سرویس ایران جوان آنلاین: چند دهه است که گلستان به شدت با خشکسالی مواجه است. به طوری‌که کم آبی‌های چند سال اخیر، به عنوان سومین خشکسالی شدید در این استان اعلام شده است. حالا مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان از کاهش ۴۸ الی ۸۴ درصدی رواناب رودخانه‌های استان خبر می‌دهد و آمار‌ها نیز بیانگر افت ۲۰ سانتی‌متری در سطح آب‌های زیرزمینی این منطقه هستند.
هم اکنون بسیاری از چاه‌های آب گلستان خشک شده و تنش آبی شدیدی در شهر‌ها و روستا‌ها به وجود آمده است.
براساس گزارش‌ها، بخشی از محصولات کشاورزی نابود شده و تولیدات دامی نیز کاهش یافته است.
در حالی که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان از کاهش ۴۸ الی ۸۴ درصدی رواناب رودخانه‌های استان خبر می‌دهد، آمار‌ها هم افت ۲۰ سانتی‌متری در سطح آب‌های زیرزمینی را نشان می‌دهند.
سیدمحمد حسینی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان با بیان اینکه از ابتدای سال آبی جاری تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۰ در گلستان بر مبنای ایستگاه‌های شرکت آب منطقه‌ای ۳۳۶ میلی‌متر بارندگی تجمیعی داشتیم که نسبت به آمار بلندمدت با ۴۶۳ میلی‌متر، ۲۷ درصد کاهش را نشان می‌دهد، گفته: «بر این اساس در حوضه آبریز گرگانرود ۳۱ درصد کاهش، اترک سفلی ۱۷ درصد، قره‌سو ۳۱ درصد، نکارود علیا ۳۰ درصد و خلیج گرگان ۲۷ درصد کاهش نسبت به بلند مدت را شاهد هستیم.»
وی با تأکید بر اینکه رواناب اندازه‌گیری شده در ایستگاه‌های شاخص رودخانه‌های اصلی استان، حاکی از کاهش ۴۸ تا ۸۴ درصدی نسبت به دوره بلندمدت است، در خصوص ذخیره آبخوان هم توضیح داد: «طی این مدت، ذخیره آبخوان‌های استان حدود ۲۷۲ میلیون مترمکعب معادل ۲۲ درصد کاهش را نسبت به آمار دوره بلندمدت نشان می‌دهد که در آبخوان‌های کم عمق حدود ۲۰۴ میلیون مترمکعب و در آبخوان‌های عمیق حدود ۶۸ میلیون متر مکعب کاهش را شاهد هستیم.»
چاه‌های غیر مجاز، بلای جان منابع آبی
گلستان وضعیت خوبی از نظر تأمین آب مورد نیاز ندارد و همین مسئله زندگی را برای ساکنان این منطقه سخت کرده است. خسارت خشکسالی به ۱۵ هزار هکتار از شالیزار‌های استان و کاهش ۳۰ هزار هکتاری سطح زیرکشت برنج سندی برای این ادعاست.
در چنین شرایطی استحصال بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی توسط چاه‌های مجاز و حفر چاه‌های غیرمجاز از دلایلی است که سبب شده منابع زیرزمینی به شدت کاهش یابد و تنش ناشی از کمبود آب گریبانگیر بسیاری از نقاط شهری و روستایی شود.
یکی از عوامل افزایش تعداد چاه‌های غیرمجاز، مشارکت نکردن همه ذی‌نفعان در مدیریت منابع آب زیرزمینی، رشد کند توسعه در سایر بخش‌ها مثل صنعت، خدمات و گردشگری و سهم اندک اشتغال در این بخش‌ها و اعمال قوانین و سیاست‌های نامناسب در بخش کشاورزی است.
ناهماهنگی بین مسئولان و سازمان‌ها نیز از جمله عواملی به شمار می‌آید که در به وجود آمدن تنش آبی گلستان نقش بسزایی دارد. مثلاً به‌زعم اینکه با توصیه همه کارشناسان منابع آب و جهاد کشاورزی در استان، امسال نسبت به سال گذشته، حدود ۳۰ درصد در سطح کشت به علت خشکسالی کاهش سطح وجود داشت، اما همچنان امسال در سطح ۶۷ هزار و ۸۱۱ هزار هکتار از مزارع گلستان برنج کشت شد. به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی گلستان، تاکنون حدود ۸۴ هکتار شلتوک از مزارع برنج برداشت شده است و نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد در سطح کشت برنج، به علت خشکسالی کاهش سطح داشتیم که در ۷۰ درصد این سطح، ارقام پر محصول مانند ندا، فجر و شیرودی و در بقیه ارقام کیفی مانند دم سیاه و طارم کاشته شد.
محمدرضا عباسی ادامه داد: «به دلیل خشکسالی سال‌جاری در سطح ۱۰ تا ۱۵ هزار هکتار خسارت نسبی در مزارع استان ایجاد شد و بیش از ۳۰۰ هکتار از مزراع استان تاکنون خشک شده است.»
نباید فراموش کنیم که منابع آب زیرزمینی یکی از منـابع مهم کشور است و حفظ آن از وظایف وزارت نیرو است، ولی انجام این وظیفه عزم ملی در سطح حاکمیت را می‌طلبد که در حال حاضر به چشم نمی‌خورد.
در این میان، نبود قوانین بازدارنده یا مجازات متناسب با جُرم، ارزان بودن بهره برداری از منابع از جمله آب زیرزمینی، تمرکز بر تأمین اشتغال در بخش کشاورزی و همراهی نکردن یا بی‌توجهی سایر دستگاه‌ها برای کنترل و جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز و حتی تشویق و ایجاد انگیزه در متخلفان از طرف بخش مصرف کننده و اعمال سیاست‌های تشویقی نیز از مباحثی است که در افزایش تعداد چاه‌های غیرمجاز مؤثر بوده است.
