سرویس ایران جوان آنلاین: طی دو هفته اخیر و در همین صفحه، گزارشهایی مبنی بر کمبود آب و خشکسالی در استانهای مختلف منتشر شد. خشکسالیهایی که علاوه بر ضرر و زیانش بر کشاورزی و دامداری، موضوع آب شرب هموطنان را هم تحتالشعاع قرار داده و در بسیاری از استانها مردم چشم به آسمان دوخته بودند تا بارانی ببارد و لبهای تشنه زمین را مرطوب کند. اما از اواخر هفته گذشته و با بارش بارانهای زودگذر تابستانی، نه تنها لبیتر نشده بلکه با وقوع سیلاب در مناطق مختلف خسارات و خرابیهایی بر جای مانده که خشکسالی نمیتوانست آن را به بار بیاورد.
نادیده گرفته شدن بسیاری از نیازهای طبیعت، بیتوجهی به پروژههای آبخیزداری، تخریب و از بین بردن مراتع و جنگلها باعث شده تا با کمترین بارشها حوادث ناگواری به وقوع بپیوندد.
اگر بگوییم طی ماههای اخیر هرمزگان از بیآبی به ستوه آمده بود حرفی به گزاف نگفتهایم. ولی ایکاش حداقل از سیلهای بهار ۱۳۹۸ که به گفته مسئولان، آنها را غافلگیر کرده و چندین استان را درنوردید و خسارات بیشماری برجای گذاشت، درس و تجربهای کسب میشد تا این بارشهای کوتاه مدت دوباره متولیان امر را غافلگیر نمیکرد تا باز هم سیلی به راه بیفتد و به زندگی مردم و کسب و کار و اموال آنان آسیب برساند و مسئولان فقط نظارهگر باشند و به ارائه آمار و ارقام و میزان خسارات وارد شده بپردازند. طی روزهای اخیر و در شرق هرمزگان، با آغاز فعالیت سامانه بارشی موسمی، بارشهای رگباری ناشی از این سامانه منطقه هشتبندی را در گرمای بیسابقه تابستان فرا گرفت و همین مسئله ابتدا خوشحالی مردم و بخصوص کشاورزان را به همراه داشت. اما در ادامه، این بارندگی که در مناطق کوهستانی بالا دست هشتبندی از شدت بیشتری برخوردار بود باعث طغیان رودخانههای فصلی شد.
کمکم و با شدت گرفتن فعالیت این سامانه بارشی خیابانها و معابر شهر هشتبندی دچار آبگرفتگی شد. هر چند بارشهای موسمی پس از گذشت بیش از ۲۵ سال بار دیگر در منطقه هشتبندی به وقوع پیوست، اما با خرابیهایی که در پیداشت، خاطرهای نه چندان شیرین از خود بر جای گذاشت. در پیبارندگیهای شدید در هرمزگان، رودخانههای بشاگرد هم طغیان کرد. همین بالا آمدن آب رودخانهها موجب وقوع خسارت به تأسیسات شبکههای آب و برق این شهرستان شد. ناگفته نماند همین بارش یک روزه راه دسترسی شش روستا را مسدود کرد و زندگی را برای اهالی این مناطق سخت کرد.
خسارت ۱۰۰ میلیاردی به آذربایجانغربی
باران اواخر هفته گذشته آذربایجانغربی بار دیگر به جای اینکه باعث خوشحالی شهروندان شهرهای مختلف این استان شود، با برجای گذاشتن میلیاردها تومان خسارت، نشان داد مدیران هنوز نه به کار خود واقفند و نه راههای پیشگیری از حوادث غیرمترقبه را میدانند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجانغربی در رابطه با خسارات برجای مانده از سیل اخیر گفته: «طبق برآوردهای انجام شده ۱۰۰ میلیارد تومان خسارت به چهار شهری که سیل اتفاق افتاده وارد شده است.»
امیرعباس جعفری با اشاره به بارشها و وقوع سیل در بخش صفاییه خوی، انزل ارومیه و کوهسار سلماس ادامه داد: «بارش باران سبب وقوع سیل و خسارت به بیش از یکهزار هکتار از زمینهای کشاورزی و زراعی و باغی شد. همچنین در بخش کوهسار سلماس، سیل به چادرهای عشایری، مزارع گندم و احشام خسارت زد و یک نفر نیز در اثر صاعقه جان خود را از دست داد.» به گفته این مسئول، در شهرستان تکاب نیز بارشها بدون خسارت نبود و با وقوع سیل در روستای آغدره سفلی و اولیای تکاب ویرانیهایی بر جای گذاشت.
مازندران و ۴ فصل سیلابی
مازندران از جمله استانهاییست که تقریباً در تمام فصول میتوان صدای سیلاب را در روستاهای آن شنید. فراموش نمیکنیم سیلاب ویرانگر بهار که کانونش شهرستانهای سیمرغ و جویبار بود، اما شهرهای ساری، قائمشهر، بهشهر، نکا و گلوگاه را هم در برگرفت و پاییز پلطان تنکابن و غرب مازندران و زمستان زیرآبش را.
حالا قرعه سیل تابستانه به نام سوادکوه و خطیرکوه در البرز مرکزی افتاده و اندک باران در گرمترین و خشکترین فصل سال با به راهانداختن جوی عظیمی از آب که بهتر است آن را سیلاب بنامیم، علاوه بر مسدود کردن راهها به چندین واحد مسکونی هم خسارت زد.
تأسفبار است، مسئولان در مناطقی که میتوانند برنامهریزی کرده و از وقوع حوادث قابل پیشبینی جلوگیری کنند، با بیتوجهی و سوءمدیریت، دستروی دست میگذارند و هر بار بعد از وقوع حادثه به ارزیابی میزان خسارات وارد شده به زندگی مردم و امکانات و تجهیزات عمومی میپردازند. حدود ۷۲ ساعت از سیلاب سوادکوه میگذرد و دوباره در حالیکه صدمات حادثه در دست بررسی است، عیناله طالبی فرماندار این شهرستان تأکید کرده که جاری شدن سیلاب و رانش زمین منجربه بروز خسارتهایی شده است.
با اینکه چندسالی است طرحی به نام طرح جامع سیلاب در مازندران سیل خیز کلید خورده، اما بعد از اینکه عطاءاله داداشپور معاون مدیریت بحران مازندران گفت: «بارندگی روزهای اخیر منجربه بروز خسارتهایی شده و گروههای ارزیاب به مناطق مختلف اعزام شدهاند.» علی اصغر احمدی مدیرکل مدیریت بحران استان با اشاره به اجرای طرح جامع سیلاب در مازندران و بیان اینکه این طرح در سال ۹۳ تهیه و تدوین شده است، گفت: «خرید ۱۲۹ واحد مسکونی در حریم رودخانهها نیاز اصلی طرح است و کمبود اعتبار از جمله مشکلات پیش روست. هم اکنون نیز تغییر اقلیم و بارندگیهای ناگهانی و جاری شدن روان آب در مسیلها سبب بروز خسارتهایی از جمله مسدود شدن راهها میشود.»
سیل فقط خسارت مالی نداشت و در استان فارس و روستای داراب جان یکی از عشایر منطقه را گرفت. در همین راستا رئیس اورژانس استان فارس بعد از وقوع سیل در یکی از روستاهای داراب از مرگ یکی از عشایر منطقه بر اثر این اتفاق خبرداد.
محمدجواد مرادیان با بیان اینکه وقوع سیل در روستای سنگ چارک شهرستان داراب خساراتی در پیداشت، گفت: «با اینکه پس از اعلام حادثه به اورژانس، یک دستگاه آمبولانس به منطقه اعزام شد، اما سیلاب سبب غرق شدگی یک مرد ۷۰ ساله شد.»
کم توجهی به حوزه آبخیزداری در بالادست و عدم اجرای کامل طرح جامع سیلاب، تخریب و تجاوز به بستر رودخانهها و مسیلها، از بین بردن مراتع و تخریب جنگلها سبب شده تا با هربارندگی، سیلی به راه بیفتد و خسارتهای کلانی برجای گذارد. سیلی که مدیران همیشه خواب را نمیتواند بیدار کند، بلکه همیشه آنها را غافلگیر میکند.