اثری که هم اینک در معرفی آن مینویسیم، در عداد نفیسترین یادمانهای استاد شهید آیتالله مرتضی مطهری است. «جلوههای معلمی استاد مطهری»، سیره آموزشی و تربیتی آن متفکر فرزانه را در آیینه روایات شماری از شاگردان آن بزرگ جسته و گفتنیهایی ناگفته را فراروی علاقهمندان قرار داده است. کتاب یک بار در دهه ۶۰ منتشر شد و دگربار در دهه ۷۰ و هر دو از سوی انتشارات مدرسه. با این همه همچنان جا دارد که این بزرگداشت نامه، با ویراستی جدید، نشر یابد و در اختیار نسل جوان قرار گیرد. ناشر در دیباچه خویش بر این اثر، در باب محتوای آن چنین آورده است: «مدتهاست بحران فزایندهای، در زمینههای مختلف به خصوص آموزش و پرورش، گریبانگیر دوران معاصر شده است. این بحران در همه کشورها چه کشورهای عقب نگه داشته شده و چه آنها که خود را پیشرفته به حساب میآورند، با تفاوتهای صوری اندک و با ماهیتی یکسان، بروز کرده است. از طرفی جهش کمی و سرسامآور تقاضا برای آموزش، نایابی شدید وسایل و لوازم، عدم تطابق آموزشها با نیازهای جامعه و بیتحرکی و لختی دستگاههای آموزشی نسبت به دگرگونی بنیادی خود، همچون طوفانهای مهیبی پیکر نظامهای اجتماعی را به لرزه درآوردهاند و از طرف دیگر، تکنولوژی آموزشی، «فراسوی آزادی و حرمت» همه ارزشها و تقدسها را بیاعتبار کرده است. بسیاری از آنچه به عنوان برنامههای آموزشی، روشهای تدریس و... ارائه میشود، مرهمهایی است که در همین مجامع، برای جلوگیری از عمیقتر شدن این زخمهای چرکین، تجویز شده است! اما این تحلیلگران یا خود نمیفهمند یا نمیخواهند دیگران بفهمند که علت اصلی بحران را باید در دور شدن شتابآلود قرون جدید از دین و معنویت جستوجو کرد. از آن زمان که انسان به پندار خود برای دست یازیدن به پیشرفت و ترقی، دین را رها کرد، دچار سرگشتگی و حیرتی دم افزون شد. نکته مهم اینکه کشور ما نیز از این بحران گسترده در امان نبوده است، چه پایهریزان نظام آموزشی در ایران، اگر نگوییم از روی وابستگی به قدرتهای استکباری، بلکه از روی خودباختگی و شیفتگی به مظاهر تمدن این «عصر سیطره کمیت» از آغاز، همان نسخههای تجویز شده را بدون در نظر گرفتن ارزشها و فرهنگ خاص این جامعه، عیناً به کار گرفتند و با این کار، مملکت را به وابستگی کشاندند. اینک که انقلاب شکوهمند اسلامی ما همچون سیلی «دراز آهنگ و پیچان و زمین کن» لرزه بر ارکان جهان انداخته و از نظر سیاسی نشان داده که به راستی وابسته به هیچیک از قدرتهای شرق و غرب نیست، ضروری است با شناخت عمیق بحران آموزشی دنیای معاصر و علل و عوامل آن از طرفی و جایگزین کردن اصولی و نه صوری ارزشهای اسلامی از طرف دیگر، هر چه زودتر از چنبره این وابستگی گسترده و نامرئی فرهنگی درآییم.
معرفی مدرسان و استادان بزرگ اسلامی و شناساندن شیوههای تعلیم آنها در بسیاری جهات میتواند نقطه شروعی برای این کار باشد تا برنامهریزان، معلمان و دانشآموزان ما دریابند بهرهوران از چشمه پاک و گوارای اسلام، علم را نور الهی، معلم را وارث انبیا، شاگرد را یتیم آل محمد (ص) و تعلیم را یک وظیفه دینی و تکلیف الهی به حساب آورند. خدا را سپاس میگوییم که توانستهایم در سالروز شهادت استاد گرانقدر مرتضی مطهری و همزمان با هفته معلم، کتاب حاضر را تقدیم معلمان، دبیران و دلسوختگان آموزش و پرورش کنیم تا بتوانیم گوشهای از ویژگیهای یکی از قلههای بلند و رفیع تعلیم و تربیت اسلامی را معرفی کرده باشیم.»