سلب مسئولیت فنی تجهیزات پزشکی در بیمارستانها و مراکز درمانی از مهندسان پزشکی و سپردن این مسئولیت به داروسازان اتفاقی است که حدود یک سال و نیم پیش با بخشنامهای از سوی وزارت بهداشت اتفاق افتاد! بخشنامهای که بنا بود با تدوین پیوستی تقسیم وظایف میان داروسازان و متخصصان مهندسی پزشکی به درستی انجام دهد، اما تاکنون چنین اصلاحیهای تدوین و ابلاغ نشده و مسئولیت فنی تجهیزات پزشکی در بیمارستانها و مراکز درمانی به جای آنکه در دست مهندسان پزشکی باشد که در این زمینه تخصص و مهارت لازم را دارند، در دست داروسازان است! این مسئله اعتراض مهندسان پزشکی را در پی داشتهاست و ممکن است در ادامه چالشبرانگیز شود.
نام داروساز که به میان میآید یاد دارو و مکمل میافتیم، اما هیچکس با ذکر نام دارو یا داروسازی تصویری از تجهیزات پزشکی همچون پروتز، دستگاه ونتیلاتور و ابزارهایی نظیر این در ذهنش مجسم نمیشود. حالا چه شده و بر چه اساسی وزارت بهداشت طی بخشنامهای برای تقسیم درست وظایف مسئولیت فنی تجهیزات پزشکی در بیمارستانها و مراکز درمانی را از مهندسان پزشکی سلب کرده و در اختیار داروسازان قرار داده، خود ماجرایی است که نمیتوان به سادگی برایش پاسخی پیدا کرد. ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان دستگاههای سرمایهای تجهیزات پزشکی را در مراکز درمانی کشور وجود دارد که مهندسان پزشکی آنها را مدیریت میکنند. استفاده از ابزار غیراستاندارد میتواند سلامت بیمار را به خطر بیندازد و حتی به قیمت جان او تمام شود. با وجود این بهمن سال ۹۸ وزارت بهداشت در بخشنامهای مسئولیت فنی تجهیزات پزشکی در بیمارستانها و مراکز درمانی را از مهندسان پزشکی سلب کرد و این مسئولیت را به داروسازان سپرد. این بخشنامه در حالی ابلاغ شد که حسین صفوی، مدیر کل اداره تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو زمانی که پیشنویس تعیین مسئولیت فنی داروسازان نوشته شدهبود، در نامهای به وزیر بهداشت خواستار توجه به مهندسان پزشکی در این حوزه شدهبود.
منافع حوزه تجهیزات پزشکی برای داروسازان
صفوی در این نامه نوشته بود: «با توجه به گستردگی بالا و تنوع انواع تجهیزات و ملزومات پزشکی که بالغ بر ۲۸۰ هزار ردیف IRC است، سطح بالای فناوری و پیچیدگی تخصصی ملزومات پزشکی در گروههای تخصصی مختلف، تعدد شرکتهای تولیدکننده و تأمینکننده، سطح کیفی و استانداردهای متفاوت وسایل پزشکی و ضرورت توجه کافی به کاربری مناسب وسیله پزشکی، ایمنی، اثربخشی، نگهداشت تجهیزات سرمایهای و با توجه به مغایرت بین محتوای دروس رشته داروسازی و گستره وسیع تجهیزات و ملزومات پزشکی، تصدی این پست توسط مهندسین پزشکی امری منطقی بوده و میتواند حافظ منافع ملی باشد.»
با تمام اینها بخشنامه مذکور ابلاغ شد تا این شائبه را ایجاد کند که به دلیل برخی منافع داروسازان تلاش میکنند در امور تجهیزات پزشکی دخالت کنند. به اعتقاد متخصصان این حوزه، حدود ۲۲۰ هزار نوع وسیله پزشکی در بیمارستانها وجود دارد که این تجهیزات به صورت مستقیم با جان مردم و بیماران در ارتباط است، از همینرو لازم است یک فرد متخصص ارائه خدمات تجهیزات پزشکی را بر عهده داشته باشد.
قرار نیست کسی کنار گذاشته شود
در همان زمان قاسم جانبابایی، معاون درمان وزارت بهداشت در واکنش به انتقادات درباره این بخشنامه با اشاره به دستورالعمل ابلاغی از سوی وزیر بهداشت درباره حیطه شغلی داروسازان و متخخصین تجهیزات پزشکی گفتهبود: «این دستورالعمل دارای یک پیوست است و بر اساس آن اقلام تقسیمبندی شده و یکسری اقلام داروخانهای هستند که در حیطه کاری داروسازان قرار خواهد گرفت و اقلام تجهیزات پزشکی نیز در حوزه متخصصان تجهیزات پزشکی خواهد بود.»
وی با تأکید بر اینکه این موضوع به معنای کنار گذاشتن گروه خاصی نیست، بلکه به معنای مشخص شدن دقیق حیطه فعالیت افراد است. وعده دادهبود پیوست این دستورالعمل به زودی منتشر خواهد شد. حالا بیش از یک سال از این وعده میگذرد، اما هنوز پیوست مذکور منتشر نشدهاست.
جایگزینی مهندسان پزشکی با داروسازان!
احمد مسلمی، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی متخصصان مهندسی پزشکی با طرح این سؤال که داروسازانی که حتی دو واحد درس تجهیزات پزشکی در طول تحصیلات دانشگاهی خود نگذراندند، چطور میتوانند عهدهدار مسئولیت فنی تجهیزات پزشکی بیمارستانها باشند، میگوید: «حدود ۵۰ هزار تجهیزات پزشکی کاشتنی داریم، شما تصور کنید در بیمارستان صحت و عملکرد یک پیچ ارتوپدی را که قرار است در ستون فقرات بیمار کار گذاشته شود و فرد یکعمر با آن زندگی کند، داروسازی که هیچ شناختی از تجهیزات پزشکی ندارد باید تأیید کند! داروساز چطور میتواند متوجه تقلبی بودن تجهیزات پزشکی باشد؟»
وی با انتقاد از این رفتار وزارت بهداشت میافزاید: «وقتی ما رشته دانشگاهی تخصصی با عنوان مهندسی پزشکی با بیش از ۲۰ هزار دانشآموخته و سه دهه تجربه در حوزه تجهیزات پزشکی داریم چرا باید داروسازان عهدهدار مسئولیت فنی تجهیزات پزشکی بیمارستانها باشند؟»