سرویس بین الملل جوان آنلاین: قرار بود برنامه خروج نیروهای امریکایی و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از افغانستان، بنابر توافق دولت قبلی واشنگتن با طالبان موسوم به توافق دوحه، تا اول ماه می (۱۱ اردیبهشت) پایان یابد، اما جو بایدن دیروز را به عنوان زمان شروع خروج نیروهای بیگانه اعلام کرده بود و از ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور) نیز به عنوان زمان نهایی خروج نیروهای خارجی از افغانستان یاد کرد. وزارت دفاع افغانستان دیروز از آغاز روند تخلیه و واگذاری پایگاههای امریکایی به نیروهای دولتی افغان خبر داد. یک منبع آگاه به خبرگزاری الجزیره گفت که کمیتههای مشترکی برای نظارت بر تحویل پایگاههای امریکایی به نیروهای دولتی افغانستان تشکیل شده است. ارتش امریکا نیز روز پنج شنبه اعلام کرد که با هدف پشتیبانی خروج نیروهای خارجی از افغانستان سیستم موشکی توپخانهای با تحرک بالا (HIMARS) را در این کشور مستقر خواهد کرد.
از زمانی که بایدن، برنامه خود برای خروج از افغانستان را اعلام کرده، تاکنون تقریباً ۶۰ نفر از پرسنل نظامی خارجی افغانستان را ترک کردهاند. پیش از این، بایدن گفته بود زمان پایان طولانیترین جنگی که امریکا درگیر آن بوده فرا رسیده است. به این منظور، مقامات امریکایی چندی است که از گوشه و کنار با رئیسجمهور کشورشان همصدا شدهاند. آستین اسکات میلر، فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان اخیراً اعلام کرد که روند خروج نظامیان امریکایی و ناتو از شماری از پایگاهها در افغانستان آغاز شده است. راس ویلسون، سرپرست سفارت امریکا در کابل نیز در گفتوگویی با طلوعنیوز اعتراف کرد که واشنگتن چند سال است، به این نتیجه رسیده که جنگ افغانستان به یک بنبست رسیده و امریکا در این جنگ پیروز نخواهد شد. حتی زلمی خلیلزاد، نماینده امریکا در امور افغانستان نیز سه شنبه گذشته گفت که باقی ماندن نیروهای امریکایی در افغانستان به نفع ما نیست.
سرپیچی طالبان از توافق قطر
با این حال، طالبان که در روزهای گذشته تأکید کرده بود، تا زمانی که نیروهای خارجی حضور داشته باشند در هیچ نشست و مذاکرهای برای صلح شرکت نخواهند کرد، همچنان نگاه مثبتی به اقدام امریکاییها ندارد. بیانیه روز شنبه ذبیحالله مجاهد سخنگوی طالبان، گواه این امر است. مجاهد هشدار داد که تأخیر امریکا و ناتو برای خروج نیروهایشان از افغانستان راه را برای هرگونه اقدام مناسب علیه نیروهای اشغالگر باز کرده است. طالبان منتظر است ببیند که رهبری امارت اسلامی با توجه به استقلال کشور، ارزشها و منافع عالی مردم چه تصمیمی در این باره میگیرد.»مجاهد ادامه داد که اعضای طالبان براساس تصمیم سران این گروه به «سرپیچی» از توافقنامه قطر عمل خواهند کرد.
شاید دوباره برگردیم
در امریکا تصمیم بایدن نه تنها در میان جمهوریخواهان بلکه حتی از جانب دموکراتها هم با انتقادهایی مواجه شده است. هیلاری کلینتون و کاندو لیزا رایس، وزرای خارجه دولتهای باراک اوباما و جرج بوش رؤسای جمهور اسبق امریکا در جریان نشست مجازی روز چهار شنبه با اعضای کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا به این موضوع پرداختند. یکی از اعضای این کمیته به آکسیوس گفت: «رایس و کلینتون در جلسه صحبت کردند. اندکی اختلاف درباره افغانستان وجود دارد، اما هر دوی آنها موافق بودند که ما باید به نوعی یک مأموریت مبارزه با تروریسم را در خارج از آن کشور ادامه دهیم. حرف کاندولیزا رایس این بود که شاید ما مجبور شویم به آنجا بازگردیم، خصوصاً در بحبوحه افزایش بالقوه تروریسم.»
سناتور میچ مککانل، رهبر جمهوریخواه سنای امریکا دیگر منتقد برنامه بایدن گفت: «به اعتقاد من این تصمیم مایه تأسف است. ما طی یک سال حتی یک شخص را هم در مبارزه در افغانستان از دست ندادهایم... آنچه من نگران آن هستم، این است که تا پایان سال طالبان کنترل افغانستان را به دست بگیرد.»مایک مککال، جمهوریخواه ارشد مجلس نمایندگان امریکا به آکسیوس گفت: «با توجه به پتانسیلی که برای داعش وجود دارد، در کنار آنچه آنها قرار است بر سر پیمانکاران ما در یمن و افغانستان بیاورند، متأسفانه ما شاهد وقوع تراژدی در آنجا خواهیم بود و همگی میبینیم که به این وضعیت نزدیک میشویم.»به موازات اجرایی شدن تصمیم واشنگتن، وزارت دفاع آلمان نیز اعلام کرد که ارتش آلمان روز جمعه به آموزش نظامی نیروهای محلی در افغانستان پایان خواهد داد و بر خروج از این کشور متمرکز خواهد شد.
در میان نظامیان نیز، ژنرال بازنشسته جیمز استاوریدیس، حضور کمتر از ۲ هزار و ۵۰۰ نیروی امریکایی در افغانستان را مدنظر قرار داده است. وی گفت: «نگران این هستم که خروج این نیروها منجر به فروپاشی نیروهای امنیتی افغان شود.»استاوریدیس ضمن موافقت با نظر رایس گفت: «به یاد داشته باشید که ما برای از بین بردن تروریسم به افغانستان رفتیم. این امکان وجود دارد که بار دیگر گروههایی همچون طالبان، القاعده و حتی داعش فعالیتشان را در افغانستان از سر بگیرند.»او پیشنهاد داد که بین ۲ تا ۳ هزار نیرو در افغانستان باقی بمانند.
ناپدید شدن ۳۰ نظامی در غزنی، اقدام تروریستی لوگر
در عرصه داخلی افغانستان برنامه خروج امریکاییها و اعضای ناتو تحولاتی را رقم زده است. محمدیاسین ضیا، فرمانده ارتش افغانستان روز شنبه طی نشست خبری در کابل اعلام کرد که قرار است تا چند روز دیگر شماری از پایگاههای نیروهای خارجی به نظامیان افغان واگذار شود و شنبه پایگاه شورابک در استان «هلمند» به طور رسمی به ارتش افغانستان واگذار میشود. حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی افغانستان نیز در این نشست گفت که با خارج شدن نیروهای خارجی از این کشور، طالبان حملات خود را افزایش خواهد داد، اما نهادهای امنیتی افغانستان آماده دفاع هستند.»
هشدار محب در شرایطی مطرح شد که طالبان علاوه بر هشدار، در عرصه عمل هم بیکار ننشسته است. خالقداد اکبری یکی از اعضای شورای استانی غزنی روز شنبه گفت که گروه طالبان شب گذشته به یک پاسگاه ارتش در منطقه «آرزو» در حومه شهر غزنی حمله کردند و ۳۰ سرباز ارتشی داخل پاسگاه ناپدید شدهاند. وی گفت: برخی منابع از اسارت این سربازان به دست طالبان خبر داده و برخی دیگر گفتهاند که این افراد تسلیم طالبان شدهاند، اما مقامات وزارت دفاع در این باره اظهارنظری نکرده، ولی تأیید کردهاند که این پاسگاه سقوط کرده است. محمدیاسین ضیا، فرمانده ارتش افغانستان بدون اشاره بیشتر، فقط از تلاشها برای بازپسگیری این پاسگاه خبر داده است.
به حادثه استان غزنی، حادثه تروریستی در شهر پل علم مرکز ولایت لوگر در جنوب کابل را نیز باید اضافه کرد. در این حادثه که بنابر اعلام طارق آرین، سخنگوی وزارت کشور افغانستان در پی انفجار یک خودروی مملو از مواد انفجاری در منطقهای مسکونی و در مجاورت یک بیمارستان رخ داد، دستکم۲۷ نفر کشته و ۹۱ نفر غیر نظامی نیز زخمی شدهاند. اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان، گروه طالبان را مسئول این حمله دانسته و از نیروهای امنیتی خواسته که این اقدام را بی پاسخ نگذارند.