سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: «شهر هو عند اللّه افضل الشهور و ایامه افضل الایام و لیالیه افضل اللیالى و ساعاته افضل الساعات، هو شهر دعیتم فیه الى ضیافه الله و جعلتم فیه من اهل کرامه الله.»
(ماه رمضان) ماهی است که نزد خدا برترین ماههاست. روزهای آن برترین روزها و شبهای آن برترین شبها و ساعات آن بهترین ساعات است. ماهی که در آن شما به مهمانی خدا دعوت شدهاید و لیاقت کرامت او را یافتهاید.
عباد بن صهیب از امام صادق (ع) پرسید: ابوذر برتر است یا شما اهلبیت؟ حضرت فرمود هر سال چند ماه دارد: گفت ۱۲ ماه. حضرت فرمود: از این ماهها چند ماه به عنوان ماههای حرام شمرده شدهاند؟ گفت:چهارماه. حضرت فرمود: ماه مبارک رمضان هم در میان آنها هست؟ گفت: نه. حضرت فرمود: آیا ماه رمضان افضل است یا ماههای حرام؟ گفت: ماه مبارک رمضان. حضرت فرمود: ما نیز اینگونهایم. احدی را با ما نمیتوان مقایسه کرد.
از آنچه در این روایت آمده به دست میآید همچنان که مقام اهل بیت با احدی غیر از آنان قابل قیاس نیست، منزلت ماه رمضان نیز با هیچ ماهی قابل قیاس نیست، به همین جهت است که رسول اکرم (ص) تنها به بیان این امر اکتفا نکرده و پس از اشاره به فضیلت ماه رمضان، روزها و شبها و ساعات این ماه را نیز برتر از سایر ماهها قلمداد میکند.
حضرت آنگاه به بیان یکی از مهمترین دلایلی میپردازد که باعث ایجاد چنین ارزش و قیمتی برای ماه رمضان شده است و آن چیزی نیست جز ضیافت و مهمانی خدا!
ممکن است این پرسش مهم به ذهن هر کسی متبادر شود که ما انسانها تشریفاتی برای مهمانان خویش داریم و هر یک به گونهای از مهمانان خود پذیرایی میکنیم. خداوند در این مهمانی چگونه از بندگان خویش پذیرایی میکند؟ به عبارت دیگر چه متاعی سر سفره خدا وجود دارد که ماه رمضان را ماه ضیافت الهی قرار داده است؟
ما در مروری کوتاه به برخی چیزهایی اشاره میکنیم که خداوند آنها را وسیله پذیرایی از مهمانان خاص خویش در ماه رمضان قرار داده است.
۱) تقوا و پرهیزگاری: خداوند در سوره بقره آیه ۱۸۳ به صراحت از تقوا به عنوان یکی از دستاوردهای روزه نام برده است.
۲) حکمت: در کتاب ارشادالقلوب صفحه ۲۰۳ روایتی بیان شده است که رسول اکرم (ص) در شب معراج از خداوند پرسید: از روزه چه چیزی برای ما به یادگار میماند؟ خداوند فرمود: روزه حکمت (یعنی رسیدن به کمال لایق انسان) را به یادگار میگذارد.
۳) استقامت در برابر دشواریها: در سوره بقره آیه ۱۵۳ خداوند به انسانها توصیه کرده است که در برابر دشواریها از صبر و نماز کمک بگیرند. امام صادق (ع) در تفسیر این آیه فرمودهاند: مقصود از صبر در این آیه شریفه روزه است. (تفسیر عیاشی جلد یک صفحه ۴۳.)
۴) سلامتی و صحت بدن: جز تأکید پزشکان که بالاتفاق روزه را مفید به حال جسم آدمی میدانند، روایات گوناگون نیز در اینباره رسیده است که به معروفترین آنها اشاره میکنیم. رسول خدا (ص) فرمود: روزه بگیرید تا سالم بمانید. (دعائم الاسلام. ج ۱. ص ۳۴۲.)
۵) جلوگیری از طغیان شهوت: در عصری که عوامل مختلفی به شهوت انسانها دامن زده و آدمی را در سراشیبی سقوط قرار میدهند، روزه وسیله بسیار مناسبی است که از طغیان شهوت جلوگیری شود. رسول خدا (ص) فرمودند: از روزه غفلت نکنید که باعث آرامش و تسکین کسانی است که امکان ازدواج ندارند و شهوت سرکش آدمی را از میان برمیدارد. (کنزالعمال. جلد ۸ صفحه ۴۵۰.)
۶) دوری از شیطان: پیامبر به اصحاب خویش فرمودند: میخواهید چیزی به شما یاد بدهم که همچنان که مشرق از مغرب فاصله میگیرد شیطان را از شما دور کند؟ و هنگامی که پاسخ مثبت اصحاب خود را شنیدند، فرمودند: روزه. روزه روی شیطان را سیاه میکند. (کافی، جلد ۴، صفحه ۶۲.)
روزه جز اینها باعث تقرب به خدا، اجابت دعا، امان در روز قیامت، راحتی و سهولت امر در روز حساب، شفاعت اولیای حق، دوری از آتش جهنم، ورود به بهشت، پوشاندن گناهان آدمی، آسانی سکرات مرگ و... میشود. به همین جهت است که آن را «جوامع البرکات» لقب دادند.
*عضو هیئت علمی
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی