سرویس بینالملل جوان آنلاین: اولین سفر یک مقام دولت بایدن به چین دیروز کلید خورد؛ سفری در سطح وندی شرمن، معاون وزیر خارجه امریکا که قرار است برای تنشزدایی انجام شود. این سفر نه چندان سطح بالا با پوشش رسانهای زیاد و لفاظی کمسابقه در حال انجام است؛ اتفاقی که نشان میدهد مناسبات امریکا با چین، به اوج حضیض رسیده است. سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفته که شرمن در سفر خود، با پکن از «موضع قدرت» معامله خواهد کرد و وزیر خارجه چین هم در واکنش تأکید کرده که به امریکا یاد میدهیم که چطور با دیگران رفتار کند.
سفر دیروز وندی شرمن، معاون وزیر خارجه امریکا به پکن که به گفته مقامهای امریکایی «فرصتی برای جلوگیری از افزایش تنشهای دوجانبه به سوءتفاهم» انجام شده، در فضای پرتنش دو طرف، در حال تبدیل شدن به نتیجهای عکس است. سه روز قبل از سفر شرمن به پکن که قرار است در آن، او با «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین و «زی فنگ» معاون وزیر خارجه چین ملاقات کند، شیجینپینگ، رئیسجمهور چین به تبت رفت، سفری که هرچند به مناسبت هفتادمین سالگرد «آزادسازی مسالمتآمیز» تبت انجام شد، ولی برای طرف امریکایی حاوی پیامی خاص است. سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفته که خانم شرمن قرار است در سفر خود به چین، با پکن از «موضع قدرت» معامله کند. وزارت خارجه امریکا همچنین گفته سفر شرمن بخشی از اقدامات در جریان با هدف تبادل دیدگاهها با مقامهای پکن برای پیشبرد منافع و ارزشهای ایالات متحده و به طور مسئولانه، مدیریت روابط بین دو کشور است. این موضع امریکا با واکنش وزیر خارجه چین روبهرو شد، جایی که دیروز او گفت: «امریکا همواره به دنبال تحمیل قدرت خود بر دیگر کشورهاست. اما باید به طرف امریکایی بگویم که چین هرگز به کشوری اجازه نمیدهد که بر دیگران برتری بجوید.» وزیر خارجه چین گفته که اگر امریکا هنوز یاد نگرفته با دیگران به صورت برابر رفتار کند، ما و جامعه بینالملل وظیفه داریم به این کشور بیاموزیم.
حفظ «گاردریلها» یا «تنش» بیشتر؟!
مقامات دولت «جو بایدن» گفتهاند که سفر شرمن، نه به عنوان فرصتی برای چانهزنی بلکه برای تعیین پارامترهایی برای روابط گسترده است. آنها میگویند که شرمن قصد دارد به همتایان خود بگوید که ایالات متحده از رقابت سخت و پایدار با چین استقبال میکند و دنبال اطمینان از این است که در مناسبات دو طرف «گاردریل ها» و پارامترهایی وجود دارند که باید برای مدیریت مناسبات محفوظ بمانند. یک مقام ارشد دولت امریکا گفته که «گفتوگوی صریح و آشکار، به ویژه در مواردی که ما اختلاف نظر داریم، برای کاهش سوءتفاهم، حفظ صلح و امنیت جهانی و پیشرفت در موضوعات مهم بسیار مهم است» و یک مقام دیگر دولتی در امریکا هم میگوید که هدف از مذاکرات حفظ خطوط باز ارتباطی در سطح ارشد است. به گزارش روزنامه «چاینا مورنینگ پست» مقامهای ارشد امریکایی روز شنبه گفتند که دیدار سطح بالا بین دیپلماتهای امریکایی و چینی فرصتی برای جلوگیری از افزایش تنشهای دوجانبه به سوءتفاهم است، ولی نگرانیها این است که چیزی که شرمن به عنوان دیپلماسی «از موضع قدرت» دنبال خواهد کرد، اوضاع را بیش از پیش بدتر کند. خبرگزاری شینهوا در تحلیل مذاکرات دیپلماتهای ارشد دو طرف که در شهر ساحلی «تیانجین» انجام خواهد شد، نوشت: «این نشست میتواند مثبت باشد یا به درگیری بیشتر بین دو طرف بینجامد.»
انفجار اجتنابناپذیر است
علاوه بر تنشهای لفظی بین دو طرف همزمان با سفر شرمن به چین، تنشها در مناسبات دو طرف نیز شاهد روندی افزایشی است. تنها چند روز بعد از آنکه امریکا هفت مقام چینی را به بهانه نقض دموکراسی در هنگکنگ تحریم کرد، دولت چین روز جمعه تعداد دیگری از نهادهای امریکا مانند کمیسیون اجرایی کنگره در مورد چین، کمیسیون بررسی اقتصادی و امنیتی ایالات متحده و چین، مؤسسه دموکراتیک ملی امور بینالملل، را هم تحریم کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه چین بعد از اعلام این تحریمها گفت: «ایالات متحده بارها ادعا کرده که از موضع قدرت با چین صحبت میکند که نشاندهنده خوی استکباری و قلدری آن است. امریکا در موقعیتی نیست که بخواهد از نگاه بالا با چین صحبت کند ما خریدار این نوع ادبیات نیستیم.»جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در واکنش به تحریمهای چین گفت که این تحریمها دولت بایدن را «دلسرد نکرده»، ولی تأکید کرد: «این اقدامات ما را متوقف نخواهد کرد و نسبت به اجرای تحریمهای خود مصمم هستیم. تهدیدهای چین علیه نهادهای مختلف نشانه انزوای چین در جهان است.» «سایمون تیسدال» تحلیلگر غربی در یادداشتی برای روزنامه گاردین با عنوان «یک انفجار در راه است: بایدن به تلاش برای متحد کردن متحدان (امریکا) علیه چین سرعت میدهد» نوشته است: «به طور کلی در واشنگتن پذیرفته شده است که امیدها برای ظهور یک چین آزاد و دموکراتیک بدون ردخور مسدود شده است؛ امیدهایی که در ابتدا با سفر پیشگامانه ریچارد نیکسون (رئیسجمهور اسبق امریکا) در سال ۱۹۷۲ (به چین) ایجاد شده بود.» او میگوید: «اکنون از رژیم رئیسجمهور شی جین پینگ به عنوان «رقیب سیستمی»، «رقیب استراتژیک» یا «تهدید» آشکار توصیف میشود. اتحادیه اروپا، ناتو، انگلیس و متحدان منطقهای (غرب) به طور کلی توافق دارند دوران تعامل (با چین) پایان یافته است.»از نظر سایمون، «دیر یا زود، یک انفجار رخ میدهد. اگر غرب آماده نباشد از پول، وزن سیاسی و در نهایت نیروهای مسلح خود استفاده کند، جایگزین کردن رویارویی با تعامل اقدامی بیملاحظه و بیهوده است. «شی» برنامهای دارد که چین را دوباره با عظمت کند و بیرحمانه مصمم به تحقق این برنامه است. از ناحیه غرب این میزان از تعهد مشترک و وحدت هدف وجود ندارد.»