با وجودیکه برخی از مالکان خانههای خالی در مناطق یک تا ۳ تهران برای فرار از مالیات خانههای خود را روانه بازار اجاره کردهاند، سازمان امور مالیاتی و وزارت راه و شهرسازی گویا در مالیاتستانی از خانههای خالی چندان جدی نیستند.
افزایش فایلهای مسکونی بازار اجاره در مناطق بالا شهر تهران نشان از آن دارد که ابزار مالیات میتواند به تعادل بخشی بازار مسکن و اجاره بها کمک کند، البته کارشناسان اقتصادی با توجه به وجود داراییهای زیادی در بخش زمین و ساختمانهای بلا استفاده معتقدند که ایران میتواند از این بخش مالیات ستانی خوبی داشتهباشد به شکلی که در هر سال دوتا سهماه از هزینههای دولت را مالیات بر زمین و مستغلات تأمین کند، بدین ترتیب سازمان امور مالیاتی و وزارت راه و شهرسازی و شهرداریها اقدامات نمایشی در حوزه مالیات ستانی از زمین و ساختمان را باید کنار بگذارند و مالیات ستانی را عملیاتی کنند.
دولت روحانی نتوانست از مسکن خالی مالیات بگیرد
قرار بود تا پیش از اتمام دولت دوازدهم مقوله مالیات ستانی از خانههای خالی عملیاتی شود، اما در حالی که وزیر راه و شهرسازی از معرفی یکمیلیون و ۳۰۰هزار خانه خالی به سازمان امور مالیاتی خبر میدهد، معاون حقوقی سازمان امور مالیاتی مدعی است تا کنون سامانه اسکان هیچ خروجیای نداشتهاست، این پاسکاریها به وضوح نشان میدهد که دولت روحانی در مالیات ستانی از خانههای خالی از سکنه چندان جدی نبود.
در ابتدا مقرر شده بود که از ۱۹فروردینماه سال جاری تا ۱۹خرداد ماه مالکان و مستأجران در سامانه املاک و اسکان ثبت نام کنند، ولی این موعد زمانی گویا تا مهرماه تمدید شد، بدین ترتیب کار اجرایی مالیات ستانی از خانههای خالی به گردن دولت آتی میافتد.
با توجه به اینکه کشور ایران بسیار پهناور است زمین و ساختمانهای زیادی با کاربریهای متفاوت وجود دارد این در حالی است که بسیاری از مالکان زمین و ساختمانها به واسطه وثیقهگذاری این داراییها نزد بانک به نقدینگی کلانی طی دهها سال گذشته دست پیدا کردهاند و در کمال تعجب تا کنون دولت در حوزه اخذ مالیات از زمین و ساختمان اقدام جدی انجام ندادهاست تا جایی که میتوان مدعی شد حوزه زمین و ساختمان تقریباً از مالیات معاف است.
از آنجایی که قیمت زمین و ساختمان به واسطه سفتهبازیهای مکرر و خبر سازیهایی با الگوی پورتره قیمت این کالا را به شدت افزایش داده و این کالا به جهت قابلیت وثیقهگذاری در نظام بانکی به خروج نقدینگی کلانی از بانکها منتج شدهاست و بخشی از این منابع نیز گویا قرار نیست به نظام بانکی بازگردد. زمان آن رسیده است که مالیات ستانی از زمین و ساختمان عملیاتی شود، البته کسی نیست که از نفوذ لابی ملاکان در کشور مطلع نباشد، اما هم اینکه تقریباً چهاردهه این بخش تقریباً معاف از مالیات بوده و انتفاع قابل ملاحظهای از منابع بانکی نیز داشته است، یک امتیاز برای بخش مذکور تلقی میشود که دیگر باید از آن سلب شود.
گزارشهای میدانی نشان از آن دارد که تنها خبر مالیات ستانی از خانههای خالی موجب شده تا در مناطق بالاشهر برخی از این خانهها جهت اجاره وارد بازار شوند.
داراییهای زیادی در قالب زمین و واحدهای مسکونی با متراژ و قیمت بالا در کشور وجود دارد که هر کسی از پس خرید این ملکها بر نمیآید و این داراییها میتواند از منظر مالیات برای دولت تأمین منابع بکند یا اینکه واحدهای مسکونی بلااستفاده را وارد چرخه اجاره بها کند. این در حالی است که شواهد موجود نشان از آن دارد که واحدهای مسکونی در مناطق بالای شهر تهران برای ورود به چرخه اجاره به بازار عرضه شدهاند.
به گفته برخی مشاوران املاک، به دلیل آنکه وزیر راه و شهرسازی اخیراً از اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی در مردادسال جاری خبر دادهاست، یکی از اتفاقات خوبی که در بازار اجاره مسکن دیدهمیشود، افزایش عرضه واحدهای مسکونی در مناطق یک تا ۳ پایتخت است.
یک مشاور املاک فعال در منطقهیک تهران به مهر گفت: اگرچه هنوز هم این واحدها با قیمتهای بالا در حال عرضه هستند، اما با توجه به افزایش تعداد آنها، رقابت میان مالکان برای تسریع در عرضه دیدهشده که به شکست قیمتها در روزهای آینده منجر میشود.
این مشاور املاک گفت: واحدهای کلیدنخورده و تا کمتر از پنجسال ساخت که در سالهای اخیر خالی نگه داشته شدهاند و اکثراً متراژ زیر ۱۰۰متر دارند، با قیمت ۵۰۰میلیون تومان ودیعه و اجاره ماهانه ۵ تا ۸میلیون تومان در منطقهیک عرضه شدهاند که اگر قرار بود بر اساس قیمت فعلی این واحدها که به طور متوسط متری ۶۰تا ۸۰میلیون تومان است، اجاره بها تعیین میشد، قطعاً رقم اجارهها بسیار بیشتر از این بود، اما مالکان به دلیل ترس از تعیین مالیاتهای سنگین برای خالی بودن واحد، در حال عرضه آنها با نرخهای پایینتر از ارزش واقعی ملک و کمی بالاتر از ارقام فعلی در بازار اجاره بها هستند.
یک مشاور املاک در جنتآباد شمالی نیز از ایجاد توازن در اجاره بهای واحدهای ۵۰ تا ۷۰متری در این منطقه خبر داد و به خبرنگار مهر گفت: در این منطقه اگرچه تعداد واحدهای کوچک متراژ کم است، اما واحدهایی با ودیعه ۲۰۰میلیون تومان و اجاره ماهانه زیر ۴میلیونتومان هم میتوان یافت که البته اکثراً در طبقه۴ و بدون آسانسور و پارکینگ هستند، اما روز گذشته واحد ۹۰متری سهسال ساخت کلیدنخورده در جنتآباد شمالی با امکانات کامل، ۵۰۰میلیون تومان رهن کامل فایل شده که در مقایسه با ارقام تیر ماه، رقم نسبتاً متعادلتری است.
مواضع مقامات سازمان امور مالیاتی نشان میدهد که سازمان امور مالیاتی دیدگاهی نمایشی و خبری به مالیات ستانی از خانههای خالی و لوکس دارد و بر این باور است که مالیات جنبه تنظیمگری در بازار اجاره بها یا مسکن دارد، این در حالی است که سازمان مذکور باید به قانون عمل کند و مالیات ستانی از خانههای خالی و لوکس را جدی بگیرد. وزارتخانههای دولتی دیگر نیز باید در تهیه اطلاعات خانههای خالی به قانون عمل کنند تا مسکن از باتلاق سفتهبازی و دپو جهت حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم خارج شود.