سرویس جامعه جوان آنلاین: سال ۱۴۰۰ برای کاربران مجازی با یک نرم‌افزار جدید اینترنتی شروع شد؛ کلاب هاوس، نرم‌افزاری مبتنی بر صوت. در کلاب هاوس کسی چیزی نمی‌نویسد، همه فقط می‌توانند صحبت کنند، صحبت شفاهی. مدل کار هم اینگونه است که یک فرد به‌عنوان مدیر، در اصطلاح اتاقی (room) در کلاب هاوس تشکیل می‌دهد و افراد می‌توانند عضو آن اتاق شده و در موضوعی معین با هم و مطابق اجازه مدیر شفا‌هاً صحبت کنند.
نشست «تنظیم‌گری کلاب‌هاوس، الزامات و راهکارها» با همکاری مشترک دفتر مطالعات تنظیم‌گری ساترا و هسته پژوهشی رسانیوم به صورت مجازی برگزار شد. این رویداد با هدف بهره جستن از آرای متنوع و متعدد افراد صاحب‌نظر برای شناخت وجوه مختلف این فضای ارتباطی و پیشنهاد‌های تنظیم‌گرایانه مربوط به آن، با حضور ۱۴ استاد دانشگاه و فعال رسانه‌ای و همچنین کارشناسان حوزه کسب‌وکار و با حضور ۸۰ نفر از دانشجویان سراسر کشور در قالب چهار پنل برگزار شد.
ضعف کنترل محتوا در کلاب هاوس
در پنل اول با موضوع تنظیم‌گری مقررات مرتبط با پیام‌رسان‌های مجازی میثم علیزاده، دکترای علوم اجتماعی محاسباتی و پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی، سخنان خود را با اشاره به آسیب‌ها و چالش‌هایی که شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه کلاب‌هاوس با آن‌ها درگیر هستند، آغاز کرد و گفت: از جمله انتقاداتی که به این شبکه اجتماعی وارد است، مسئله ضعف در کنترل محتواست، زیرا این پلتفرم به لحاظ صوتی بودن کار را برای کنترل محتوا بسیار سخت می‌کند. الگوریتم‌ها و هوش مصنوعی‌ای که سایر پلتفرم‌ها برای کنترل محتوا‌هایی از جمله تبعیض، اخبار نادرست یا صحبت‌های نفرت‌پراکنانه استفاده می‌کنند، اغلب مبتنی بر متن است. در نتیجه کار برای کلاب‌هاوس برای اینکه بتواند صوت را کنترل کند آن هم صوتی که زنده است و فی‌البداهه گفته می‌شود بسیار سخت و زمان‌بر است.
وی افزود: ایراد‌ها و نقد‌های زیادی به کلاب‌هاوس در حوزه اشتراک‌گذاری اطلاعات و حفاظت از اطلاعات و حریم خصوصی وارد است. برای مثال دیده‌بان بخش حریم خصوصی کشور فرانسه در حال بررسی مسائل مربوط به حریم خصوصی کلاب‌هاوس است و کشور آلمان نیز به این اپلیکیشن هشدار داده و ادامه فعالیت این پلتفرم را منوط به اصلاح روند ورود به حریم خصوصی افراد دانسته است. مهم‌ترین نقدی که به کلاب هاوس وارد است، این است که در آن دفترچه مخاطبان تلفن همراه به اشتراک گذاشته می‌شود و آن‌ها می‌توانند برای اهداف تبلیغاتی یا اهداف دیگری از آن استفاده کنند.
خودتنظیم‌گری درونی در کلاب هاوس
داتیس خواجه‌ئیان، دکترای مدیریت رسانه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در ادامه مهم‌ترین آسیب و نقطه ضعف این فضا را فقدان یک نظریه عمومی پیرامون تنظیم‌گری دانست و بیان داشت: در ایران موردی به اپلیکیشن‌ها نگاه می‌شود. ما در ایران به تنظیم‌گری محصول می‌پردازیم، درحالی‌که باید به تنظیم‌گری بازار بپردازیم. باید بازار رقابت ایجاد کنیم و با بالا بردن رقابت، محصولات جدیدی را وارد بازار و تلاش کنیم که مزیت‌های رقابتی برای اپلیکیشن‌های بومی به وجود آوریم.
خواجه‌ئیان با تأکید بر لزوم خط مشی‌گذاری و تعیین چارچوب ارتباطی بین بازیگران کلاب‌هاوس و نهاد‌های دولتی اظهار داشت: کلاب‌هاوس دارای یک نوع خودتنظیم‌گری درونی است؛ به این معنا که مدیران هر اتاق، خودشان نقش تنظیم‌گر را دارند. آن‌ها هستند که اجازه می‌دهند چــه کـسی صحبت کند. خودتنظیم‌گری درونی این اپلیکیشن به دو صورت انجام می‌گیرد؛ یا مدیران اتاق‌ها تنظیم‌گر هستند یا شهرت افراد باعث تنظیم‌گری می‌شود.
خودتنظیم‌گری متکی به مدیران اتاق‌ها در کلاب هاوس
در پنل دوم این رویداد با تمرکز بر فعالان رسانه‌ای و مجازی، فعالان رسانه‌ای حاضر بر رفتار قاعده‌مند مدیران اتاق‌ها به‌جای تنظیم‌گری اپلیکیشن‌ها تأکید داشتند. ایده خودتنظیم‌گری متکی به مدیران اتاق‌ها و حتی از طریق تشکل‌های صنفی مثل شورا‌های سیاست‌گذاری را می‌توان به‌نوعی خودتنظیم‌گری در سطح کاربران و نه در سطح پلتفرم‌ها دانست. این فعالان رسانه‌ای بر الزامات توزیع مسئولیت بین کاربران و مدیران گروه‌ها اشاره و بیان کردند که این شیوه خودتنظیم‌گری الزامات و قواعد خودش را داراست.
یک محدودیت مهم در کلاب هاوس
پنل سوم رویداد تنظیم‌گری کلاب‌هاوس با سخنرانی حسن خجسته، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما آغاز شد. خجسته با اشاره به اینکه کلاب‌هاوس یک نرم‌افزار ایدئولوژیک است، گفت: هر جا که ادمین دارد، یک رویکرد ایدئولوژیک قطعی وجود دارد. ممکن است تعداد زیادی در روم‌ها شرکت کنند و تعداد زیادی هم برای مشارکت در گفتگو درخواست داشته باشند، اما ادمین به دلیلی که خودش می‌داند همه را در مشارکت دخیل نمی‌کند و نمی‌پذیرد؛ این یک رویکرد ایدئولوژیک و یک محدودیت است. خجسته با بیان مقدمه‌ای بر تنظیم‌گری؛ دولت مسئول، رسانه مسئول و پاسخگو و همچنین کاربر مسئول را به‌عنوان سه محور تنظیم‌گری معرفی کرد و گفت: ما در ایران، کششمان به سمت [فقط]رسانه مسئول و کاربر مسئول است و مسئله دولت مسئول را کمتر مورد بحث قرار می‌دهیم. محمدقلی میناوند، دکترای علوم سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما، دومین سخنران، سخنان خود را با توضیح پیرامون انواع تنظیم‌گری آغاز و بیان کرد: ما دو نوع تنظیم‌گری را به‌صورت کلی، در ادبیات این موضوع می‌شناسیم: خودتنظیم‌گری و تنظیم‌گری دولتی یا حاکمیتی. در واقع یک دوگانه یا تقابلی وجود دارد، بین اینکه این شبکه‌ها و افراد فعال در آن، خودشان یک سری قواعد و چارچوب به فعالیت‌ها بدهند.
سه فاز تنظیم‌گری کلاب‌هاوس
آخرین پنل این رویداد نیز با رویکرد کسب‌وکار رسانه‌ای و از دید فعالان این حوزه به بررسی تنظیم‌گری کلاب‌هاوس پرداخت. ابوذر مهرمنش، دکترای مدیریت و فعال حوزه کسب‌وکار‌های دیجیتال گفت: تنظیم‌گری باید اولاً روی خود پلتفرم انجام گیرد که شامل تطابق با قوانین کشور، اطمینان از امنیت اطلاعات، احراز بی‌طرفی و مسائلی از این دست می‌شود؛ سطح بعدی نیز درون پلتفرم‌هاست که شامل احراز هویت و رعایت قوانین جاری کشور است. وی در نهایت سه فاز پیشنهادی خود در خصوص تنظیم‌گری پلتفرم‌های مختلف ازجمله کلاب‌هاوس را شامل به رسمیت شناختن پلتفرم در داخل کشور، ارتباط با سایر پلتفرم‌ها و یکپارچگی محتوایی و ایجاد زمینه برای پیگیری قانون بیان کرد.
