سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: از مهم‌ترین دلایلی که ما انسان‌ها امروزه در زندگی شخصی خود سختی می‌کشیم یا آرامش واقعی نداریم، فاصله گرفتن‌مان از صفات خوب اخلاقی است. اگر روحیه مدارا، صبر، گذشت، دوستی، برادری، حفظ حرمت و جایگاه یکدیگر در زندگی‌های امروز ما انسان‌ها وجود داشت، این همه مشکلات و طلاق و آسیب‌های اجتماعی و چه و چه در جامعه رخ نمی‌داد. اگر این صفات در جامعه حاکم بود، دادگاه‌ها شلوغ و زندان‌ها مملو از جمعیت نبود. اگر اخلاق در درون ما حاکم بود، پدر و مادر در حق فرزند مخصوصاً فرزند در حق پدر و مادر ظلم نمی‌کردند و حریم احترام به بزرگ‌تر حفظ می‌شد. اگر فضای اخلاقی حاکم بود، فضای مجازی که می‌تواند زمینه‌ساز خیلی فضائل شود، قتلگاه جوانان و خانواده‌ها نمی‌شد و اگر‌های زیادی که خود بخوان از این حدیث مفصل از این مجمل. بهتر است با پرداختن و توجه به اخلاق و نفس کشیدن در این فضا، خود را از این منجلاب‌ها و گرداب‌های سخت دنیوی رها سازیم. در ادامه به برخی از آثار خوش اخلاقی و بداخلاقی پرداخته‌ایم.
ضرورت اخلاق‌مداری در فضای زندگی امروزی
متأسفانه مردم آن محبت و ارتباط روز‌های قبل از ورود تلویزیون و موبایل به بطن زندگی‌ها را ندارند و خلق و خوی آنان تحت‌تأثیر این فضا‌ها قرار گرفته است. بنابراین نقش اخلاق و زندگی اخلاقی می‌تواند در این فضای غبارآلود بسیار نقش ارزنده و کارگشایی باشد. اگر زن و مردی بعد از شروع زندگی مشترک بخواهند در این محیطی که می‌تواند آسیب‌های زیادی را برای ارتباط برقرار کردن سازنده زن و شوهر به همراه داشته باشد، راهشان را ادامه دهند، باید از جاده مستقیم اخلاق عبور کنند، اما بهتر است بدانیم که انداختن خودمان در پیچ و خم دنیای مادی با این همه زرق و برق‌های ظاهری نمی‌تواند انسان را به آرامش واقعی و یک زندگی آرام برساند. از این جهت ضرورت اخلاق‌مداری بیش از پیش احساس شده و نیاز به حسن خلق و دوری از بدخلقی می‌تواند بهترین راهکار برای پیشگیری یا درمان بعضی از مشکلات امروزه در فضای زندگی مدرن و مدرنیته امروزی شود.
آدم خوش‌اخلاق درختی پر‌ثمر است
وقتی رفتار و اخلاق آدمی شایسته باشد، میل افراد به معاشرت کردن و همنشینی با این فرد بیشتر می‌شود؛ چراکه اخلاق خوش مثل درختی پر‌ثمر است که همه را اطراف خود جمع می‌کند. حتی برای لحظاتی هم که شده افراد توقفی در کنار این درخت می‌کنند و از زیبایی و طراوت آن بهره می‌برند. البته علت اصلی اینکه این درخت ثمره‌دهی خوبی دارد و همه را دور خود جمع می‌کند، ریشه‌های خوب و رسیدگی به آن است. پس انسان خوش‌اخلاق دائماً مواظب رفتار و اخلاق خود بوده و اعتقاد و فکر خود را درست می‌کند. به همین خاطر افراد با اطمینان خاصی به او نگاه می‌کنند.
اصل خوش خلقی در زندگی
از اصول مهم در زندگی، اصل حسن خلق و خوش‌اخلاقی است. امروزه مشکلات جامعه و مسائلی که بر روح و روان افراد اثرات مختلفی گذاشته، زمینه بدخلقی و کم‌حوصلگی در مردم را بیشتر کرده است. اگر زمانی انسان‌ها با زندگی ساده و بدون هیچ تشریفاتی در کنار هم، با وجود مشکلات زمان خودشان، زمان را سپری می‌کردند و در واقع به آنچه داشتند، قانع بودند، ذهن و فکر آنان درگیر مسائلی که امروزه ایجاد شده، نبود و علاوه بر این مهم، در کنار این سیل مشکلات، آرامشی بر روح و روانشان نیز حاکم بود. متأسفانه، اما با پیشرفت علم و تکنولوژی و ورود امکانات جدید به زندگی‌ها، هر چند خیلی از مشکلات سابقی که در زندگی‌ها به وجود می‌آمد، دیگر وجود ندارد، اما در کنار آن مشکلات جدیدی نیز به وجود آمده که اگر به خوبی مدیریت نشوند، آثار بسیار مخربی بر روح و روان و زندگی ما می‌گذارد.
خار‌ها را هم باید تحمل کرد
زن و مردی که در زندگی مشترک خود با اخلاق و رفتار شایسته با یکدیگر برخورد می‌کنند، اعتماد و محبت بیشتری به هم دارند، اما وقتی یکی از آن‌ها از اخلاق بدی برخوردار باشد، دیگری نیز نسبت به او احساس سختی می‌کند. هر چند باید با اخلاق بد او مدارا کند، اما برای برخورد با او باید با دقت بیشتری برخورد کند.
مثل درختی که خاری هم دارد و برای استفاده از این شاخه درخت، خار‌های آن را نیز باید تحمل کرد. در‌این‌باره لقمان به فرزندش فرمود: فرزندم! از بی‌حوصلگی، بداخلاقی و بی‌تابی دوری کن؛ چراکه هیچ دوستی تحمل این خصلت‌ها را ندارد. در کارهایت آرام و بردبار، در تحمل زحمات برادرانت صبور و با همه مردم خوش‌اخلاق باش.
مراقبت، دقت و موفقیت
از آثار مواظبت بر‌اخلاق و رفتار شایسته و عادت دادن خودمان به این اخلاقیات نیز این است که انسان در کارهایش زودتر به نتیجه مطلوب می‌رسد. وقتی شخصی اخلاق و رفتارش خوب باشد، این امر نشان از مراقبت و دقت او در ارتباط خود در طول روز با افراد مختلف است. وقتی کسی مواظب است که اخلاق و رفتارش شایسته باشد، طبیعتاً در کارهای روزمره نیز دقت می‌کند تا هیچ کاری از او برخلاف دستورات دین و اخلاق صادر نشود. لازمه تحقق آن هم این است که کارهایش را با دقت و نظم بیشتری انجام دهد. از‌این‌رو در کارهایش نیز بهتر به نتیجه می‌رسد. از همین جهت امام اول شیعیان، حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «خودت را به داشتن نیت خوب و مقصد زیبا عادت ده تا در خواسته‌هایت موفق شوی.» مقدمه و زمینه اخلاق خوب و شایسته، نیت الهی و درست و پاک است. نیت هم با توجه به اهداف انسان مقدس می‌شود. به‌طور مثال اگر کسی قصد و هدفش از کمک به دیگران و خدمت به خلق خدا رضایت خدا باشد، یقیناً این نیت پاک، باعث برکت در زندگی انسان می‌شود.
فرجام خوشرویی و ترشرویی
اخلاق خوب و شایسته باعث جلب محبت می‌شود. زن و مردی که در زندگی از خوش‌خلقی بهره می‌برند، همیشه به هم محبت دارند. مواظب اخلاق و رفتار خود هستند تا از نعمت محبت محروم نشوند. محبت و خوش‌خلقی را همراه هم می‌دانند، نه جدا از هم. وقتی این اخلاق باعث جلب محبت شد اگر احیاناً خطایی هم از یکی از آنان صادر شد، به کمک همدیگر می‌آیند و با همان خلق خوب جبران خطا و رفع نقص می‌کنند.
این‌ها نه اینکه نسبت به هم محبت دارند، بلکه هر کسی که با آنان معاشرت می‌کند، دوست دارد با این دو همنشین شود. امام علی (ع) می‌فرمایند: «آن که خلق نیک داشته باشد، دوستانش زیاد شود و دل‌ها به او انس و الفت گیرند.» در مقابل ترشرویی و تلخی افراد را از اطراف انسان پراکنده می‌کند. اعتقاد ائمه اطهار (ع) این گفته را تأیید کرده و بیانگر همین مطلب است: کارهای نیکو و خوشرویی، جلب محبت کنند و به بهشت درآورند و بُخل و ترشرویی و عبوس بودن، از خدا دور کنند و به دوزخ درآورند.
هر چه کنی، به خود کنی!
وقتی به دامن کوهی رفته و صدای خود را بلند می‌کنیم، انعکاس صدا به خودمان، این مطلب را منتقل می‌کند که هر چه کنی، به خود کنی! هر طور برخورد کنی، با تو همانگونه برخورد می‌شود. هر روشی به کار بردی، با تو همان روش را به کار خواهند بست. این قانون پذیرفته شده روزگار است. اخلاق و رفتار شایسته با مردم و دارا بودن از روحیه گذشت و عفو نسبت به آنان، باعث می‌شود خدای متعال نیز به ما آسان گیرند؛ چراکه مردم مخلوقات خداوند هستند و خدا نیز نسبت به اشرف مخلوقات خود و همچنین رفع نیاز‌های ما آدم‌ها حساس است. هر کس با همنشین خود خوش‌خلق و خوش‌برخورد باشد و ایمان خود را حفظ کند، پروردگار جهانیان نیز در زمان حسابرسی بر او آسان گیرد. امام علی (ع) می‌فرمایند: «اخلاقت را نیکو گردان تا خداوند حسابت را آسان گیرد.» پس اگر رأفت الهی خواهیم، باید با بندگان خدا با اخلاق شایسته رفتار و زمینه‌های محبت روزافزون را فراهم کنیم..
آدمی، تشنه خوش اخلاقی است
کسانی که اخلاق نیکو دارند هر چند از نظر اعتقادی ضعف هم داشته باشند، همین اخلاق خوب‌شان باعث گره‌گشایی در دنیا شده و نسبت به دیگران برتر خواهند بود. انسان خوش‌خلق و خوش معاشر در دل همه جای دارد. زندگی با انسان خوش‌اخلاق مثل نوشیدن جرعه گوارای آب برای انسان تشنه است. همه انسان‌ها تشنه محبت و اخلاق در زندگی هستند و چه چیزی برای یک زندگی، گواراتر از اخلاق خوش و رفتار شایسته؟!
چه کسی دلنشین‌تر از انسان اخلاق‌مدار و با‌اخلاق؟ اما در مقابل آن بدخلقی است و وقتی بر زندگی آدمی حاکم شد، روح و روان او به هم ریخته و زندگی برایش تیره و تار می‌شود. این فرد دیگران را هم مدام کلافه کرده و می‌آزارد. چه چیزی خسته کننده‌تر از این آدم بد‌اخلاق و قبیح‌تر از این خصوصیت ناپسند بداخلاقی؟!
برکت عمر آدمی با خوش‌اخلاقی
ختم کلام اینکه کسانی که از اخلاق خوش در زندگی و معاشرت با دیگران برخوردارند، یقیناً زندگی و عمر آنان با برکت‌تر است. گاهی این برکت در عمر طولانی خود را نشان می‌دهد. در روایات متعددی از آثار خوش خلق انسان، برکت در عمر یاد شده است. بزرگان دین ما این مطالب را به دست ما رسانده‌اند. از جمله مرحوم مجتهدی. ایشان معتقد بودند خوشا به حال آن زن و مردی که هر دو آن‌ها خوش اخلاقند. در حدیثی آمده: هر کس به خانواده خود نیکی کند و با آن‌ها خوش‌رفتار باشد، خداوند بر طول عمرش می‌افزاید. کسانی که با زن و بچه‌هایشان خوب رفتار می‌کنند، با بچه‌ها مدارا کرده و همبازی می‌شوند، به همسرشان در امور خانه کمک می‌کنند و... این‌ها ۱۰۰ سال هم عمر می‌کنند. این‌ها تماماً امتحان شده و تجربه است. به وفور دیده شده کسانی که با زن و بچه‌هایشان خوش‌اخلاق و خوش‌رفتار هستند، طولانی عمر می‌کنند. در روایات نیز از این اثر به این صورت از کلام گهربار امام صادق (ع) آمده است که کسی که راستگو باشد، اعمالش نیز نیک و پاک خواهد بود، کسی که حسن نیت داشته باشد، روزی‌اش فراوان خواهد شد و کسی که به خانواده خود احسان و نیکی کند، بر عمرش افزوده می‌شود. تمام این موارد، نشانه خوش‌خلقی است و نتیجه این خلق خوب نیز، افزایش طول عمر آدمی است. برای طی مسیر زندگی هیچ جاده‌ای سر‌راست‌تر از جاده خوش‌اخلاقی نیست.
*پژوهشگر سبک زندگی
