با افزایش فوتی‌های کرونا از ابتدای اپیدمی به بیش از ۱۰۰ هزار نفر و اوج‌گیری شرایط بحرانی و روز‌های سیاه کرونایی در تعطیلات گذشته، رسانه‌ای شدن یک نامه درباره وضعیت مرگ و میر‌های افراد بعد از تزریق واکسن کرونا حواشی زیادی را در پی داشت. نویسنده این نامه علی شریفی زارچی، سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات و نویسنده برنامه اپلیکیشن ماسک است. کسی که به واسطه جایگاه و دانش خود داده‌های متعددی را در اختیار دارد و بر اساس همین داده‌ها گزارشی تجمیعی و تحلیلی میزان بستری و فوتی کرونا بعد از تزریق واکسن را به وزیر بهداشت ارائه داده‌است. مطابق این گزارش نرخ فوت افرادی که بیش از دو هفته از نوبت دوم واکسن آن‌ها گذشته‌است ۷۵۳ نفر در هر یک میلیون نفر بوده‌است. در حالی که شاخص Breakthrough Deaths اعلام شده در برخی کشور‌ها کمتر از ۱۰ نفر در هر یک میلیون نفر جمعیت است. شریفی زارچی، پس از انتشار گزارش آمار مرگ و میر پس از تزریق واکسن کرونا، از وزیر بهداشت درخواست کرده‌است این موضوع با قید فوریت در کمیته علمی ستاد کرونا بررسی شود. به فاصله کوتاهی پس از انتشار این گزارش، اما حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا در نامه‌ای به وزیر بهداشت این گزارش را غیرعلمی خواند. این دو گزارش ضد و نقیض از سوی دو مقام رسمی وزارت بهداشت منتشر شده و همین مسئله ابهامات ماجرا را بیشتر می‌کند. با این وجود عدم تأمین به موقع دوز دوم واکسن و تأخیر افتادن در تزریق دوز دوم و همچنین ماجرای قطعی‌های مکرر برق و در خطر قرار گرفتن زنجیره سرد انتقال واکسن از جمله نکاتی است که می‌تواند اثربخشی واکسن‌های تزریق‌شده را تحت‌تأثیر قرار دهد و همین مسئله لزوم نظارت وزارت بهداشت بر رعایت «زنجیره سرد» انتقال و برنامه‌ریزی جدی‌تر برای واکسیناسیون را ضروری می‌سازد.
ویروس تاجدار همچنان بی‌رحمانه می‌تازد و آمار‌های فوتی‌های روزانه بالای ۵۰۰ نفر است. طی ۲۴ ساعت تا روز ۳۰ مردادماه ۱۴۰۰ و بر اساس معیار‌های قطعی تشخیصی، ۲۴ هزار و ۱۷۹ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۳ هزار و ۶۶۶ نفر از آن‌ها بستری شدند. مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۴ میلیون و ۶۴۰ هزار و ۶۹۵ نفر رسید. در همین زمان، ۵۴۴ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جانباختگان این بیماری به ۱۰۱ هزار و ۳۵۴ نفر رسید. ۷ هزار و ۶۲۶ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند.
در حال حاضر ۳۵۹ شهر کشور در وضعیت قرمز، ۵۹ شهر در وضعیت نارنجی، ۳۰ شهر در وضعیت زرد قرار دارند. اوضاع بحرانی است و نگرانی از تداوم مرگ‌ها و افزایش شیوع در جامعه جدی‌تر می‌شود. وضعیت واکسیناسیون هم اگرچه بهتر شده‌است، اما سرعت واکسیناسیون نسبت به سرعت شیوع بسیار پایین است. علاوه بر این تنها گزارش منتشر شده درباره فوتی‌ها و ابتلا‌های مجدد بعد از واکسیناسیون در کشور نشان می‌دهد یک جای کار واکسیناسیون هم می‌لنگد. اگرچه گزارش علی شریفی زارچی، سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات، از سوی حمید سوری رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی و واکنش سریع اپیدمی کرونا رد و غیر علمی خوانده شد، اما برخی از توضیحات سوری بیشتر رنگ و بوی فرافکنی دارد تا توضیحات علمی! از سوی دیگر هر دارو یا واکسنی به موازات فواید، عوارضی هم دارد، اما تاکنون گزارشی از عوارض واکسن‌های تزریقی ارائه نشده‌است. گزارش اخیر مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات هم در راستای درخواست برای بررسی دقیق‌تر ماجرا از سوی کمیته علمی و همچنین اعلام آمادگی برای ارائه داده‌ها نوشته شده‌است.
یک گزارش قابل‌تأمل
طبق گزارش مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات ۹۱هزارو۲۱۰ نفر از افرادی که دوز اول را گرفته‌اند با علائم مشکوک به کرونا به بیمارستان مراجعه داشته‌اند. از بین موارد فوق، ۱۵هزارو۳۲۴ نفر بستری موقت، ۷۵هزارو۸۸۶ نفر بستری عادی و ۸هزارو۵۵۲ نفر نیز فوت که تست حداقل ۵هزارو۹۸ نفر مثبت بوده‌است.
از بین مواردی که دو دوز واکسن را دریافت کردند بلافاصله بعد دوز دوم، ۲۳هزارو۳۸۰ نفر با علائم مشکوک مراجعه به بیمارستان که از این تعداد۳هزارو۵۶ نفر بستری موقت، ۲۰هزارو۳۲۴ نفر بستری عادی، ۲هزارو۴۹۰ نیز فوتی که تست هزارو۴۱۱ نفر مثبت بوده‌است. بستری ناشی از کرونا دو هفته بعد از دریافت دوز دوم واکسن هم ۱۶هزارو۷۸۴ نفر بوده‌است.
کل جمعیتی که تا زمان تحلیل، دو هفته از دوز دومشان گذشته، ۲ میلیون و ۷۴۹ هزار و ۳۵۶ نفر بوده‌اند. نسبت افراد بستری شده بعد از حداقل دو هفته بعد از دوز دوم به کل افراد واکسینه شده ۰۰۶۱/۰ بوده‌است. از هر یک میلیون نفر واکسینه شده ۶هزارو۱۰۴ نفر بستری شده‌اند؛ یعنی از هر ۱۰۰ نفر واکسینه‌شده کامل ۶/۰ نفر (کمتر از یک نفر) در شاخص مرگ ناشی کرونا بعد از دو هفته بعد از دریافت دوز دوم واکسن هم، ۲هزارو۷۲ نفر فوت کرده‌اند.
تست هزارو۱۸۳ نفر مثبت، تست ۵۴۲ نفر منفی، ۳۴۷ نفر نامشخص و از هر یک میلیون نفر ۷۵۳ نفر فوت کرده‌اند. یعنی از هر صد نفر حدود ۰۷/۰ نفر (کمتر از یک نفر). به عبارت دیگر ۷۵۰ در یک میلیون از کسانی که دو دوز واکسن را زده‌اند، می‌میرند. این معیار در جهان ۱۰ نفر در یک میلیون نفر است.
رد گزارش یک مقام بهداشتی از سوی مقامی دیگر!
پس از انتشار این گزارش، حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی و تیم واکنش سریع کووید ۱۹ در نامه‌ای به وزیر بهداشت با تأکید بر اینکه تحلیل آمار در حیطه فعالیت آمار و فناوری اطلاعات نیست، تأکید کرد: «با توجه به تخصص سرپرست محترم، تحلیل اطلاعات سلامت باید توسط متخصصان رشته‌های مرتبط با زمینه‌های علوم‌زیستی به ویژه گروه‌های مرتبط با اپیدمیولوژی انجام شود.»
از نگاه وی انتشار نامه‌ای در سطح جامعه با مضمون غیرعلمی به شکل مستقیم یا با واسطه که هنوز در کمیته‌های علمی مربوطه تأیید نشده‌است، خلاف مصلحت جامعه و تدبیر در مدیریت اپیدمی کرونا است، چراکه نتیجه‌گیری غیرعلمی و غیرتخصصی از یافته‌های خام، به ویژه در شرایط کنونی می‌تواند موجب اثر مخرب بر استقبال مردم از واکسیناسیون حداکثری باشد.
سوری معتقد است اشکالات اساسی روش‌شناسی و ابهامات متعدد، تحلیل داده‌ها را دچار سوگیری و خطا کرده‌است. به گفته وی اثرات ایمنی واکسیناسیون در افراد حداقل بین دو تا سه هفته از زمان واکسیناسیون است که در منحنی فاصله واکسیناسیون نوبت اول و دوم (نمودار‌های بدون عنوان و شماره) شروع بستری، روز صفر در نظر گرفته شده‌است. علت مرگ افراد این بانک اطلاعاتی باید بررسی و توسط کمیته‌های مرگ یا پزشکی قانونی تأیید شود.
اندازه‌های مربوط به میزان بستری یا مرگ در واکسینه‌شده‌های کرونا بستگی به طغیان‌های اپیدمی و میزان‌های بروز بیماری در هر کشور دارد. این اندازه‌ها باید به تفکیک زمان آنالیز شوند. در مقایسه breakthrough death rate در کشور‌ها باید به درصد جمعیت واکسینه شده‌و توزیع گروه‌های سنی در آن کشور توجه کرد. مقایسه این نرخ در ایران که تاکنون بیشتر افراد واکسینه شده شامل گروه‌های پر خطر بوده‌اند با کشور‌هایی که بیشتر جمعیت خود را واکسینه کرده‌اند، ممکن است به نتیجه‌گیری‌های غیردقیق منجر شود.
چند نظر پیرامون یک آمار.
اما تحلیل‌های مختلفی پیرامون این ماجرا از سوی افراد و پزشکان ذکر شده‌است. در کشور انواع مختلفی از واکسن‌ها استفاده شده که طبیعتاً تأثیرگذاری یکسانی ندارند. علاوه بر این درصد دریافت‌کنندگان واکسن در کشورمان نسبت به جمعیت واکسینه نشده بسیار ناچیز است و در نتیجه احتمال مواجهه با ویروس بیشتر است. از سوی دیگر برخی افراد واکسینه کمتر شیوه‌نامه‌های بهداشتی رعایت می‌کنند، در حالی که بار‌ها تأکید‌شده واکسن از ابتلا به بیماری جلوگیری نمی‌کند و تنها از کشندگی آن می‌کاهد. یکی از نکات مهم در این‌باره هم رعایت زنجیره سرد در انتقال واکسن است که می‌طلبد وزارت بهداشت کارشناسان ناظری را به کشور‌هایی که واردات واکسن داریم، فرستاده و بر این امر نظارت جدی داشته باشد. زیرا اگر زنجیره سرد رعایت نشود، احتمال بی‌اثرشدن واکسن وجود دارد. علاوه بر این شیوع ویروس دلتا و اثرگذاری کمتر واکسن روی این ویروس هم می‌تواند توجیه‌کننده افزایش مرگ‌های کرونایی پس از تزریق واکسن باشد. عدم‌رعایت فاصله زمانی بین دوز‌های تزریقی هم موضوع دیگری است که بر اثربخشی واکسن اثر می‌گذارد. از همه اینها گذشته باید توجه داشت تاکنون سالمندان و افراد دارای بیماری‌های خاص واکسینه شده‌اند و در سنین بالا بدون توجه به اینکه کسی کرونا گرفته یا نه، یا اینکه واکسن زده یا نه، نرخ مرگ و میر بسیار بالاتر از سنین پایین است، اما در بسیاری از کشور‌ها افراد دارای سنین پایین هم واکسن زده‌اند. پس یکی از دلایل آمار بالاتر مرگ و میر افراد واکسینه شده در ایران نسبت به دنیا می‌تواند همین موضوع باشد. علاوه بر تمام اینها، مردم انتظار دارند در کنار تسریع در روند واکسیناسیون، پژوهشی جامع درباره عوارض و اثرگذاری واکسن‌ها هم صورت گیرد و اطلاع‌رسانی شود تا مردم با چشم باز واکسن بزنند.
تو این گزارش آمار واکسینه شده هائیکه کرنا گرفتند رو لحاظ ولی آمار کسانی رو که صبح واکسن زدند و به یکی دو روز نکشید به خاطر ایست قلبی از دنیا رفتند حساب کردند .ایجاد لخته ی خونی در رگها که جزو عوارض واکسنهاست. در ضمن تمام توجیهای احتمالی که برای بالا بودن واکسینه شده ها آوردید کنارش هم این سوالو از خودتون بپرسید توی کشوهای دیگری مثل ترکیه هم تلفات مرگ و میر بالاست .اونها که دیگه همه ی جمعیتشونو واکسن زدند .به مقاله ایکه دو سه ماه پیش توی روزنامه نیوزویک چاپ شده یه سری بزنید و آمار مرگ بالای واکسینه شده ها رو مطالعه کنید .به اون سطری که مورد تاکید هم قرار گرفته بیشتر توجه کنید که این آمار بالای فوتی همان چیزی است که ما می خواستیم.اون کسانی که این شرایط رو توی دنیا رقم زدند قبلا در موردش فیلمهایشان رو ساختند و غیب گوئیهاشون رو هم انجام دادند دریغ از کمی توجه . 
