نشست سران (ناتو) روز دو شنبه ۲۴ خرداد (۱۴ ژوئن) در بروکسل پایتخت بلژیک در مقر ناتو برگزار شد. این نشست به ویژه با توجه به نخستین حضور جو بایدن، رئیسجمهور امریکا که داعیه شکلگیری دوباره همگرایی فراآتلانتیکی را دارد اهمیتی دوچندان دارد. در طول نشست سران ناتو درباره مسائل امنیتی مربوط به حوزه فضا، سایبری، اوضاع افغانستان و اوکراین، اصلاحات اساسی در ناتو، توافق هستهای برجام و نفوذ فزاینده چین و تهدیدات روسیه بحث کردند.
با توجه به بیانیه پایانی نشست سران کشورهای عضو ناتو به نظر میرسد که به دلیل نفوذ واشنگتن در ناتو و شعار بازگشت دوباره امریکا به روابط فراآتلانتیکی، اکنون بایدن توانسته سیاستهای خصمانه خود در قبال روسیه و چین را به دیگر سران کشورهای عضو بقبولاند. آنها در بیانیه پایانی نشست سران، سیاستهای مسکو و پکن را چالشهای اصلی این سازمان نظامی دانسته و بر عزم خود برای مقابله با تهدیدها تأکید کردند. در این بیانیه، ناتو به طور مشخص هشدار داده که به متنوعسازی زرادخانه هستهای روسیه واکنش نشان خواهد داد. در بخشی از این بیانیه با ادعای اینکه تا زمانی که روسیه قوانین بینالمللی را نقض میکند، بازگشت به اوضاع طبیعی امکانپذیر نیست آمده است: «روسیه متنوعسازی زرادخانه هستهای خود را از جمله با استقرار سامانههای موشکی کوتاهبرد و میانبرد به مثابه اقدامی غیردوستانه در برابر ناتو ادامه داده است.» درباره چین نیز این ادعا مطرح شده که نفوذ فزاینده و سیاستهای بینالمللی چین چالشهایی هستند که این سازمان نظامی پاسخ به آنها را وظیفه خود میداند. در این بیانیه، اقدامات چین نوعی «چالش سیستماتیک» تلقی شده و پکن به مثابه یک خطر امنیتی برای این ائتلاف غربی توصیف شده است.
به نظر میرسد رویکرد غیردوستانه و هشدار آمیز بیانیه سران ناتو که برای نخستین بار با این شدت و حدت روسیه و چین را خطاب قرار داده و آنها را مورد تهدید قرار داده بیشتر متأثر از نگرش دولت جدید امریکا در قبال دو رقیب بینالمللی اقتصادی و نظامی خود یعنی چین و روسیه است. از زمانی که بایدن به کاخ سفید راه یافته، تلاشی نظاممند برای مقابله با چین در پیش گرفته است. دولت بایدن در رویکردش درباره چین نه فقط قصد تداوم سیاست دولت ترامپ را دارد بلکه در پی افزایش تنشها با پکن و همراه ساختن متحدان و شرکای خود در این زمینه است. بایدن مقابله و درعین حال رقابت با نفوذ روزافزون چین در جهان را یکی از اولویتهای اصلی خود در سیاست خارجی اعلام کرده است. این در چارچوب دیدگاه مطروحه در سند امنیتی اولیه دولت بایدن موسوم به «راهنمای موقت راهبرد امنیت ملی» مورد تأکید است. در این سند که در واقع به منزله نقشه راه امنیتی و سیاست خارجی امریکا در چهار سال آینده است، توجه خاصی به چالشهای ادعایی از جانب چین علیه امریکا شده است. از جمله با اشاره به افزایش نفوذ چین درعرصه جهانی، ادعا شده است که: «این کشور تنها رقیبی است که میتواند قدرت اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و فناوری خود را برای اعمال چالشی پایدار بر نظام آزاد و باثبات بینالمللی تجمیع کند.»
درباره روسیه نیز نگاه دولت بایدن نگاهی خصمانه و چالشبرانگیز است. بایدن پس از نشست ناتو در نشست خبری ادعاهایی را علیه چین و روسیه مطرح کرد و گفت: «پکن و مسکو در تلاش هستند همبستگی ما در اقیانوس اطلس را تضعیف کنند، اما اتحاد ما بر پایههای محکمی بنا شده است.» این تازهترین ادعای رئیسجمهور امریکا علیه روسیه است و برای نخستین بار مطرح میشود. ادعای دیگری که بایدن در هفتههای اخیر بارها مطرح کرده، دخالت روسیه در انتخابات امریکا و نیز حملات سایبری علیه نهادها و زیرساختهای امریکا و تهدید مسکو در این زمینه است. روابط امریکا و روسیه در دولت جدید امریکا و در دوره زمامداری جو بایدن رو به وخامت رفته است. دولت بایدن که آشکارا رویکرد ضد روسی دارد از زمان روی کار آمدن، موضعگیریها و اقدامات خود علیه مسکو را به ویژه به بهانه مداخله روسیه در انتخابات ریاست جمهوری امریکا و حملات سایبری تشدیدکرده است. به نظر میرسد تنشهای بین واشنگتن و مسکو وارد مرحله جدیدی شده است. در عین حال با توجه به تجدید همگرایی اروپا و امریکا در دوره بایدن، میتوان پیشبینی کرد که اقدامات هماهنگ آنها علیه روسیه در چارچوب ناتو تشدید خواهد شد.