سرویس ایران جوان آنلاین: آنها که به مشهد رفته و سری به منطقه طرقبه و شاندیز زدهاند، شاهد بودهاند که این منطقه زیبا با آب و هوای دلانگیزش چطور در تصرف رستورانها و خانهها و اماکن مختلف در آمده است. منطقهای که حالا روزهای سختی را سپری میکند و به گفته رئیس گروه حفاظت رودخانههای امور منابع آب مشهد، آنها آمدهاند تا نگذارند بیش از این متجاوزان، حریم رودخانه را به تصرف خود دربیاورند. رودخانهای که ۳۰ سال است به حال خود رها شده و بخش اعظمی از حریم آن با دیوارکشیها، پلها و جادهها دیگر از آن جدا شده است.
بر اساس گزارشی که رئیس گروه حفاظت رودخانههای امور منابع آب مشهد ارائه کرده است، حدود ۴ هزار و ۷۰۰ کیلومتر مسیر فرعی و اصلی در حوزه رودخانههای طرقبه شاندیز وجود دارد. از این میزان آب منطقهای مشهد حدود ۲۳۰ کیلومتر را مورد مطالعات قرار داده و نسبت به حریم این رودخانه نظراتی داده است. در این مطالعات مسئلهای که بیش از هر چیز مورد توجه قرار گرفته است، بحث حریم رودخانهها و تعیین بستر، حد بستر و حریم قانونی مسیرهاست. بعد از آن قرار است به ساماندهی، بازگشایی و لایروبی پرداخته شود. نزدیک به ۳ دهه است که تجاوزاتی به حریم رودخانهها صورت گرفته است، طرقبه و شاندیز هم از این دستدرازیها در امان نبوده است. در این منطقه مالکان زیادی به طور غیرمجاز اقدام به احداث دیوار کردهاند و بدون دریافت مجوز دیوارکشیهایی انجام دادهاند. به گفته رئیس گروه حفاظت رودخانههای امور منابع آب مشهد، تصرفاتی که در طول ۳۰ سال اتفاق افتاده در بازه زمانی سه ساله برطرف نمیشود بنابراین باید یک برنامه چندساله داشته باشیم تا رودخانهها را به شرایط استاندارد خود برگردانیم.
مجید ذوالفقاری با بیان اینکه در چارچوب تکلیف حاکمیتی، آب منطقهای مشهد از سال ۱۳۹۷ تاکنون حدود ۳۸ هکتار از تصرفات اراضی بستر در حوزه شهرستان طرقبه شاندیز را با اخذ دستور قضایی بازگشایی کرده است، ادامه داد: «مطالعات فاز اول و ساماندهی در حوزه شاندیز انجام شده، پس از تعیین حدود قانونی بستر و حریم، نقشه ساماندهی مسیل مذکور به طول ۲۵ کیلومتر از چشمه قلقلی تا پل بهارستان، بر اساس ضوابط و الزامات فنی تهیه شده است، تمامی مجاوران این مسیل باید بر اساس نقشههای مذکور اقدام به ساماندهی و احداث دیوار حفاظتی کنند. در بخشی از مسیر رودخانه، مقطع ساماندهی توسط مجاوران رعایت نشده و اقدام به تصرف و تنگ کردن مقطع کردند که شرکت آب منطقهای برای فاز اول پروژه ساماندهی رودخانه، اقدام به بازگشایی مقطع ساماندهی از ابتدای چشمه قلقلی داشته است که با توجه به ارائه اسناد مالکیت ثبتی توسط تعدادی از مجاوران، موضوع با هماهنگی دادستانی و اداره ثبت اسناد شهرستان در حال پیگیری است.»
به گفته این مسئول، در حوزه طرقبه هم مطالعات بستر برای ۷۰ درصد مسیلهای اصلی انجام و در سال ۹۹ هم نقاط خطرپذیر و انسدادی در مسیر روستای کنگ لایروبی شده است، مشکلات در حوزه رودخانههای طرقبه کمتر و ساماندهی آن بهتر از حوزه شاندیز است.
جادههایی که رودخانه را مسدود میکنند
در حال حاضر برای افرادی که بستر رودخانهها را تصرف کردهاند اخطاریه صادر شده است. اما یکی از مشکلات آب منطقهای مشهد دربخش رودخانهها موضوع احداث پلهای متعدد در بستر رودخانههاست که در همین راستا تمامی پلها در حوزه شاندیز به طور کامل شناسایی و در طرقبه هم بحث شناسایی پلها از نظر فنی و غیرفنی در دستور کار است. رئیس گروه حفاظت رودخانههای امور منابع آب مشهد با بیان اینکه در خیلی از موارد تصرفاتی در اراضی بستر و حریم انجام شده که برای آنها بعد از اخطاریه، اقدامات قضایی هم برای رفع تصرفات در حریم رودخانهها انجام میشود، گفت: «یکی دیگر از اقدامات آب منطقهای این است که همه این ۲۳۰ کیلومتری را که مطالعات بستر و حریم آن را انجام شده به اداره کل ثبت اسناد استان اعلام کردهایم و در کاداستر سراسری اداره ثبت بارگذاری شده است، با این اقدام دیگر امکان صدور سند مالکیت برای این اراضی نیست.»
فعالسازی دو تیم گشت و بازرسی در شهرستان طرقبه شاندیز جهت بازدیدهای مستمر از منطقه و رصد فعل و انفعالات و تصرفات در حریم رودخانههای طرقبه از دیگر اقداماتی بود که ذوالفقاری جهت مقابله با رودخانهخواری در این شهرستان به آن اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه بعضی جادهها، رودخانهها را قطع کردهاند و این موارد در طرقبه شاندیز زیاد دیده میشود، گفت: «اکثر جادههای این شهرستان از مسیر رودخانه رد شده است، در حوزه شاندیز موردی که زیاد دیده میشود درهایی است که روی پلها میگذارند و آن در را قفل میکنند و دسترسی به آن طرف رودخانه ممنوع میشود، آب منطقهای در مسیر رودخانههای شاندیز حدود ۴۰۰ پل شناسایی و از این تعداد ۱۴۰ پل غیرمجاز را تخریب کرده است و در حوزه طرقبه هم امسال کار شناسایی پلها در دستورکار است و فقط پلهایی که مجوز دارند باقی میمانند و بقیه حذف میشوند.»