سرویس بین الملل جوان آنلاین: پیشنهاد از سرگیری گام به گام تعهدات برجامی که ظاهراً از طرف امریکا مطرح شده و برخی مقامهای داخلی هم از آن حمایت کردهاند، حالا از زبان روسها به گوش میرسد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته که تهران و واشنگتن بایستی با گامهای همزمان و مرحله به مرحله، تعهدات برجامی را از سر بگیرند وگرنه ممکن است «مذاکرات تا همیشه طول بکشد.»
به گزارش جوان، «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه امریکا دو شنبه شب در یک نشست خبری گفت که امریکا منتظر «پیشنهادی سازنده» از طرف ایران است. پرایس مختصاتی از «پیشنهاد سازنده» مورد انتظار واشنگتن ارائه نکرده، ولی میتوان حدس زد که طرف امریکایی منتظر همان پیشنهادی است که محمدجواد ظریف جمعه قبل وعده آن را از طریق یک پیام توئیتری داد: «به عنوان وزیر امور خارجه و مذاکرهکننده ارشد هستهای بهزودی طرح اقدام سازنده و دقیق ایران را از طریق دیپلماتیک اعلام میکنم»؛ جملهای که البته هنوز هم در توئیتر ظریف هست. مشخص نیست پیشنهاد ظریف چیست و چه موقعی اعلام خواهد شد یا اینکه اصلاً اعلام خواهد شد یا نه، به خصوص که روز دو شنبه یک منبع آگاه به العالم گفت: «تفسیر غربیها درباره اظهارات رئیسجمهور و وزیر خارجه ایران درباره طرح جدید، اشتباه بوده و هیچگونه طرح جدیدی برای مذاکره با واشنگتن وجود ندارد و هیچ منبعی هم در دولت به آن واکنش نشان نداده است.» سخنان این منبع را هیچ مقام دولتی رد یا تکذیب نکرده است. البته سخنگوی وزارت خارجه امریکا در واکنش به یک گزارش تأیید نشده آژانس درباره راهاندازی سومین آبشار سانتریفیوژهای IR-۲M در سایت نطنز هم واکنشی با چاشنی تهدید نشان داد و گفت: «چیزی که ما گفتهایم این است که صبر ما به خاطر ماهیت این چالش نمیتواند بیپایان باشد.» او با بیان اینکه ماهیت این چالش موجب میشود هر روز بر نگرانیهای امریکا افزوده شود، تصریح کرد که دولت جو بایدن از نخستین روزهای آغاز به کار خود، رایزنی با شریکان، متحدان و اعضای کنگره در خصوص برجام را آغاز کرده، ولی تأکید کرد: «همچنان بر این باوریم که همانطور که از آغاز گفتهایم برنامه هستهای ایران چالشی است که بهترین روش مواجهه با آن، دیپلماسی است.»
چه کسی، چطور و چه وقت؟
اینکه طرح گام به گام از کجا سربرآورده و چه کسی آن را مطرح کرده، هنوز هم به درستی مشخص نیست. در مواضع رسمی از طرف امریکاییها تاکنون چنین چیزی مطرح و شنیده نشده است، موضوعی که ابهامات را در این باره بیشتر میکند. چیزی که ابتدا از طرف دولت بایدن مطرح شد، لزوم بازگشت ایران به تعهدات برجامی قبل از امریکا بود که کمی بعد، با یک گام عقبنشینی، تبدیل به «بازگشت همزمان» شد و البته هر دو طرح از طرف ایران رد شده است. روز دو شنبه از سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه پرسیده شد: «آیا ایران طرح گام به گام را برای شروع مذاکره با امریکا قبول خواهد کرد»، خطیب زاده در پاسخ به این سؤال که در آن ضمیر ارائهکننده طرح مشخص نیست، گفت: «پیش از این در این ارتباط صحبت کردهایم. ایران هیچ گاه طرح گام به گام را دریافت نکرده است و چنین طرحی مبتنی بر خط مشیای که ایران اعلام کرده است، نیست.» در حالی که برخی منابع به «جوان» گفتهاند این طرح در داخل کشور نیز مطرح شده و طرفدارانی هم دارد، حالا با مطرح شدن آن از طرف دولت روسیه و اصرار دولت امریکا بر اینکه منتظر «پیشنهادی سازنده» از طرف ایران هستیم، ابهامها درباره سازو کار و نحوه کلید خوردن و پیشنهاد این طرح بیش از پیش مطرح میشود. روز گذشته، سرگئی لاوروف با حضور در یک نشست خبری مشترک در ابوظبی با همتای اماراتی خود، پیشنهاد برداشتن گامهای همزمان ایران و امریکا را به عنوان راهکار حل بنبست توافق هستهای ایران مطرح کرد. به نوشته خبرگزاری «تاس»، لاوروف در این باره توضیح داد: «برای حل این چالش فوری، بهنظر ما ممکن است که گامهای همزمان و مرحله به مرحلهای را تدوین کرد و امریکا و ایران آنها را اجرا کنند، زیرا اگر بخواهیم به این بحث که چه کسی اول به تعهداتش بازگردد ادامه دهیم، مذاکرات شاید تا همیشه طول بکشد.» او توضیح بیشتری در این باره نداده، ولی گفته که از ابراز تمایل دولت امریکا برای بازگشت به توافق هستهای ایران استقبال کرده و گفته است: «البته این تصمیم هنوز اجرایی نشده است، زیرا تا جایی که من میدانم، فرایندی در دست بررسی است که چگونه آن را انجام دهند.»
همزمان با پیشنهاد لاوروف، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین در صفحه توئیتر خود نوشت: «امریکا سیگنالهایی مبنی بر آمادگی برای مذاکره در راستای احیای برجام میفرستد. این مورد استقبال است.» او این سیگنالهای مثبت را مستلزم متوقف شدن فشار حداکثری دانسته و گفته است: «زمان آن رسیده است که به سیاست بیهوده فشار حداکثری علیه ایران پایان داده شود و از فعال بودن عادی توافق هستهای که مهمترین بخش مقررات عدم اشاعه تسلیحاتی است، اطمینان حاصل شود.»