سرویس ایران جوان آنلاین: نزدیک به سه دهه است که ایران با خشکسالی مواجه شده است. در ابتدای سال‌جاری بود که اعلام شد ایران در جایگاه چهارم تنش آبی دنیا قرار دارد و در تابستان ۱۴۰۰ به دلیل کاهش بارندگی‌ها، این تنش با شدت بیشتری نمایان خواهد شد. حتی پیش‌بینی شده که حدود ۲۰۰ شهر ایران با این معضل روبرو شوند. اما این هشدار‌ها هم مثل هزاران هشدار و توصیه و پیش‌بینی دیگر نادیده گرفته شد و تابستان هم از راه رسید. حالا مشکل کم آبی به استان‌های خشک ختم نمی‌شود و مناطقی مثل ایلام که به خاطر سرسبزی و زیبایی‌اش به عروس زاگرس معروف بود هم دچار بحران کم آبی شده و علاوه بر زمین‌های زراعی، مردم از کمبود آب شرب در مضیقه هستند.
با شروع ماه دوم تابستان و اوج گرما در ایران، کم آبی و خشکسالی به جایی رسیده که می‌توان آغاز بحران در برخی مناطق ایران را به چشم دید. با اینکه سال‌ها در مورد کاهش منابع آبی و لزوم حفظ آب‌های روان و برنامه‌ریزی برای استفاده بهینه از آب‌های موجود سخن گفته شد، اما کمتر مدیر و مسئولی آن را جدی گرفت و به همین خاطر امروز باید شاهد بی‌آبی‌های گسترده‌ای که موجب از بین رفتن گیاهان و حیوانات و سرمایه‌های شهروندان می‌شود، باشیم. دیگر نمی‌توانیم بگوییم کم‌آبی درد خوزستان و سیستان وبلوچستان و کرمان و مناطق خشک ایران است، بلکه استان‌هایی که روزی به بارش‌های زیاد و سرسبزی معروف بودند نیز سایه سنگین بی‌آبی را بر روی سر خود احساس می‌کنند.
استانی مثل ایلام که به عروس زاگرس معروف است به شدت با مشکل تنش آبی و کمبود منابع آبی مواجه شده و به خاطر قطعی مکرر آب و خشک شدن مزارع و باغات، نارضایتی مردم و کشاورزان را به وجود آورده است. روز گذشته بود که رئیس سازمان جهادکشاورزی استان ایلام از خسارت ۸۵۰ میلیارد تومانی خشکسالی به بخش کشاورزی ایلام خبرداد.
محمدعلی اقدسی گفت: «بر همین اساس بین ۷٠ تا ۱٠٠ درصد مزارع از بین رفته‌اند و نمی‌توان بر روی محصولات آن‌ها حسابی باز کرد. امسال به ۸۵ درصد اراضی گندم دیم و ۲٠ درصد مزارع گندم و کلزا آبی خسارت وارد شده است. این اتفاق کشاورز را از بین می‌برد و برای سال بعد هم به خاطر نداشتن سرمایه مشکلات عدیده‌ای خواهند داشت.»
ایلام و کمبود ۲۰۰ لیتر آب در ثانیه
اگر از سال‌ها قبل تغییراتی در شیوه استفاده از آب چه در بخش شرب و چه کشاورزی ایجاد می‌شد و با مدیریت درست آب و صرفه‌جویی‌های به وجود آمده و استفاده بهینه از آب‌های موجود، امروز شاهد چنین اخبار بدی نبودیم. براساس گزارش‌های استانی، هم‌اکنون شهر ایلام با کمبود نزدیک به ۲۰۰ لیتر آب در ثانیه مواجه است.
اما این تمام ماجرا نیست و در کنار این مشکل و براساس گفته‌های استاندار، سه شهر استان یعنی ایلام، چوار و ملکشاهی با مشکل تنش آبی شدید مواجه هستند که حل آن نیازمند برنامه‌ریزی جدی برای مدیریت تنش و جلوگیری از تبدیل این معضل به بحران است.
پیگیری‌های بدون برنامه
وقتی از کمبود آب در شهر‌های بحران‌زده صحبت می‌شود منظور این نیست که مردم چند ساعتی آب ندارند، بلکه بعضاً روز‌ها هیچ آبی به دستشان نمی‌رسد.
هم اکنون چوار یکی از شهر‌های ایلام است که دچار تنش آبی شده است. در مورد گرفتاری‌های مردم برخی مناطق این شهرستان همین بس که بدانیم گاهی شاهد قطعی سه روزه آب هستند.
هر چند سارا فلاحی نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی گفته که «پیگیر این جریان بوده و به این منظور تماسی با مدیرعامل آب و فاضلاب برای تسریع در تامین آب شهرستان چوار داشته و به او گفته که هر چه سریعتر مشکل آب این شهرستان را حل کنند تا بیش از این مردم با مشکل آب مواجه نباشند.»، اما سال‌هاست این پیگیری‌های دستوری انجام می‌شود و وقتی طرح و برنامه و مدیر کار بلدی وجود ندارد، «آش همان آش و کاسه همان کاسه است.»
در پیگیری این نماینده و درخواست‌های مکرر مردم و تلاش مسئولان استانی، تصمیم بر این شده تا زمان تامین آب پایدار شهرستان چوار، آب از طریق چهار تانکر آبرسان به این منطقه انتقال پیدا کند تا مردم در بی‌آبی به سر نبرند!
البته در ملکشاهی هم شرایط آنقدر‌ها تعییر نکرده و با اینکه سد ایلام در فاصله چند کیلومتری این شهرستان واقع شده و با وجود اینکه سرچشمه سه رودخانه از این منطقه گرفته می‌شود، مردم ملکشاهی سال‌هاست که با مشکل تامین آب شرب دست و پنجه نرم می‌کنند.
مسئولان، استاد ارائه آمار و ارقام
مسئولان که استاد ارائه آمار و ارقام هستند در بحث آب هم می‌توانند قطره قطره آب مورد نیاز یا کمبود‌ها و حتی هدر رفت‌ها را اعلام کنند، اما چرا کاری در جهت بهبود شرایط انجام نمی‌دهند، سوالی است بی‌جواب.
مدیرعامل آب و فاضلاب استان ایلام هم با بیان اینکه شهر ایلام دارای توپوگرافی با اختلاف ارتفاع بالا است، گفته: «با توجه به فرسودگی شبکه توزیع، خشکسالی‌های پی‌درپی و کاهش شدید منابع آبی، شرکت آب و فاضلاب استان برای مدیریت این موضوع مجبور است خروجی مخازن را در ساعت حداقل مصرف شبانه کم کند که موجب افت فشار یا قطعی آب از ساعت ۱۲ تا ۴ صبح در مناطق تحت پوشش سد ایلام می‌شود.»
نورالله تیموری ادامه داد: «این شرکت برای جبران کسری آب شهر ایلام که در حدود ۱۵۰ لیتر بر ثانیه است، عملیات مطالعاتی و اجرایی برای ارتقای ظرفیت انتقال آب از سد ایلام را در دستور کار قرار داده که در آینده نزدیک شاهد بهره‌برداری از این طرح خواهیم بود.»
برای اینکه بدانیم این طرح از چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد، سری به پروژه آب شیرین‌کن ملکشاهی می‌زنیم. وقتی هشت سال قبل یعنی ۱۳۹۲ پیگیری‌های اهالی ملکشاهی در زمینه رفع معضل کمبود آب شیرین در این شهرستان ادامه‌دار شد، در نهایت مسئولان وعده بهره‌برداری از پروژه آبرسانی به ملکشاهی یا همان پروژه آب شیرین‌کن این شهرستان را دادند.
هفت سال بعد یعنی در اواسط مردادماه سال ۱۳۹۹ بود که فاز اول این پروژه با ظرفیت یک هزار و ۲۰۰ متر مکعب به صورت آزمایشی در مدار آبرسانی شهرستان قرار گرفت و اواخر سال ۱۳۹۹ فاز دوم آن هم با ظرفیت ۲۸ لیتر در ثانیه به مرحله اجرا رسید و قرار بود با بهره‌برداری از آن، مشکل آب شهر ارکواز ملکشاهی برطرف شود. با این وجود، هنوز برخی شهر‌ها و روستا‌های این شهرستان با مشکل تامین منابع آب شیرین مواجه هستند و مردم چشم انتظار نشسته‌اند تا ببینند حرفهای مسئولان کی به نتیجه می‌رسد و چه زمان از این بحران خارج می‌شوند.
