابشناسان کودک و نوجوان است؛ افرادی که هر یک از زاویه‌ای تأمل‌برانگیز و درخور به اهمیت مطالعه و آشنایی کودکان و نوجوانان با کتاب پرداخته‌اند. با مطالعه مقاله‌های این کتاب درمی‌یابیم که اگر قرار باشد برای فرزندان‌مان در آینده سرمایه‌ای کنار بگذاریم، بهتر است پیش از مال‌اندوزی انس و آشنایی با کتاب را به او یاد دهیم.

دستینه انتخاب کتاب، خرید و لذت بردن از مطالعه

مخاطبان کتاب گروه‌های بسیار گوناگونی را دربر می‌گیرند و آن‌ها را می‌توان به‌شیوه‌های مختلف و بر اساس شاخص‌های متنوعی دسته‌بندی کرد. یکی از این‌ها دسته‌بندی بر اساس مدت زمان آشنایی با کتاب و کتابخوانی است. برخی تازه می‌خواهند به جرگه کتابخوان‌ها بپیوندند و برخی چند کتاب دست گرفته‌اند و لذت آن را چشیده‌اند و می‌خواهند بیشتر لذت ببرند و برخی کتابخوان شده اند و دوست دارند در این عرصه حرفه‌ای شوند و... جالب اینکه «راهنمای کتاب: دستینه انتخاب کتاب، خرید و لذت‌بردن از مطالعه» اثر حسام‌الدین مطهری از انتشارات آرما برای همه این مخاطبان با همه تفاوت‌هایی که با هم دارند، به شکل‌های مختلفی جذاب و خواندنی و به‌دردبخور است. این ادعا را تا حدی با نگاهی هرچند گذرا به هشت فصل این کتاب می‌توان به اثبات رساند.

چگونه درباره کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم حرف بزنیم

پی‌یر بایار، فیلسوف فرانسوی، در کتاب «چگونه درباره کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم حرف بزنیم» که ترجمان علوم انسانی آن را منتشر کرده با نگاهی نو و از موضعی پست‌مدرن به موضوع کتابخوانی می‌پردازد. آشکار است که هدف کتاب، ستایش کتاب نخواندن یا آموزش راهکار‌های تظاهر به مطالعه نیست؛ هرچند در عمل ممکن است به این کار نیز بیاید. پی‌یر بایار بر این باور است که تعریف کتابخوانی به‌عنوان «مطالعه کامل و دقیق اثر و فهم منظور نویسنده» در بسیاری از موقعیت‌ها نه‌تن‌ها مفید نیست، بلکه ممکن هم نیست.

کتاب‌هایی که نگاه گذرایی به آن‌ها انداخته‌ایم یا درباره آن‌ها شنیده‌ایم یا حتی فراموش کرده‌ایم نیز می‌توانند بر زندگی و فهم ما از دنیا اثر بگذارند. متون ادبی یا تاریخی یا علمی دوران‌ساز و همچنین، برخی متن‌های اصلی دینی نمونه‌هایی از این آثار هستند.
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار