بازی دلاری دولت در بورس

سرویس اقتصاد جوان آنلاین: یکی از ویژگی‌های بارز دولت تدبیر و امید را می‌توان در تغییر مسیر بازار‌ها دانست؛ دولتی که به دلیل عدم هماهنگی میان کارگزاران خود، سرمایه مردم را فدای شلختگی اقتصادی کرده و شرایط را به گونه‌ای رقم زده است که نمی‌توان حتی درباره ۲۴ ساعت آینده نیز پیش‌بینی صحیحی داشت.

در این میان، نقش رئیس‌جمهور و تأثیر وی بر بازار‌ها بیشتر از سایر اعضای کابینه اوست؛ روحانی هر گاه از رونق اقتصادی می‌گوید یا از تشدید شرایط سخت می‌گوید، اوضاع اغلب به هم می‌ریزد. واکنش مردم و فعالان به اظهارات او و سایر اعضای دولت، به قدری غیرقابل پیش‌بینی شده که گویا همه چیز شکل بازی به خود گرفته است.

واکنش متفاوت!

بزرگ‌ترین اتفاق طی ماه‌های اخیر، موضوع گشایش اقتصادی دولتی بود که می‌خواست با پیش فروش کردن نفت در بورس به مشکلات پایان دهد. روحانی با وعده گشایش اقتصادی موجب سقوط بازار سرمایه شد تا نیمی از سرمایه‌های مردم طی چند ماه تبدیل به درآمد ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی برای دولتش شود.

حالا هم چند هفته‌ای است که دولت روی قیمت دلار دست گذاشته و بازی‌های خود را آغاز کرده است. هنوز یک ماه از وعده دلار ۱۵هزار تومانی رئیس‌جمهور نگذشته است که رئیس کل بانک مرکزی از دلار ۲۰هزار تومانی صحبت می‌کند. در واقع ماجرا از این قرار است که زمانی که نرخ دلار نیمایی حدود ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان بود، یعنی حدوداً یک ماه قبل، رئیس‌جمهور اعلام کرد اگر ۷ میلیارد دلار ایران که نزد کره‌جنوبی است، آزاد شود، دلار تا ۱۵هزار تومان کاهش خواهد یافت. در آن روز‌ها ترمز روند افزایشی دلار کشیده شد و نرخ این ارز تا ۲۱هزار تومان نیز کاهش یافت. مشخص است که دلار به ۱۵هزار تومان نرسید، اما این سیگنال از سوی دولت به بازار سرمایه داده شد که دلار ارزان خواهد شد و تأثیر منفی خود را روی بورس گذاشت.

ایسنا در همین باره نوشته است در همان زمان نیز بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که حتی اگر غیر از ۷ میلیارد دلار ایران که نزد کره‌جنوبی است، منابع ارزی دیگر ایران نیز آزاد شود، دلار ۱۵هزار تومانی محقق نخواهد شد. در هر صورت دلار تا ۲۱هزار تومان کاهش یافت و بعد از مدت کوتاهی دوباره به حدود ۲۵هزار تومان رسید. در چنین شرایطی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی به عنوان یک سیاستگذار و صاحبنظر، دلار زیر ۲۰هزار تومانی را مطرح کرده است؛ موضوعی که باعث شد برخی شرکت‌های لیدر در بازار، فروش خود را با دلار ۲۰هزار تومانی پیش‌بینی کنند و این اتفاق هم به هیجانات بازار دامن زد.

برخی کارشناسان معتقدند به دلیل رشد نرخ ارز، قیمت محصول نهایی بسیاری از شرکت‌ها افزایش پیدا کرده و در نتیجه با کاهش دفعی نرخ ارز فروش آن‌ها نیز دچار اختلال خواهد شد و به این ترتیب شرکت از سوددهی به زیان‌دهی می‌رسد. در این فضا حتی برخی شرکت‌های کوچک به ورشکستگی خواهند رسید. موضوع دیگر این است که ظاهراً مجلس می‌خواهد هزینه انرژی برخی صنایع را افزایش دهد که این خود عامل دیگری است که باعث کاهش سود شرکت‌ها خواهد شد.

روی دوش بورس

سیدمحمدحسن ملیحی از کارشناسان حوزه اقتصادی می‌گوید: «در سال ۸۸ دلار ۹۲۲ تومان بود و در سال ۹۶ با رشد نقدینگی باید دلار حدود ۱۱ هزار تومان می‌بود، اما در آن سال دلار حدود ۴ هزار تومان بود. در سال ۹۷ قیمت دلار ۱۰ هزار تومان شد، اما با توجه به شیب نقدینگی قیمت دلار باید در کانال ۱۳ هزار تومان قرار می‌گرفت. در سال جاری قیمت دلار حدود ۲۴ هزار تومان است، اما با رشد نقدینگی قیمت نزدیک به واقعیت دلار حدود ۲۳ هزار تومان است. بر این اساس می‌توان قیمت دلار برای سال آتی را روی دلار ۲۷ هزار تومان حساب کرد. به نظر من باید اجازه دهیم بازار‌ها قیمت‌های واقعی را کشف کنند، در پایین و بالابردن قیمت‌ها هم رانت ایجاد می‌شود و هم ممکن است با خروج سرمایه مواجه شویم. تورم با کاهش قیمت دلار کنترل نمی‌شود، بلکه باید اصلاح ساختار بودجه با هدف کنترل کسری بودجه انجام شود تا خلق پول مدیریت شود و کاهش یابد، چراکه مبنای تمام مشکلات تورمی همین خلق پول برای کسری بودجه و اضافه برداشت‌های بانکی است. به‌نظر بنده حتماً اگر این رقم نیز در بازار ارز تاچ شود موقتی خواهد بود و نمی‌توان روی آن حساب جدی باز کرد.»

وی می‌افزاید: «اتفاقی که با کاهش سود بین بانکی رخ می‌دهد این است که پول از بانک‌ها خارج و وارد بازار‌های دیگر شده یا منجر به خروج سرمایه می‌شود. در حال حاضر بازار سرمایه ارزش این را ندارد که این پول وارد آن شود، بنابراین، این پول به سمت تقاضا در بازار‌های دیگر مانند املاک، ارز و ... می‌رود. حال آن که بانک مرکزی قصد دارد بازار دلار را نیز تثبیت کند، در نتیجه این پول منجر به تخریب بازار‌های دیگر خواهد شد.»

کاهش ۵۰ درصدی سود‌ها

حسین علاقمندان کارشناس بازار سرمایه هم در گفتگو با تسنیم می‌گوید: «به عنوان یک شرکت سرمایه‌گذاری ما در همین خصوص تحقیقی را روی ۲۰ شرکت بزرگ بورسی که در صنایع بنیادی مانند فلزی و شیمیایی هستند، انجام دادیم. با نرخ دلار در حدود ۲۴ هزار تومان به طور میانگین شرکت‌ها پیش‌بینی سود خوبی دارند و بسیاری در محدوده قیمت تعادلی بوده و به طور کلی برای سرمایه‌گذاری مناسبند، اما اگر متوسط نرخ دلار تا ۱۵ هزار تومان کاهش یابد بسته به نوع شرکت بین ۳۰ تا ۵۰ درصد، سود شرکت‌ها کاهش پیدا خواهد کرد و این تنها یک قسمت از ماجراست. البته امکان تحقق این موضوع در طول سال محل سؤال است و نیازمند پمپاژ مقادیر بالایی از ذخایر است که از دیدگاه ملی صحیح نیست.»

وی می‌افزاید: «دلیل اصلی ریزش بازار، عدم ورود نقدینگی به بازار سهام است، در مقطع اول سال (پنج ماهه اول) حدود ۱۱۵ هزار میلیارد تومان پول وارد بازار سرمایه شد و پس از آن ۵۲ هزار میلیارد تومان از بازار خارج شده است؛ ضمن اینکه بخشی از این پول در بازار سوخت شده و از بین رفته است.»