سرویس جامعه جوان آنلاین: آخرین روز ماه می، روز جهانی بدون دخانیات است. سازمان بهداشت جهانی امسال حتی بیش از سال گذشته بر ترک دخانیات در جهان تأکید کرده‌است. برخی از دخانیات همچون قلیان، علاوه بر خطر سرطان، خطر شیوع کرونا را هم با خود به همراه دارد.
با شیوع موج‌های جدید کرونا در کشور‌های مختلف، مقامات هر کشور محدودیت‌های مضاعفی برای مشاغل مختلف در نظر گرفته‌اند. در ایران هم ستاد ملی مقابله با کرونا تمام فعالیت‌های کسبی پر خطر و حتی کم‌ریسک را تعطیل کرد و تنها دستور به ادامه فعالیت صنوف ضروری داد.
ترس قلیان‌فروش‌ها ریخته
با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان هم به دلیل شدت گرفتن موج چهارم کرونا حتی اجازه برگزاری هیئات مذهبی در مساجد، تکایا و حسینیه‌ها داده نشد. با این وجود هیچ محدودیتی حریف قلیان نشده‌است.
فعالیت کافه عربی‌ها و قلیان‌سرا‌ها در حالت عادی هم برای سلامتی مردم خطرناک است و به واسطه آسیب فراوان به سیستم تنفسی و استفاده از ابزار مشترکی مثل قلیان در شیوع ویروس کرونا نقش تأثیر‌گذار‌تری دارد. آنطور که خبرگزاری مهر اخیراً خبر داده نه‌تن‌ها برخی کافه‌های لاکچری شمال پایتخت، بلکه برخی هتل‌های لوکس هم از عرضه قلیان به مشتریان ترسی ندارند و به طور علنی فعالیت می‌کنند.
هر ساله به مناسبت گرامیداشت روز جهانی بدون دخانیات در تاریخ ۳۱ ماه می، اقدامات هماهنگ و گسترده‌ای در سراسر جهان برای تنویر افکار عمومی در خصوص مضرات استعمال دخانیات، ترفند‌های صنایع دخانی و اهمیت ترک دخانیات انجام می‌شود.
شعار سازمان جهانی بهداشت در سال جاری با عنوان «تعهد برای ترک دخانیات» اعلام شده‌است. توصیه سازمان بهداشت جهانی هم به تقویت سیاست‌ها با هدف افزایش تقاضای ترک و توسعه دسترسی به خدمات مشاوره و ترک دخانیات در بخش دولتی و خصوصی، راه‌اندازی خط ملی تلفنی ترک دخانیات، ایجاد محیط‌های حمایت‌کننده عاری از دخانیات و افزایش آگاهی از تاکتیک‌های صنعت دخانیات است.
بر همین اساس وزارت بهداشت هم روز گذشته با توجه به اپیدمی کووید ۱۹ و اهمیت ترک مواد دخانی به ویژه قلیان در ارتقای سلامت مردم، همچنین اجرای برنامه شهر‌ها و روستا‌های بدون دخانیات با تأکید بر ممنوعیت پایدارعرضه قلیان، شعار ملی امسال را «تعهد من، ترک قلیان» تعیین کرد.
بنابر اعلام روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، عناوین زیر برای ایام هفته ملی بدون دخانیات که مقرر است از ۴ تا ۱۰ خرداد ماه برگزار گردد، در نظر گرفته شده‌است:
سه‌شنبه ۴ خردادماه؛ «تعهد من؛ ترک قلیان برای پیشگیری از بیماری‌های واگیر و غیر واگیر از جمله کووید- ۱۹»
چهارشنبه ۵ خردادماه؛ «تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت جوانان متعهد»
پنج‌شنبه ۶ خردادماه؛ «تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت خانواده‌های مسئولیت‌پذیر»
جمعه ۷ خردادماه؛ «تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت قانونگذاران و دولتمردان»
شنبه ۸ خردادماه؛ «تعهد من؛ ترک قلیان با سازمان‌های مردم‌نهاد»
یک‌شنبه ۹ خردادماه؛ «تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت صنایع سلامت‌محور»
دوشنبه ۱۰ خردادماه؛ «تعهد من؛ ترک قلیان با حمایت نظام سلامت توانمند»
راه زیرزمینی به سمت قلیان
تدوین این شعار‌های به ظاهر زیبا در حالی است که خبرگزاری ایرنا در این خصوص با اشاره به اینکه ماجرای قهوه‌خانه‌ها و کافه‌های عربی آن هم در وانفسای کرونا تبدیل به داستان پیچیده‌ای شده‌است؛ گزارش داده که «یکی از همین کافه‌های عربی‌در ورودی‌اش را کرکره‌ای کرده و از آن طرف که مشتری ثابت خودش را می‌بیند، ریموت را می‌زند و کرکره بالا می‌رود و بعد از ورود مشتری دوباره ریموت را می‌زند که از بیرون همه فکر کنند بسته است. در حالی که همه می‌دانند قهوه‌خانه‌ها و کافه‌های عربی باز هستند و قلیان هم به راه است ولی زیرزمینی و مخفیانه.»
۳ هزار قهوه‌خانه و کافه عربی مجوزدار در تهران فعالیت می‌کنند. اگر غیر‌مجوزدار‌ها را هم حساب کنیم، تعداد آن‌ها از ۵ هزار واحد هم بیشتر می‌شود. این آمار البته مربوط به خود شهر تهران و به جز مناطق شمیران و شهر‌ری است.
عباس علایی، نایب‌رئیس اتحادیه قهوهخانهداران تهران با اشاره به این آمار تأکید می‌کند، اگر در هر کافه و قهوه‌خانه پنج نفر کار کنند، می‌توانیم بگوییم ۱۵ هزار جوان مشغول در این صنف بیکار شده‌اند. او از بیکاری همکارانش به شدت گلایه دارد و می‌گوید تنها منبع قهوه‌خانه قلیان است و آن‌ها منبع درآمد دیگری ندارند. وی تصریح می‌کند: «ستاد ملی مقابله با کرونا دو بار مجوز بازگشایی قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌ها را صادر کرد، اما با این شرط که قلیان سرو نشود، این شدنی نیست. کسی برای املت و چای به قهوه‌خانه نمی‌آید. اگر نتوانیم قلیان بدهیم، عملاً با تعطیل‌شدن تفاوتی ندارد. حالا این تصمیم باعث‌شده همه فعالیت‌های قهوه‌خانه‌ها زیرزمینی و زیرپوستی شود که کنترل آن هم سخت‌تر است.»
۷۲۰۰ ماده زیانبار علاوه بر کرونا
مصرف قلیان حتی در دوران کرونا هم به نظر کم نشده، در حالی که این ماده دخانی عوارض مرگبار و خطرناک‌تری نسبت به سیگار دارد. مصرف قلیان خطر افزایش مصرف سیگار را به دنبال دارد و بر اساس آمار‌های ستاد کنترل دخانیات وزارت بهداشت حدود ۵/ ۱۳ درصد مردان انواع مواد دخانی را به صورت روزانه و غیر روزانه دود می‌کنند.
در قلیان بیش از ۷هزارو۲۰۰ ماده زیان بخش وجود دارد، در حالی که در سیگار تنها ۴ هزار ماده مضر شناسایی شده‌است. جالب اینکه به گفته دبیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات ایران، در حال حاضر ۹۰ درصد از مراکز عرضه قلیان بدون مجوز هستند و تنها ۱۰ درصد از این مراکز قلیان را با مجوز عرضه می‌کنند!
