امریکاییها امیدوار بودند با نزدیک شدن به انتخابات ایران، چشمانداز روشنتری از محتوای توافق احتمالی وین داشته باشند، اما با آغاز دور ششم مذاکرات، مسئول هیئت مذاکرهکننده ایران اصرار دارد که بدون برطرف شدن نگرانیهای تهران و دستیابی به اهداف کلیدی، توافقی در کار نخواهد بود. این موضعگیری عراقچی، به خصوص از این جهت اهمیت دارد که با نزدیک شدن به پایان توافق تمدید شده با آژانس، وزیر خارجه امریکا درباره تبعات تعلل در ادامه وضعیت کنونی برنامه هستهای ایران هشدار داده و مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم گفته که بدون تمدید توافق با ایران، آژانس کور سرگردانی بیش نیست.
دور ششم مذاکرات وین به منظور احیای برجام و لغو تحریمها و بازگشت امریکا به توافق هستهای، از روز شنبه در وین پایتخت اتریش از سر گرفته شد. سیدعباس عراقچی پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در گفتگو با خبرنگار پرستیوی در وین گفت: «ما به صورت جدی درباره موضوعات باقیمانده، مشغول مذاکره شدیم. ما باید یک «توافقنامه خوب» داشته باشیم، «توافقنامه خوب» زمانی به دست میآید که نگرانیهای مهم ما رفع شوند و اهداف کلیدی ما به دست آیند. بدون تحقق این موارد، ما هیچ توافقی نخواهیم کرد.» این موضع عراقچی در شرایطی ابراز شده که او چند هفته قبل، ابراز امیدواری کرده بود که دور چهارم مذاکرات در وین، شاهد جمعبندی باشد. با این حال، او حالا از باقی ماندن اختلافات بین طرفین صحبت میکند. عراقچی به پرسی تیوی گفته است: «ما همچنان و تا جایی که لازم باشد مذاکره میکنیم بدون آنکه وقت خود را هدر دهیم یا بدون آنکه به دیگران اجازه دهیم وقت ما را هدر دهند. موضوعات فنی بسیار زیادی وجود دارند که باید حل شوند.»هرچند عراقچی گفته که «به نظر من همه موضوعات، قابلحل شدن هستند»، ولی برای دومین بار طی روزهای اخیر، تأکید کرد که حل اختلافات «منوط [است]به اینکه طرف مقابل بتواند تصمیم خود را به خصوص درباره مسائل دشوار و سخت بگیرد.»
عراقچی همچنین یک شنبه شب در توئیتی که واکنش به وزیر خارجه امریکا بود، نوشت: «در سه سال گذشته امریکا هر ایرانی در هر جای دنیا را مورد تحریمهای وحشیانه و غیرقانونی خود قرار داده است. دولت فعلی امریکا در ١۴۴ روزی که سر کار بوده است شریک این جنایت علیه بشریت میباشد.» عراقچی تأکید کرد: «ایرانیها حتی برای یک روز هم نباید تحت تحریم باشند.»
تهران: بنبست نیست
منابع امریکایی به طور غیر رسمی از حل ۷۰ تا ۸۰ درصد اختلافات صحبت کردهاند، ولی موضع طرف ایرانی نشان میدهد که الباقی اختلافات، منوط به تصمیمگیری سخت طرفهای غربی است؛ موضوعی که ذهنها را به سمت نوعی بنبست در وین سوق میدهد. با این حال، سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران دیروز گفت: «آنچه در وین در حال روی دادن است به هیچ بنبستی نرسیده و هیچ چیز غیرممکنی هم وجود ندارد.» البته خطیبزاده این را هم گفت که «خیلی زود است که بخواهیم درباره نتیجه گفتگوها قضاوت کنیم و بعید است دور آخر باشد.» او نیز صحبت عراقچی را با تأکید روی امریکا تکرار کرد و گفت: «امریکا باید تصمیمات خودش را بگیرد و بداند در موضع برابری با ایران و ۱+۴ در این گفتگوها نیست.»خطیبزاده گفت: «امریکا باید بداند که طرف خاطی و نقضکننده برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است و از یک موضع خاطی در این مذاکرات حاضر شده و طبیعی است که باید تضمینهای لازم را برای عدم تکرار آنچه در دوران ترامپ رخ داد، بدهد. مسیر بازگشت آن هم از نظر ما کاملاً روشن است.»سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد که هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس داده نشده و اگر گفتگوها در وین به نتیجه برسد، تصاویر در اختیار آژانس قرار داده میشود. در غیر این صورت به صورت مهر و موم ذیل حاکمیت انحصاری جمهوری اسلامی قرار دارند.
ایران ادامه دهد، بازگرداندنش سخت است
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیروز یک بار دیگر با تأکید بر احیای برجام، نشان داد که دسترسی به تأسیسات هستهای ایران، چقدر برای آژانس حساس است. او گفته که آژانس بدون توافق هستهای ایران یک «کور سرگردان» خواهد بود. هرچند گروسی در پاسخ به سؤالی مبنی بر تسلیحاتی بودن برنامه هستهای ایران گفت که «خیر، در حال حاضر هیچ اطلاعاتی نشاندهنده این امر نیست»، ولی با تأکید روی لزوم تمدید مجدد توافق با ایران نشان داد که این موضوع چقدر برای آژانس و طرفهای غربی حساس است. گروسی گفت: «داشتن توافق هستهای با ایران «ضروری» است، زیرا در غیر این صورت «ما [در ارتباط با فعالیتهای هستهای ایران]یک «کور سرگردان» خواهیم بود.» صحبتهای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا در گفتگو با شبکه خبری سیبیاس درباره پیشرفتهای ایران در زمینه فناوری هستهای هم ناظر به همین موضوع است. بلینکن دیروز گفت: «از زمانی که ما از برنامه هستهای خارج شدیم و ایران محدودیتهایی را که توافق بر آن اعمال کرده بود، نادیده گرفت، این کشور مواد بیشتری را غنیسازی کرده است. ایران در سطوح بالاتری که تحت توافق به آن اجازه داده نشده بود، اقدام به غنیسازی کرد و اگر این طولانیتر شود، اگر آنها به پیشروی ادامه دهند، دانشی خواهند داشت که بازگرداندن آن بسیار سخت خواهد بود.»بلینکن تأکید کرد: «من معتقدم که بازگرداندن برنامه هستهای ایران فوریت دارد که این کار را توافق هستهای انجام داده بود. متأسفانه، ایران در حال حاضر خارج از توافق است که این موضوع در نتیجه خروج ما از توافق بوده است.» رافائل گروسی هم همان روز در مصاحبه با پایگاه خبری اکسیوس با ابراز نگرانی از محدود شدن دسترسی آژانس به تأسیسات هستهای ایران گفته بود: «داشتن توافق هستهای با ایران ضروری است، زیرا در غیر این صورت ما یک کور سرگردان خواهیم بود.»