سرویس سیاست جوان آنلاین: بحث شفافیت آرا و تصمیمگیریهای نهادهای نظام جمهوری اسلامی ایران را شاید بتوان به عنوان یکی از مهمترین قوانینی دانست که جای خالی آن به شدت درون پروسه تصمیمگیری کشور احساس میشود.
اساساً یکی از نقاط ضعفی که همیشه به عنوان یکی از دلایل مهم فساد و عدم پاسخگویی در برخی نهادهای کشور ذکر میشد، بحث روشن بودن رأی نمایندگان مردم به خصوص در مجلس شورای اسلامی در رأی به لوایح و طرحهای مختلف بود. البته این شفاف نبودن به فرآیندها و دلایل مختلفی باز میگردد که باید بر آن در هر مرحله تدبیری اندیشید، اما شاید مهمترین اقدام در شرایط جاری کشور تلاش برای شفافیت در مرحله اول یعنی همان رأی نمایندگان است.
طرحی که در مجلس دهم نتوانست به فرجام برسد
در طول مجالس گذشته بارها و بارها بحث شفافیت آرای نمایندگان به میان آمده بود، اما در مجلس دهم برای اولین بار بحث تبدیل شدن شفافیت به یک قانون جدی در میان نمایندگان مطرح شد.
در مجلس دهم سه بار تلاش شد طرح شفافیت آرای نمایندگان تصویب شود. از سال ۹۶ محمدجواد فتحی نماینده تهران دنبال شفافیت آرای نمایندگان بود. سال ۹۷ هم مجتبی ذوالنوری نماینده قم دنبال طرحی مشابه بود که علاوه بر آرای نمایندگان بخشهای دیگری مثل حضور و غیاب و سفرهای نمایندگان هم شفاف میشد. در کنار این دو طرح، سال ۹۷ حسینعلی حاجی دلیگانی هم به دنبال شفافیت بود. بر اساس طرح او در جریان بررسی لوایح و طرحها، رأیگیری مخفی به رأیگیری علنی تغییر مییافت. البته قرار بود برخی موارد همچنان استثنا باشند و رأیگیری درباره آنها به صورت مخفی اخذ گردد. در نهایت طرح فتحی و حاجی دلیگانی با یکدیگر ادغام و به صحن مجلس ارائه شد، اما آن هم به جایی نرسید.
در نهایت نمایندگان مجلس دهم طرحی را آماده کردند که در آن بحث شفافسازی رأی در بسیاری از نهادهای داخلی نظام همچون مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز مطرح شد، اما با به پایان رسیدن عمر مجلس دهم این طرح به جایی نرسید.
طرف شفافیت آرای نمایندگان بار دیگر در دستور کار مجلس قرار گرفت
در مجلس یازدهم یکی از بحثهای جدی که نمایندگان در همان دوران انتخابات مجلس مطرح کردند بحث شفافیت آرا بود. با این حال این طرح بنا به دلایل مختلف همچنان در صف بررسی باقی ماند.
همین مسئله باعث شد تا یک فشار اجتماعی برای بررسی مجدد این طرح در سطح جامعه در این باره شکل گیرد که در نهایت روز گذشته این طرح بار دیگر در دستور کار صحن علنی مجلس شورای اسلامی قرار گرفت.
بنا بر این گزارش، روز گذشته از ۲۳۸ نماینده حاضر در صحن علنی مجلس ۱۵۴ نماینده با اولویت این بررسی موافقت و ۵۴ نماینده اعلام مخالفت کردند، ضمن اینکه هفت رأی هم ممتنع بود. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی هم در توئیتی در همین باره نوشت: «امروز و بلافاصله پس از وصول درخواست، اولویت بررسی طرح شفافیت آرای نمایندگان را در صحن علنی به رأی گذاشتیم. به عنوان اولین امضاکننده طرح شفافیت، اولین موافق تصویب اولویت بررسی آن هم بودم تا به وعده خود عمل کرده باشم. از نمایندگان محترمی که بررسی این طرح را سرعت بخشیدند تشکر میکنم.»
نمایندگان مجلس شورای اسلامی بعد از رأی مثبت به دستور کار قرار گرقتن این طرح به بیان نظرات مثبت خود در قبال این طرح پرداختند. محمدرضا پورابراهیمی نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت تصویب این طرح در صحن علنی مجلس گفت: یکی از طرحهایی که ابتدای تشکیل مجلس یازدهم شکل گرفت و با امضای ۱۷۰ نماینده بود، موضوع شفافیت عملکرد نمایندگان بود که اثرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جامعه دارد و صرفاً موضوع رأی یکی از مصادیق طرح شفافیت است.
پورابراهیمی اظهار داشت: امروز در دنیا تجربه نشان داده که برای جلوگیری از تخلفات و مبارزه با مفاسد اقتصادی شفاف بودن اطلاعات اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است. در حال حاضر مردم از مجلس یازدهم انتظار دارند با اولویت بیشتری طرح شفافیت آرا به تصویب برسد و آن را در حوزههای مختلف تسری دهند به همین دلیل باید بتوانیم بستر شفافیت را از بستر سیاسی و از مجلس آغاز کنیم و به دیگر بسترها تسری دهیم.
حجتالاسلام محمدتقی نقد علی نماینده خمینیشهر در مجلس با بیان اینکه شفافیت آرا نقل محافل مردم شده است، خواستار تصویب سریعتر آن در مجلس یازدهم شد و از هیئت رئیسه خواست رسیدگی به آن را جلوتر بیندازد. همچنین سیدامیر حسین قاضیزاده عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی طی سخنانی بر این نکته تأکید کرد که بهتر است بحث شفافیت در خصوص تصمیمات مجلس به نهادهای دیگر نیز تسری پیدا کند تا شاهد کارایی بیشتر تصمیمات گرفته شده باشیم. در نهایت ادامه بررسی این طرح به جلسه بعدی مجلس شورای اسلامی محول شد تا قبل از بررسی بودجه هر چه زودتر در این باره تصمیمگیری شود.