سرویس بین الملل جوان آنلاین: پیشنهاد نوظهور «جو بایدن» رئیسجمهور امریکا برای احیای توافق هستهای طی توافق دیپلماتیک «محکمتر و طولانیتر»، با تردید عمیق و موانع احتمالی در کنگره از جمله در میان حزب خود رئیسجمهور امریکا مواجه است.
نشریه پولیتیکو در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشت: «جمهوریخواهان تندرو این اطمینان را ایجاد کردهاند که توانایی بالقوهای برای رد هرگونه تلاش دولت بایدن در به عقب راندن تحریمهای سختی که توسط «دونالد ترامپ» رئیسجمهور سابق علیه ایران اعمال شده بود، خواهند داشت.»
دونالد ترامپ، در اردیبهشت سال ۱۳۹۷، به طور یکجانبه و برخلاف قوانین بینالمللی از برنامه جامع اقدام مشترک که مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل بود، خارج شد و تحریمهای شدیدی را علیه تهران اعمال کرد و سیاست فشار حداکثری را علیه ایران با هدف دستیابی به توافق دیگری در پیش گرفت.
پولیتیکو در ادامه گزارش خود نوشت: «در حالی که مقامات دولت بایدن گفتگوهای غیرمستقیمی را با ایرانیها در وین برگزار میکنند، جمهوریخواهان در حال مذاکره درباره راهبردهایی هستند که ورود مجدد بایدن به توافق را سختتر کند. جمهوریخواهان قصد دارند از ابزارهای قانونی که تحریمهای ترامپ علیه ایران ایجاد کرده استفاده کنند.» در این گزارش آمده است: «بسیاری از جمهوریخواهان مصمم هستند از هرگونه بازگشت دولت بایدن به توافق با ایران به خصوص در غیاب توافق جامعتری که حمایت ایران از تروریسم و دیگر فعالیتهای مخرب این کشور را در بر بگیرد، جلوگیری کنند.»
این نشریه امریکایی در ادامه گزارش خود نوشت: «دموکراتها از رئیسجمهور میخواهند در برابر تقاضا برای دستیابی به امتیاز وسیعتر از تهران مقاومت کند. آنها گفتهاند که این موضوع شانس امریکا برای ورود مجدد به توافق را از بین میبرد. اما تعدادی از دموکراتها نیز درباره مسیر سنگلاخی بازگشت کامل ایران به پایبندی به شروط توافق سال ۲۰۱۵ نیز هشدار دادهاند.»
«کریس مورفی» سناتور دموکرات ایالت کانتیکت گفته است: «من از توافق طولانیتر و مستحکمتر با ایران حمایت میکنم، اما این موضوع تنها پس از آنکه ما به برنامه جامع اقدام مشترک بازگردیم اتفاق میافتد.»
وی که در یک مصاحبه این موضوع را مطرح میکرد، افزود: «اگر ما بر توافق جامعی که شامل حمایت آنها از گروههای تروریستی، وضعیت حقوق بشر و برنامه موشکهای بالستیک آنها باشد، اصرار کنیم، این موضوع میتواند ناقوس مرگ برجام به شمار آید.»
پولیتیکو در ادامه گزارش خود نوشت: «تیم بایدن هیچ توهمی درباره مسیر سخت برای تعامل مجدد با ایران پس از خروج امریکا از توافق هستهای ۲۰۱۵ و اعمال تحریمهای سنگین جدید علیه تهران بر اساس سیاست فشار حداکثری ندارد.»
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی بایدن، روز یک شنبه گفته بود: «هنوز فاصله زیادی تا کمکردن شکافهای باقی مانده هست و این شکافها درباره این است که امریکا و دیگر کشورها باید چه تحریمهایی را به عقب بازگردانند تا در مقابل، محدودیتهای برنامه هستهای ایران بازگردد.»
سالیوان که با برنامه شبکه خبری «ایبیسی نیوز» مصاحبه میکرد، ادامه داد: «دیپلماتهای ما در هفتههای آتی درباره آن کار خواهند کرد تا به بازگشت دوجانبه به برجام برسند که طی آن توافق هستهای ایران بر اساس پایبندی برای پایبندی احیا شود.» پولیتیکو در این گزارش نوشت: «ورود مجدد به برنامه جامع اقدام مشترک، تقریباً به طور قطعی نیازمند آن است که دولت بایدن برخی از تحریمهای دوره ترامپ را بردارد که این موضوع نیازمند موافقت کنگره از جمله برخی از دموکراتهای تندرو نظیر منندز است که با توافق هستهای ایران مخالف بودهاند. این بار نیز، همان بازیگران مشتاق بازبینی توافق خواهند بود.»
منندز با اشاره به اظهارات «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه درباره طرح دولت بایدن درباره توافق هستهای با ایران گفته است: «سؤال این است، «طولانیتر و مستحکمتر» به چه معناست.»
پولیتیکو نوشت: «اولویت نخست بایدن بازگرداندن ایران و امریکا به پایبندی به توافق ۲۰۱۵ است. با این حال، معاونان وی به دنبال توافقی گستردهتر هستند که به طور بالقوه میتواند به فعالیتهای غیرهستهای مخرب این کشور در منطقه بپردازد که شامل حمایت از گروههای تروریستی و برنامه موشکهای بالستیک این کشور میشود.»
این نشریه امریکایی اضافه کرد که در همان زمان، متحدان بایدن در کنگره درباره اهمیت بازگشت به توافق هستهای ۲۰۱۵ هشدار دادهاند به خصوص اگر این بازگشت باعث شود دیگر موارد اختلاف میان واشنگتن و تهران را رها شود.
در ادامه این گزارش آمده است: «در همان زمان، جمهوریخواهان درصدد هستند به کمک قانون سال ۲۰۱۵ که با نام قانون بازبینی توافق هستهای شناخته میشود هرگونه تلاش برای ورود مجدد به توافق هستهای با ایران را با مانع مواجه کنند. این قانون تصویب شد تا به کنگره این فرصت را بدهد که توافق نهایی را ارزیابی کند. قانون ۲۰۱۵ میتواند به طور رسمی به قانونگذاران این اجازه را بدهد تا تلاشها برای برداشتن تحریمهای دولت ترامپ علیه ایران را رد کنند.»
جمهوریخواهان که به صورت متفقالقول با توافقی که در دولت اوباما با ایران حاصل شده بود مخالف بودند، زمان را برای اینکه گفتگوهای دولت بایدن با ایران را اتلاف وقت و خطرناک توصیف کنند، از دست ندادهاند.
«لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه ایالت کارولینای جنوبی در این باره گفت: «ایرانیها هیچ کاری برای دستیابی به گفتگوهای مستقیم یا غیرمستقیم (با امریکا) انجام ندادند. رفتار آنها تغییر نکرد. این کار به عنوان مماشات دیده میشود.»
وی که این سخنان را در جریان یک مصاحبه مطرح میکرد، افزود: «با این اقدام، این برداشت تقویت میشود که غرب ضعیف است. من این گفتگوها را برای منطقه بسیار بیثباتکننده میبینم.»
جمهوریخواهان معتقدند که باقی ماندن تحریمهای ترامپ علیه ایران، اهرم فشار فوقالعادهای در اختیار امریکا قرار میدهد و تا زمانی که ایران درباره حمایت از گروههای مورد حمایت خود در منطقه مصالحه نکند، امریکا نباید به توافق ۲۰۱۵ بازگردد.
سفری برای کاهش نگرانی اعراب
شماری از مقامات دولت امریکا به همراه چند سناتور این کشور روز شنبه وارد کشورهای منطقه شدند تا احیای توافق هستهای ایران را به بحث بگذارند.
به نوشته خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، «کریس کونز» سناتور دموکرات امریکایی در سفر به امارات متحده عربی گفت، امیدوار است بتواند «نگرانیهای قابل درک و مشروع» شیوخ درباره بازگشت امریکا به برجام را کاهش داده و «تعاملات گستردهتری» با شرکای حاشیه خلیج فارس ایجاد کند.
این سناتور امریکایی افزود: «رایزنی دقیق با اماراتیها درباره مذاکرات احیای برجام در وین «مهم، قابل انتظار و در حال رخ دادن» است و امید دارد که اماراتیها نه تنها در جریان امور قرار گرفته بلکه در واقع به آن کمک کنند.»
کونز در ادامه گفت: «به هیچ وجه منظورم این نیست که بگویم در این تلاشها توافقی وجود دارد که در آن تضمینی برای اماراتیها باشد. وین مکانی است که دولت ایالات متحده در حال مذاکره است.»
کونز که عضو کمیته روابط خارجی سنای امریکا است، همچنین از منتقدان اصلی نقض حقوق بشر در عربستان سعودی و اقدامات این کشور در یمن محسوب میشود.
او درباره ساخت نیروگاه اتمی در عربستان سعودی گفت: «فجایع رخ داده در جنگ یمن، این نگرانی را درخصوص توان ما در اعتماد به سعودیها برای تکنولوژی که از ما طلب کردهاند به وجود آورده است. ایران تنها بازیگر نگرانکننده نیست.»
علاوه بر کونز، «برت مکگورک» از شورای امنیت ملی، «درک شولت» از وزارت امور خارجه و چند مقام دیگر قرار است به ابوظبی، ریاض، عمان و قاهره سفر داشته باشند.