دولت سیزدهم باید توجه کند که دوگانه میدان و دیپلماسی که بعضاً مطرح میشود دوگانه درستی نیست. وقتی ما صحبت از روابط خارجی میکنیم، این روابط مبتنی بر قدرت دیپلماسی، چانهزنی، مذاکره و قدرت فیزیکی مبتنی بر قدرت نظامی است.
علیرضا شیخعطار در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برگرفته از اصولی است که انقلاب اسلامی بر اساس آن شکل گرفته است و به نوعی این اصول در شعار معروف استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی خلاصه میشود، گفت: ما نمیتوانیم سیاست خارجی سلطه و وابستگی را بپذیریم و از همان ابتدای انقلاب اسلامی بر اصول خود مبتنی بر استقلال تأکید کردهایم.
وی با بیان اینکه متأسفانه در برخی از مقاطع این شعار کنار گذاشته شده یا به آن عمل نشده است، گفت: ما باید روابطمان در عرصه سیاست خارجی را براساس اندیشه اسلامی تنظیم کنیم چراکه ما یک کشور سکولار نیستیم و امام خمینی (ره) با نهضت خود این زمینه را فراهم کرد که دین در عرصه سیاست حضور داشته باشد. ما بر اساس اندیشه انقلاب اسلامی الهامبخش هستیم و این اندیشه و الهامبخشی فرامرزی است و باید به گونهای رفتار کنیم که برای دیگر کشورها و ملتها نیز الهامبخش باشیم و آنها ببینند که بر اساس یک اندیشه راستین و معنوی ما راه درست را طی میکنیم و آنها نیز همین راه را انتخاب کنند.
وی با اشاره به اینکه بر چنین نگاهی در اسناد بالادستی کشور نیز تأکید شده است، گفت: در عرصه عمل نیز ما باید منافع ملیمان را بر همین اساس تعریف کنیم و در این حوزه نگاه ما با آنچه در کتابهای علوم سیاسی بر اساس اندیشههای غربی و امریکایی تدوین شده، فرق دارد. منافع ما در الهامبخشی است و باید براساس پتانسیلهای مختلفی که وجود دارد از جمله پتانسیلهای فرهنگی، تاریخی، ژئوپلتیکی، اقتصادی، جمعیتی و نیروی انسانی به سمتی حرکت کنیم که کشوری مقتدر و مهمتر از آن الهامبخش باشیم. به نظرم این الهامبخشی خود اقتدار میآورد.
سفیر پیشین ایران در آلمان همچنین با رد دوگانه میدان و دیپلماسی تصریح کرد: وقتی ما سخن از روابط خارجی میکنیم این روابط مبتنی بر قدرت دیپلماسی، چانهزنی، مذاکره و قدرت فیزیکی است که مبتنی بر قدرت نظامی است و این دوگانهای که در چند سال اخیر مطرح شده باید رفع شود.
شیخعطار در بخشی دیگر از صحبتهای خود با بیان اینکه مجری سیاستهای خارجی وزارت خارجه است ولی این سیاستها در نهادهای بالادستی تدوین و تنظیم میشود، گفت: دیپلماتهای ما باید وفادارترین عناصر به اصولی باشند که نظام بر آن تأکید میکند.
وی در ادامه با بیان اینکه باید وزارت خارجه در این ارتباط اصلاح شود، ابراز عقیده کرد: متأسفانه در چند سال اخیر به این موضوع چندان توجه نشده و بعضاً مجریان دیپلماسی برخلاف اوایل انقلاب صددرصد افراد معتقد و وفادار به اصولمان نبودهاند.
وی با اشاره به برخی از اظهارنظرها مبنی بر اینکه نباید وزارت خارجه را تضعیف کرد، گفت: وزارت خارجه بخشی از سیستم است و کل سیستم باید قوی باشد و این قوی بودن و مقتدر بودن منحصر به دستگاه سیاست خارجی نیست. دستگاه سیاست خارجی جزئی از سیستم حاکمیت است که باید با دیگر تکههای این سیستم هماهنگ باشد. باید با اندیشه و تئوری حاکم بر نظام هماهنگ باشد و نباید ادای دیگران را درآورد. باید تئوری و اصول را به نحوی اجرا کند که الهامبخش باشد.