سرویس بین الملل جوان آنلاین: محمدجواد ظریف وزیر خارجه در فایل جنجالی گفته بود: «به جرئت میگویم من دیپلماسی را بیشتر برای میدان هزینه کردم تا میدان برای دیپلماسی هزینه شده باشد»، اما حالا او و تیم سیاست خارجیاش احتمالاً قبول خواهند کرد که جنگ در غزه به کمک «دیپلماسی مخفی» آمده که آنها برای پیشبردش، علاقه وافری به آن دارند. طی هشت روزی که از جنگ در غزه گذشته، همان گزارشهای قطرهچکانی هم که از مذاکرات وین منتشر میشد، به خشکی گراییدهاند، البته سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه دیروز با گفتن اینکه «در خصوص آنچه در وین میگذرد، سکوت خبری وجود ندارد» سعی کرد سکوت خبری در مورد مذاکرات وین را بشکند ولی به نظر میرسد این جمله او هم، مانند خیلی جملات دیگری است که تا همین هشت روز پیش در توصیف محتوای مذاکرات بیان میشدند؛ جملاتی مانند اینکه «برنامه فشردهای داریم»، «لازم است فوراً به یک دستاوردی برسیم»، «مذاکرات به کندی پیش میرود»، «در حال نوشتن متن هستیم» و «ما جدی و مصمم هستیم».
راستیآزمایی درست بودن یا اشتباه بودن موضع خطیبزاده که گفته «سکوت خبری وجود ندارد» با یک ارزیابی سردستی از کانال تلگرامی عباس عراقچی امکانپذیر است. در حالی که این کانال طی روزهای یکم تا نهم ماه می (شروع جنگ غزه) حدود ۲۲ گزارش، خبر و عکس درباره مذاکرات وین منتشر کرد که در برخی روزها شمار بسیار بالایی عکس داشته، ولی این تعداد طی روزهای نهم تا ۱۷ ماه می، به عدد ۱۱ کاهش یافته است که از این ۱۱ مورد نیز فقط هشت مورد آن در مورد مذاکرات وین است، کاهش بیش از ۱۰۰ درصدی درباره وضعیت مذاکرات در وین دارد که نشان میدهد جنگ در میدان غزه، به سود رویکرد دیپلماسی مخفی در وین تمام شده است.
وین دوباره به پرانتزها رسید؟!
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه دیروز گفت که آنچه در وین اتفاق میافتد، ادامه گفتگوهای فنی، در هر سه کار گروه است و تأکید کرد: «ما در چارچوب سیاستهای عالیه نظام، بر مواضعمان پافشاری و آنها را پیگیری میکنیم.» او گفت که درصد قابل توجهی «از جاهای خالی در توافقات انجام شده» و «درصدی هم به تصمیمات سیاسی نیاز دارد که حتماً باید این تصمیمات در پایتختها گرفته شود.» ظاهراً منظور خطیبزاده از «جاهای خالی» رسیدن مذاکرات در وین، به همان مرحلهای است که در جریان مذاکرات هستهای تیر ماه سال ۹۳ درباره پرانتزها به وجود آمد، به این معنی که مذاکرهکنندگان، روند نگارش توافق را شروع میکنند ولی نکات اختلافی (پرانتزها) را برای مراحل آتی نگه میدارند.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین هم دیروز به مذاکرات خود با رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران اشاره کرد و گفت که تا اینجا «همه چیز خوب است، اما کار آسانی نیست.» او گفته که کار در مورد احیای برجام از جمله در این آخر هفته ادامه دارد. با این حال، نمایندگان روسیه، ایران و دیگر مذاکرهکنندگان، چیزی درباره اینکه در وین درباره چه چیزهایی مذاکره میشود، بحثها به کجا رسیده یا اینکه نقاط اختلافی و مورد توافق چه چیزهایی است بیان نکردهاند.
فراتر برجام، زیر سایه میدان
در حالی که مقامهای ایرانی، اروپایی و سایر طرفهای مذاکرهکننده در وین گفتهاند مذاکرات وین اساساً برای بازگشت امریکا به برجام است برخی کارشناسان معتقدند این مذاکرات صرفاً بر بازگشت امریکا به برجام متمرکز نیست. محمد، ولی سفر، مشاور باراک اوباما، رئیسجمهور سابق و کارشناس امور ایران در دانشگاه جان هاپکینز اخیراً گفته بود: «ایران و امریکا در واقع در حال گفتگو بر سر توافقهای متفاوتی هستند.» او افزوده بود که علت کند پیشرفتن این مذاکرات را نیز باید در همین موضوع جست. موضع تیم مذاکرهکننده امریکایی در وین نیز تا حدی همین را نشان میدهد. روند مذاکرات در وین، هر چه هست، برای طرف امریکایی آنقدر جذاب است که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا را متقاعد کرده که در وانفسای پرتاب موشکهای حماس به شهرکهای صهیونیستنشین نیز میز مذاکره را ترک نکند. مارک روبیو، سناتور ایالت فلوریدا رهبری یک گروه ۴۳ نفری از سناتورهای جمهوریخواه را برعهده گرفته است که چهارشنبه قبل، با ارسال نامهای از جو بایدن خواستند گفتگوهای احیای برجام را لغو کند. صحبت از هر فعالیت بدخواهانهای که ایران ممکن است در آنها مشارکت داشته یا نداشته باشد، تنها اهمیت این مسئله را برجسته میکند که ما هر کاری که میتوانیم میکنیم تا اطمینان یابیم ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.» ظاهراً میدان جنگ در غزه، هیچ چیز هم برای دیپلماسی نداشته باشد، لااقل برای منتقدان میدان این را داشته که به قول وندی شرمن، قارچ مذاکرات را در تاریکی رشد دهند.