در یک ماه گذشته به دلیل بروز خشکسالی و کمبود مرتع و گرانی نهاده‌های دامی، دام سبک روانه کشتارگاه‌ها شد، به طوری که در قصابی‌های سطح شهر وزن قطعات ران و سردست بیش ۵/۲ تا سه کیلو نیست. فعالان بازار تحلیل مثبتی از وضعیت بازار گوشت در ماه‌های آتی ندارند و معتقدند که کشتار بره‌ها به دلیل کمبود مرتع و علوفه در پاییز و زمستان بازار را با کمبود دام سبک مواجه خواهد کرد.
در چهار سال گذشته، پیش‌بینی نادرست متولیان تولید و توزیع گوشت و فرآورده‌های پروتئینی از وضعیت بازار و تولید موجب‌شده بازار گوشت قرمز با نوسانات بسیاری همراه شود. یک‌سال تولید کاهش یافت؛ سال بعد مازاد تولید باعث قاچاق به کشور‌های عراق و همسایه شد؛ سال بعد از آن با تشدید تحریم‌ها و مشکلات ارزی نهاده‌های دامی گران شد و تمام این عوامل بر افزایش قیمت گوشت تأثیر گذشت و در نهایت به واردات گوشت گرم و منجمد با ایجاد صف‌های طویل منجر شد و مصرف‌کنندگان متضرر شده و میزان تقاضا در بازار کاهش یافت. امسال نیز به رغم رکود در بازار و کاهش تقاضا، بروز خشکسالی‌ها مزید بر علت شده و بازار گوشت قرمز را دچار نابسامانی کرده است، به طوری که به دلیل کمبود مرتع، بره‌ها روانه کشتارگاه‌ها شده‌اند تا از تلف‌شدن دام جلوگیری شود. همچنین از آنجا که دام سنگین به مرتع وابستگی ندارد، این روز‌ها بازار آن آرامش نسبی دارد، اما با رسانه‌ای‌شدن آزاد‌سازی قیمت سبوس ممکن است در روز‌های آتی قیمت گوشت گوساله با افزایش قیمت همراه شود. دامداران معتقدند، آزاد‌سازی قیمت سبوس فقط از لحاظ روانی ممکن است در کوتاه مدت منجر به افزایش قیمت شیر خام و گوشت شود، اما در بلندمدت فقط در حد یک درصد یا کمتر بر افزایش قیمت گوشت تأثیر خواهد داشت، زیرا سبوس در جیره غذایی دام سهم بسیار ناچیزی دارد، بنابراین جار و جنجال برخی از دامداران درخصوص افزایش قیمت سبوس و در نهایت شیر و گوشت گوساله بی‌اهمیت بوده و تأثیری بر قیمت تمام شده این کالا‌ها نخواهد داشت.
بره‌های ماده روانه کشتارگاه شدند
روزگذشته رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی از کشتار بره‌های ماده خبر داد و گفت: «کشتار بره‌های ماده به دلیل کمبود نهاده و علوفه است، این کار نوعی نسل‌کشی است و در آینده‌ای نزدیک کشور را با مشکل مواجه می‌کند.»
علی‌اصغر ملکی، در گفتگو با مهر با بیان اینکه بازار گوشت گوسفندی دچار رکود است و شاهد کاهش قیمت‌ها هستیم، افزود: «در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز باکیفیت، برای عرضه به مشتری ۱۲۵تا ۱۳۰هزار تومان است. قیمت گوشت بره ماده نیز برای عرضه به مشتری ۱۱۰ تا ۱۱۲ هزار تومان است.»
ملکی با بیان اینکه خوشبختانه بحث قاچاق دام کنترل شده و نگرانی در این زمینه نداریم، افزود: «نگرانی ما در حال حاضر کشتن بره ماده‌هاست که به نوعی نسل‌کشی محسوب می‌شود. کشتن بره ماده‌های مولد به آینده کشور ضربه می‌زند و از برج۵ به بعد دچار کمبود دام و چالش در این حوزه خواهیم شد.»
ملکی با بیان اینکه بره ماده‌ها به دلیل خشکسالی، شرایط نامطلوب مراتع و کمبود شدید علوفه و همچنین نهاده‌های دامی کشتار می‌شوند، گفت: «این بره‌ها وزن بسیار کمی دارند و حداکثر ۱۰ تا ۱۲ کیلوگرم گوشت از آن‌ها حاصل می‌شود، در حالی که در حالت نرمال میزان گوشت استحصالی باید حداقل ۲۳ کیلوگرم گوشت بدون دنبه باشد.»
وی درباره اینکه پیش‌بینی می‌کنید وضعیت بازار گوشت در هفته‌های آینده به چه صورت باشد، ادامه داد: در یک تا دو ماه تغییر و تحول خاصی در بازار گوشت نخواهیم داشت با توجه به عرضه‌ای که وجود دارد، اما اگر این روند ادامه یابد تا دو ماه آینده با کمبود مواجه می‌شویم.
خطر ورشکستگی در کمین دامداران
مدیرعامل اتحادیه دام سبک نیز معتقد است: با توجه به افت چشمگیر قیمت دام دامداران در حال ورشکستگی هستند، چراکه قیمت کنونی دام کمتر از نرخ تمام شده تولید است. افشین صدر دادرس با اشاره به اینکه کمبود مرتع دامداران را به سمت خرید نهاده دامی هدایت کرده است، افزود: این اقدام بازار را در ماه آینده به دلیل افزایش تقاضا به مناسبت عید قربان دچار مشکل خواهد کرد.
افشین صدر دادرس متوسط قیمت کنونی هر کیلو دام زنده را ۵۰ هزار تومان اعلام کرد و افزود: «در حال حاضر قیمت تمام شده دام بالای ۶۳ تا ۶۴ هزار تومان است که امسال شرایط خشکسالی، مشکلات دامداران را تشدید کرده است. با توجه به شرایط خشکسالی، هنوز خرید دام سبک غیرعشایر آغاز نشده و هیچ اقدامی برای مقابله با خشکسالی اجرایی نشده که با این وجود فشار سنگینی بر دوش دامداران است.»
مدیرعامل اتحادیه دام سبک با اشاره به اینکه توزیع نهاده دامی با مشکلات متعددی روبه‌رو است، بیان کرد: «در شرایط کنونی به سبب کاهش علوفه در مرتع، دامداران توان نگهداری دام‌های خود را ندارند که با این وجود آینده روشنی پیش روی تولید نیست.»
این مقام مسئول قیمت منطقی هر کیلو گوشت گوسفندی را ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان اعلام کرد و افزود: «در حال حاضر قیمت هر کیلو گوشت گوسفندی در سطح شهر کمتر از ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان نیست، در حالی که بار‌ها اعلام کرده‌ایم شرایط را به گونه‌ای فراهم کنند تا تولیدکننده بتواند محصول خود را مستقیم در بازار عرضه کند تا مصرف‌کننده هم با قیمت مناسب گوشت مورد نیاز را خریداری کند.»
دادرس با بیان اینکه کم بارشی در بازدهی مراتع تأثیر گذاشته است، گفت: «دامداران سبک اعم از عشایر و غیرعشایر در شش ماهه اول سال به صورت طبیعی از مراتع استفاده می‌کنند که با توجه به شرایط خشکسالی و اثرگذاری بر بازدهی و همچنین کشت و کار زمین‌های دیم، نیاز به تغذیه دام دستی افزایش می‌یابد که متأسفانه شرایط برای تأمین نهاده مناسب نیست.»
به گفته این مقام مسئول، به رغم بحران تأمین نهاده دامی و کشت و کار به ویژه در استان‌هایی که با شرایط خشکسالی حاد روبه‌رو است، انتظار می‌رود مسئولان تدابیری بیندیشند، در غیر این صورت قیمت گوشت در نیمه دوم سال از نرخ کنونی که ماحصل بازار دلالی است، بالاتر می‌رود. مدیرعامل اتحادیه دام سبک در واکنش به افزایش قیمت نهاده‌های دامی در بازار بیان کرد: «در اسفند ۹۹ قیمت هر کیلو جو انباری تولید داخل ۵ هزار و ۸۰۰ تا ۶ هزار تومان بود، در حالی که قیمت کنونی هر کیلو جو در زمان برداشت از کشاورز ۵ هزار و ۸۵۰ تومان است که با این وجود نمی‌دانیم انتهای سال در چه وضعیتی قرار دارد.»
وی قیمت هر کیلو یونجه را ۳ هزار و ۴۰۰ تومان تا ۳ هزار و ۵۰۰ تومان و کاه گندم را ۲ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۲ هزار و ۶۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: «با توجه به شرایط نامناسب تولید نهاده، حمایت اضطراری از دامداران امری ضروری است، چراکه دامداران سبک در شرایط حادی قرار دارند.»
