کد خبر: 1048361
تاریخ انتشار: ۳۰ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۰۰:۴۸
در حاشیه انتشار زندگینامه‌ای سیاسی برای منوچهر اقبال
محمدرضا کائینی
سرویس تاریخ جوان آنلاین: اثری که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، سعی کرده است با بررسی ادوار گوناگون حیات سیاسی دکتر منوچهر اقبال، نقش او و همگنانش در به بن‌بست رساندن نظام مشروطیت در ایران و نیز تبدیل پهلوی دوم به یک دیکتاتور مطلقه را، بازخواند. به نظر می‌رسد این پژوهش، به لحاظ مدخل‌های پرشمار خویش، بر سایر آثاری که تاکنون در این باره نشر یافته، ارجحیت دارد. این اثر حجیم، توسط مظفر شاهدی به نگارش درآمده و مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران نیز، آن را منتشر ساخته است. مؤلف در دیباچه خویش بر این تحقیق، علل پرداختن به این سوژه و ضرورت‌های آن را، این‌گونه مورد اشاره قرار داده است: «همان‌گونه که از عنوان کتاب برمی‌آید، کتاب حاضر به بررسی و تحلیل تاریخی زندگی و حیات، عمدتاً سیاسی دکتر منوچهر اقبال پرداخته است. دکتر منوچهر اقبال فرزند حاجی میرزاابوتراب اقبال‌التولیه (مقبل‌السلطنه)، در سال ۱۲۸۷ ش. در مشهد متولد شد و در ۴ آذر ۱۳۵۶، در تهران درگذشت. خاندان اقبال پیشینه چندانی در تاریخ ایران ندارد و اقبال‌ها در زمره خانواده‌هایی قرار می‌گیرند که همزمان با کودتای ۱۲۹۹ و از قبل قدرت‌یابی رضاشاه و سلسله پهلوی در عرصه سیاسی- اجتماعی ایران شکل می‌گیرند و خودی نشان می‌دهند. اثر پیش رو قصد دارد به این پرسش اساسی پاسخ دهد که روند شکل‌گیری و سپس پایداری و تحکیم موقعیت خاندان اقبال و به‌طور مشخص شخص دکتر منوچهر اقبال (نخست‌وزیر ایران ۱۳۳۹-۱۳۳۶ ش) بر چه پایه و بنیان‌هایی استوار بوده است؟ و نیز رجال نقش‌آفرین این خانواده در تحولات سیاسی- اجتماعی ایران در عصر پهلوی، چگونه و به چه اندازه مؤثر واقع شده‌اند؟ در واقع با توجه به آنکه اقبال‌ها و بیش از همه منوچهر اقبال در مواردی، چون تصمیم‌سازی‌های نفتی، افزودن به نفوذ روزافزون امریکا و انگلیس در جریان سیاستگذاری‌ها، تشکیل مجلس مؤسسان، جریان‌سازی در غالب احزاب سیاسی، تغییر پاره‌ای از مفاد قانون اساسی، ایجاد سلطه امنیتی- حکومتی بر مراکز آموزش عالی و موارد پرشمار دیگر، نقس بسیار مؤثری در حاکمیت پهلوی داشته‌اند، اثر حاضر در صدد برآمده تا با ارائه اسناد و منابع معتبر تاریخی و در قالب ۹ فصل مجزا که ارتباط تنگاتنگی هم با یکدیگر خواهد داشت، پیشینه و کارنامه سیاسی- اجتماعی و اداری خاندان اقبال (به‌طور کلی و مجمل) و شخص دکتر منوچهر اقبال (به‌طور خاص و مفصل) را، مورد تجزیه و تحلیل تاریخی قرار دهد و بدین طریق ضمن پاسخ به بعضی شبهات تاریخی و معلوم شدن زوایای تاریک و ماهیت بسیاری از جریانات سیاسی-اجتماعی در عصر پهلوی دوم، زیان‌های ناشی از ده‌ها سال عملکرد سیاسی- اداری این خاندان را، نیز بر مردم ایران معلوم گرداند».

برخی عناوین فصول اولیه اثر مورد معرفی، بدین قرار است: پیشگفتار: افول مشروطیت/ مقدمه فصل اول: پیشینه خانوادگی و روند شکل‌گیری شخصیت سیاسی- اداری دکتر منوچهر اقبال تا پایان دوره حکومت رضاشاه/ پیشینه خانوادگی/ پدرش حاجی میرزاابوتراب/ بازماندگان میرزاابوتراب مقبل‌السلطنه/ زندگی و فعالیت‌های دکتر منوچهر اقبال تا پایان دوره سلطنت رضاشاه (۱۲۸۷-۱۳۲۰ ش) / تولد و تحصیلات/ خدمت نظام وظیفه سربازی/ خدمات اداری/ پزشکی دکتر اقبال در دوره رضاشاه (۱۳۱۴-۱۳۲۰ ش) / فصل دوم: زندگی سیاسی دکتر اقبال در هفت ساله نخست سلطنت محمدرضاشاه/ معاونت وزارت بهداری (۱۷ مرداد ۱۳۲۱-۱۰ شهریور ۱۳۲۳) / کفالت وزارت بهداری در کابینه محمدساعد مراغه‌ای (۱۱ شهریور ۱۳۲۳-۱۸ آبان ۱۳۲۳) / وزارت بهداری در کابینه‌های پنج‌گانه قوام (بهمن ۱۳۲۴- آذر ۱۳۲۶) کابینه اول/ کابینه دوم/ کابینه سوم/ کابینه چهارم/ کابینه پنجم و...»
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار