کد خبر: 1034600
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۳۹۹ - ۰۱:۲۷
پرونده «جوان» از، اما و اگر‌های انجام آزمایش‌های غربالگری
در کشور انگلیس، تنها ۷/ ۲ درصد زنانی که تست غربالگری می‌دهند و نتیجه آزمایش‌شان به عنوان خطر بالا برآورد می‌شود، ماهانه ثبت می‌گردد و آزمایشگاه‌هایی که بیش از این اعلام ریسک بالا نمایند، اجازه انجام تست‌های غربالگری ندارند، ولی این رقم در ایران ۱۶- ۱۵ درصد تا ۲۸ درصد بوده است
كبري فرشچي
سرویس جامعه جوان آنلاین: تنها ۲۷ سال سن داشت و نخستین فرزندش را باردار بود. در اطرافیانش هم کسی سابقه سندروم داون نداشت و همه سالم بودند. با وجود این به توصیه پزشک و طبق دستورالعمل‌های بهداشتی آزمایش غربالگری را انجام داد تا مطمئن شود فرزندش سالم است. جواب آزمایش غربالگری در هفته یازدهم بارداری، اما فرزندش را مشکوک به سندروم داون نشان می‌داد. حالا باید برای اطمینان از سلامت یا ابتلای بچه به سندروم داون تست آمینوسنتز انجام می‌داد؛ تستی که برای انجام آن باید سن حاملگی‌اش بالای ۱۴ هفته بود و در این چند هفته پرالتهاب، بزرگ‌ترین برزخ زندگی‌اش را تجربه کرد. برزخ به دنیا آوردن نوزاد مبتلا به سندروم داون! در این سه، چهار هفته بار‌ها به سقط جنین و پایان دادن به این کابوس فکر کرد، اما بعد با تصور کابوسی که بعد از سقط جنین گریبان زندگی‌اش را خواهد گرفت، پشیمان شد و باز منتظر زمان مناسب برای مرحله دوم غربالگری و انجام تست آمینوسنتز ماند. این بار، اما جواب تستش نشان می‌داد فرزندش سلامت است، اما پاسخ نادرست تست غربالگری چند هفته پر التهاب را به او تحمیل کرده بود. این حکایت بسیاری از زنان بارداری است که پس از انجام تست‌های غربالگری با تشخیص اولیه اشتباه، اضطرابی سخت را تجربه می‌کنند و حتی بعضی از آن‌ها برای پایان دادن به این اضطراب و از ترس به دنیا آوردن فرزند مبتلا به سندروم داون جنین‌شان را سقط می‌کنند. این در حالی است که در کشور انگلیس، تنها ۷/۲ درصد زنانی که تست غربالگری می‌دهند و نتیجه آزمایش‌شان به عنوان خطر بالا برآورد می‌شود، ماهانه ثبت می‌گردد و آزمایشگاه‌هایی که بیش از این اعلام ریسک بالا نمایند، اجازه انجام تست‌های غربالگری ندارند، ولی این رقم در ایران ۱۵- ۱۶ درصد تا ۲۸ درصد بوده است. بدین معنا که برخی آزمایشگاه‌ها در ایران درصد ریسک بالای آزمایش‌های غربالگری را بیشتر از مقدار واقعی آن اعلام می‌کنند و در این مسیر انگار هیچ نظارتی بر عملکرد این آزمایشگاه‌ها نیست. تا جایی که به نظر می‌رسد سود‌های چند میلیاردی از اجرای طرح‌های غربالگری در جیب برخی پزشکان، آزمایشگاه‌ها و حتی برخی مدیران وزارت بهداشت می‌رود.
 
طبق آمار‌ها تعداد سقط عمدی جنین غیرقانونی و غیرشرعی در ایران از ۲۵۰ هزار تا ۸۰۰ هزار در سال برآورد می‌شود که فقط حدود ۱۲ هزار قتل آن در سال قانونی است. به عبارت دیگر، در ایران در هر روز حدود هزار جنین یعنی در هر دو دقیقه و چند ثانیه یک جنین به قتل می‌رسد. بیش از ۹۰ درصد از کل جنین‌های به قتل رسیده در چارچوب خانواده و مشروع هستند و حدود ۶ درصد این جنین‌ها خارج از خانواده و نامشروع است. اما چه چیزی موجب می‌شود تا یک مادر باردار حاضر شود تا جنینش را سقط کند و به قتل برساند؟ در مطلب پیش‌رو متوجه می‌شویم که بخش قابل توجهی از سقط جنین‌هایی که در کشور اتفاق می‌افتد یک دلیل عجیب دارد و آن انجام تست‌های غربالگری است! در حالی که هدف از انجام این تست‌ها کمک به سلامت جنین و مادر است، اما در عمل تست‌های غربالگری با درصد خطای بالایی که دارند خود به عاملی برای سقط جنین تبدیل شده است؛ آزمایش‌هایی که سود کلانی را به جیب برخی پزشکان و آزمایشگاه‌ها می‌ریزد و به همین نسبت هزینه زیادی را به خانواده‌ها و نظام سلامت تحمیل می‌کند.

لزوم غربالگری فقط برای مادران ۳۵ تا ۴۰ ساله

اعطای مجوز سقط درمانی به سال ۱۳۸۴ بازمی‌گردد. در این سال پیرو دریافت فتاوایی از برخی مراجع عظام مبنی بر جواز سقط جنین زیر چهارماهگی در صورت حرج مادر، قانونی با عنوان «سقط درمانی» در وزارت بهداشت تصویب شد. با سیاست‌گذاری‌های وزارت بهداشت در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد مادران باردار، در فرآیند غربالگری جنین که عمده فایده آن سقط جنین در صورت ناهنجاری است، شرکت دارند. اما این غربالگری‌ها خیلی وقت‌ها بیشتر از آن‌که سودی داشته باشد، چالش برانگیز شده است.

در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته به دلیل عدم الزام و القای این تست‌ها به زنان باردار، عمدتاً زنان در سنین بالاتر از ۳۵ تا ۴۰ سال این آزمایشات را انجام می‌دهند. بنابراین در بسیاری از این کشور‌ها از کل زنان باردار، تنها حدود یک سوم غربالگری بارداری را انجام می‌دهند. در ایران، اما تقریباً صددرصد مادران باردار فارغ از سن مادر یا سابقه خانوادگی ناهنجاری، به انجام آزمایش‌های غربالگری ترغیب می‌شوند. در کشور ما، در مرحله دوم غربالگری، ۷/ ۲ درصد مادران باردار که ریسک بالا شناخته شده‌اند، بدون مراجعه به آزمایشات، خود اقدام به سقط جنین می‌کنند که میزان این مورد در دیگر کشور‌ها حدود نیم درصد است. این زنان باردار برای رهایی از نگرانی به دنیا آوردن فرزند مبتلا به سندرن داون دست به چنین اقدامی می‌زنند. بر این اساس، از یک میلیون ولادت سالم، ۲۳ هزار سقط بچه سالم اتفاق می‌افتد.

ریسک تولد نوزادان مبتلا به سندروم داون در سنین مختلف بارداری

با افزایش سن مادر ریسک تولد نوزادان مبتلا به سندروم داون افزایش می‌یابد. بر این اساس در زنان ۲۰ تا ۲۹ ساله از هر هزار و ۵۰۰ بارداری تنها یک مورد با سندروم داون متولد می‌شود. در زنان ۳۰ تا ۳۹ ساله، احتمال تولد فرزند مبتلا به سندروم داون در هر ۹۰۰ بارداری یک مورد است و در زنان ۴۰ سال به بالا این ریسک در هر ۱۰۰ بارداری یک مورد است. بر این اساس در بسیاری از کشور‌های دنیا آزمایش‌های غربالگری برای زنانی انجام می‌شود که در سنین ۳۵ سالگی و بالاتر اقدام به بارداری می‌کنند. در کشور ما، اما این تست‌ها تقریباً برای تمام زنان باردار در هر سن و هر شرایطی توصیه می‌شود. در حالی که این مسئله علاوه بر تحمیل هزینه به دلیل پاسخ‌های غیرقابل اعتماد و مثبت می‌تواند مادران را با چالش‌های جدی مواجه کند و به دنبال مثبت شدن نتایج نخستین غربالگری با وجود درصد خطای بالای این آزمایش برخی مادران باردار از ترس اقدام به سقط جنین می‌کنند و به بارداری‌شان پایان می‌دهند.

سقط جنین در پی تست آمینوسنتز

رویه اجرایی غربالگری‌ها بدین صورت است که در سه ماهه اول بارداری بر اساس آزمایش خون و سونوگرافی، میزان ریسک ابتلای جنین به سندروم داون مشخص می‌شود. اگر این ریسک از عددی بالاتر باشد، نتیجه غربالگری مثبت اعلام و مادر برای تست‌های تکمیلی ارجاع می‌شود. ابهام ماجرای این غربالگری‌ها اینجاست که در حال حاضر حداقل ۱۹ درصد از زنانی که تست‌های غربالگری را در کشور انجام می‌دهند نتیجه غربالگری‌شان مثبت گزارش می‌شود. چنانچه در تست‌های تکمیلی وجود سندروم داون تأیید شود و سن جنین کمتر از چهار ماه قمری باشد، پزشکی قانونی مجوز سقط جنین را صادر می‌کند.

با توجه به آمار ولادت‌های سالانه که یک میلیون و ۲۰۰ هزار تولد است بدون هیچ‌گونه غربالگری ۱۲۰۰ نوزاد با سندروم داون به دنیا خواهد آمد. اما در حال حاضر حدود ۱۲۰ هزار مادر باردار در مرحله اول غربالگری به عنوان پرخطر شناسایی و برای تست‌های تکمیلی معرفی می‌شوند. با توجه به هزینه بالای تست‌های تکمیلی که در حال حاضر حداقل آن ۹ میلیون تومان است و با افزایش قیمت دلار روند صعودی دارد و همچنین فاقد هر گونه حمایت بیمه‌ای و ... است، سقط جنین غیر قانونی برای بسیاری از خانواده‌ها که توانمندی مالی ندارند، تنها راهکار پیش‌روست. در کشور‌های توسعه یافته هزینه انجام تست‌های غربالگری کاملاً بر عهده دولت است و خانواده در انتظار فرزند، متحمل هیچ‌گونه هزینه مضاعفی نمی‌شود، اما در ایران هزینه این آزمایش‌ها بر عهده خود خانواده‌هاست.

مطابق برآورد‌ها از ۱۲۰ هزار زن بارداری که در مرحله نخست غربالگری به عنوان افراد پر خطر و در معرض به دنیا آوردن نوزاد سندروم داون شناخته می‌شوند، ۲۰ هزار مورد بدون انجام تست‌های تکمیلی خودشان اقدام به سقط غیرقانونی جنین می‌کنند. از سوی دیگر به دلیل ماهیت تهاجمی تست آمینوسنتز که رایج‌ترین تست تکمیلی برای تشخیص قطعی سندروم داون است، فارغ از اینکه جنین سالم است یا مبتلا، تا یک درصد عارضه سقط جنین با انجام تست آمینوسنتز اتفاق می‌افتد.

مجازات پزشکانی که به غربالگری اعتقاد ندارند

کم نیستند پزشکانی که چندان اعتقادی به انجام تست‌های غربالگری ندارند، اما برخورد خاص وزارت بهداشت با این پزشکان موجب شده است آن‌ها هم ناگزیر مادران باردار را به انجام آزمایش‌های غربالگری ترغیب می‌کنند.

پزشکانی که به دنبال عدم انجام مراحل غربالگری در مادران باردار با تولد نوزاد داون مواجه شوند، با مجازات سنگین قانونی مواجه می‌شوند. با تمام این‌ها و با وجود عدم توانایی برنامه غربالگری در ارتقای سلامت و همچنین مقرون به صرفه نبودن آن و ایجاد خسارت مالی، روانی و جانی جبران ناپذیر به مردم، وزارت بهداشت به دنبال توصیه سازمان‌های بین‌المللی، ادغام برنامه غربالگری بارداری را در برنامه‌های شبکه بهداشت که نیمی از زنان باردار کشور را تحت پوشش دارد در دستور کار خود قرار داده است. ابعاد خسارت بار این برنامه در سطح جمعیت میلیونی تحت پوشش شبکه بهداشت گسترده‌تر شده است.

به نظر می‌رسد وزارت بهداشت بر استاندارد‌های انجام غربالگری در کشور از جمله عملکرد آزمایشگاه‌ها، متخصصان زنان و رادیولوژیست‌ها نظارت مناسبی ندارد و این مسئله موجب شده است بازاری با سود چندین میلیارد تومانی در حوزه آزمایش‌های غربالگری ایجاد شود. اما از این بدتر مرگ هزاران جنین پیش از تولدشان است آن هم با این تصور که این جنین‌ها ناقص هستند.

غربالگری در دوران بارداری یک آزمون پیش‌بینی کننده سلامت جنین است که براساس پروتکل وزارت بهداشت به مادر انجام غربالگری‌ها را پیشنهاد می‌کند ولی برای همه مادران ضرورت ندارد.

غربالگری برای زنان بالای ۳۵ سال، مادران پرخطر و برای کسانی که در خانواده آن‌ها ناهنجاری ژنتیکی وجود داشته باشد، ضرورت دارد. مادران باردار در صورت تمایل می‌توانند غربالگری را انجام دهند.

آزمایش‌های غربالگری تحت پوشش بیمه نیستند و لزومی ندارد این آزمایش‌ها تحت پوشش بیمه باشد. آزمایش‌های غربالگری امری غیرضروری محسوب می‌شود و ممکن است ۱۰ الی ۱۵ درصد آزمایش غربالگری مورد خطا قرار گیرد. مادرانی که اولین بارداری را تجربه می‌کنند، ممکن است تا هفته ۲۴ بارداری هیچ حرکت جنین را حس نکنند و بیشترین حرکت جنین از هفته ۲۴ به بعد است و هفته ۲۸ حرکات جنین بسیار واضح‌تر می‌شود و هفته ۲۸ به بعد به دلیل اینکه جنین قابلیت زندگی خارج از رحم را پیدا می‌کند حرکات آن بسیار واضح‌تر و مطلوب‌تر به نظر می‌رسد.
 
نظر کارشناس
 
برخی آزمایشگاه‌ها ریسک غربالگری را ۲ برابر اعلام می‌کنند
 
مسئله غربالگری هم از آن مسائلی است که افراط و تفریط در آن زیاد شده است. الان طبق دستورالعمل وزارت بهداشت اگر خانمی به پزشکی مراجعه کرد و در سه ماهه اول پزشک وی غربالگری را انجام نداد و فرزند مبتلا به سندروم داون به دنیا آمد، این پزشک مجرم محسوب و دادگاهی می‌شود. پس همه بدون استثنا بیمار را در هر سنی که باشند غربالگری می‌کنند، اما در کشور انگلیس، این‌طور نیست. در این کشور فقط افراد حامله ۳۵ سال به بالا که سابقه سندروم داون در یکی از فامیل‌های درجه یکشان وجود داشته باشد، غربالگری را انجام می‌دهند. چون غربالگری یک روش پرهزینه است و در انگلیس این هزینه را باید بیمه‌ها بدهند و بیمه‌ها نیز تقبل نمی‌کنند. فقط در صورتی که دو شرط حاملگی بالای ۳۵ سال و وجود سابقه سندروم داون در فامیل درجه یک وجود داشته باشد، اجازه غربالگری را می‌دهند. اما در ایران همه افراد را به آزمایش‌های غربالگری می‌فرستند. زمانی با مجموعه‌ای که غربالگری را انجام می‌دادند صحبت می‌کردیم، مسئولان آزمایشگاه می‌گفتند به‌خاطر اینکه اگر یک مورد غربالگری اشتباه دربیاید، آزمایشگاه ضرر زیادی را باید متقبل شود و خسارت بدهد بنابراین ما هر مقدار ریسکی که در آزمایش نشان می‌دهد را دو برابر اعلام می‌کنیم. ممکن است در مرحله اول غربالگری با ریسک یک صد و پنجاهم به مادر بگویند خطر ابتلای فرزندت به سندروم داون وجود دارد، در حالی که تست مرحله دوم در بالای ۱۴هفتگی بارداری انجام و در این سه الی چهار هفته چه استرس، نگرانی و اضطرابی برای مادر ایجاد می‌شود و بعد از تست آمینوسنتز هم چند هفته‌ای طول می‌کشد تا جواب آن داده شود که بعد از این‌ها روال هزینه‌بردار نیز است، می‌آیند و می‌گویند چیزی نیست! اما در این مدت سنگین‌ترین استرس را به مادر و خانواده تحمیل می‌کنند.

دکتر طاهره لباف / جراح و متخصص زنان و زایمان
 
در غرب فقط ۳۰ تا ۳۵ درصد مادران غربالگری می‌شوند
 
یکی از مراقبت‌های روتین که در کشور ما برای هر بارداری انجام می‌شود بحث غربالگری‌های متوالی، غربالگری اول و دوم است که این تست‌ها علاوه بر تشخیص احتمال ناهنجاری در جنین، دوران شیرین بارداری را همراه با استرس می‌کند. غربالگری اول در سن ۱۱ تا ۱۳ هفته بارداری انجام می‌گیرد. در کشور ما تمام خانم‌های باردار غربالگری اول را انجام می‌دهند و تمام خانم‌های بالای ۳۵ سال آمینوسنتز را هم انجام داده و جنین را به لحاظ ژنتیکی مورد بررسی قرار می‌دهند، این درحالی است که در کشور‌های اروپایی و امریکایی ۳۰ تا ۳۵ درصد از خانم‌های باردار که در مرحله ریسک بالا قرار دارند، غربالگری برایشان انجام می‌شود. در واقع این غربالگری برای افرادی با سن بالا یا افرادی با سابقه ژنتیکی خاص در خانواده‌ها انجام می‌شود.

بعد از غربالگری دوم هم یک ریسک مجدد برای مادر در نظر گرفته می‌شود که در این آزمایش حالت ریسک بالا یک به ۲۵۰ و ریسک متوسط از یک به ۲۵۰ تا یک به ۱۵۰۰ است و زنانی که در این محدوده قرار دارند به منظور گرفتن آزمایش دیگر که کاملاً تشخیصی و تکمیلی است و برای بررسی DNA از مایع آمنیوتیک یا پرز‌های جنین نمونه‌برداری می‌شود ارجاع داده می‌شوند. نکته اینجاست که وقتی ریسک یک به ۲۵۰ را در نظر می‌گیریم باید توجه داشته باشیم به دلیل تهاجمی بودن پروسه آمینوسنتز یک درصد احتمال سقط جنین وجود دارد یا حتی برای نمونه‌گیری از پرز‌های جفت این خطر به ۳درصد افزایش می‌یابد.

مریم مشهدی / متخصص طب ایرانی
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۰۰:۱۱ - ۱۳۹۹/۱۰/۲۵
0
1
متاسفانه در این خصوص با خبر شده ام که در بیمارستان شهید بهشتی اصفهان تعداد بسیار زیادی از جنین ها را طی این غربالگری سقط می کنند.
به نظر می رسد این یک توطئه جدید در نابودی نسل باشد. لازم است مراجع مربوطه حتما به این موضوع رسیدگی کنند.
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار