سرویس اقتصادی جوان آنلاین: این روزها بازار خرید و فروش لوازم خانگی کساد است و خبرهایی از بازگشت برخی برندها و تولیدات مشترک در ایران منتشر میشود. در این میان تولیدکنندگانی که به دنبال بازار انحصاری برای خود هستند با ابراز نگرانی از آینده بازار و فروش لوازم خانگی در فضای مجازی به دنبال خبرسازی هستند تا از ورود رقبای خارجی به بازار در دولت جدید جلوگیری کنند. از این رو طرحی را با عنوان سند راهبردی صنعت لوازم خانگی در وزارت صمت پیگیری میکنند تا در چارچوب قانون، بازار را به دست بگیرند.
کسادی بازار لوازم خانگی در پی افزایش قیمتهای لوازم خانگی ایرانی بسیاری از فعالان و کاسبان بازار را به تعطیلی کشانده است، زیرا کسبه سرمایه اصلی خود را از دست داده و کارگران خود را اخراج کردهاند، آن هم به دلیل افزایش بیش از حد قیمت لوازم خانگی. به عنوان مثال سال ۹۶ یک کاسب واحد صنفی با یک عددی از سرمایه میتوانست ۱۰ عدد یخچال بخرد، اما امسال با همان رقم میتواند فقط سه یخچال خریداری کند. در کنار این رکود بازار، تولیدکنندگان داخلی همچنان درحال تاختوتاز هستند و در فضای غیرانحصاری روزانه قیمت کالایشان را گران و در برخی از موارد با عدم توزیع یک کالا به بازار، زمینه را برای افزایش قیمت آماده میکنند. آنها بدون اینکه به افزایش ۴۰۰درصدی قیمت کالایشان در چهار سال اخیر اشارهای کنند، همچنان از فروش کالاهای قاچاق گله میکنند و خواستار پیگیری نهادهای نظارتی هستند، اما واقعیت بازار حکایت از گرانی افسار گسیخته لوازم خانگی داخلی دارد و کالاهایی که پاسخگوی نیاز بازار نیست و هیچ نهادی بر قیمتگذاری این کالاها نظارتی ندارد، طبیعی است که مردم برای رفع نیاز خود به کالاهای قاچاق روی آورند و نتیجه این سیاستهای غلط تعطیلی روزانه فروشگاههای عرضه میباشد.
انحصار خودرو در انتظار لوازم خانگی
بعد از خودروی ملی، حالا نوبت لوازم خانگی ملی است. طرحی با عنوان «سند راهبردی صنعت لوازم خانگی» در وزارت صمت در حال بررسی است که تمرکز آن بر جایگزینی سریع تولید داخل با خارج و تأمین نیاز کشور با تولید انواع محصولات داخلی است. طرحی که در صورت تصویب آن احتمالاً واردات لوازم خانگی به طور کامل ممنوع شود و تولید، عرضه و تنظیم بازار به دست تولیدکنندگان داخلی افتد که در بازار غیررقابتی تولیداتشان را به مصرفکننده ایرانی قالب کنند. اواخر مرداد سالجاری معاون امور صنایع وزارت صمت هم درباره این برنامه توضیحاتی داده بود، اما مهمترین عباراتی که وی به آن اشاره کرد، «مدیریت واردات و صادرات»، «جایگزینی سریع تولید داخل با خارج» و «تأمین نیاز کشور با تولید انواع محصولات داخلی» است، اما مشکل چیست؟
محمدحسین اسلامیان میگوید: با وجود اینکه تقاضا برای خرید لوازم خانگی به شدت کاهش یافته است، اما تولید داخل هنوز جوابگوی نیاز مردم نیست و تولیدکنندگان داخلی هنوز نمیتوانند سبد کالایی بازار را به موقع تأمین کنند و کالاها را با تعویق چهار تا پنج ماه به دست فعالان بازار میرسانند. حال چطور قصد دارند واردات را ممنوع و مازاد تولید داخل را هم تأمین کنند. یکی دیگر از اهداف این برنامه صادرات لوازم خانگی ایرانی به کشورهای همجوار است، اما اسلامیان میگوید این ایده در حقیقت شکست خورده است، چون قیمت لوازم خانگی ایران در بازارهای همسایه گرانتر از اجناس خارجی مشابه است. بر این اساس لوازم خانگی ایران با این شرایط شانسی برای صادرات ندارد. فعالان بازار میگویند این طرح از حیث فنی از لحاظ بستر و سازوکار امکانپذیر نیست و معتقدند تنها استدلال برای این طرح ایجاد انحصار و بهرهمندی از امتیازات و تسهیلات دولتی است.
به گزارش تسنیم، چندی پیش الهویردی دهقانی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس به خانه ملت گفته بود: «نباید بازار لوازم خانگی در اختیار گروه خاصی قرار گیرد و شرایطی فراهم شود که برخی از این وضعیت سوءاستفاده کنند.»
انحصار تولید لوازم خانگی در بازار همان تجربهای است که در حوزه خودرو تجربه شده و انحصار تولید خودرو در بازار داخل تنها در اختیار چند شرکت است. علاوه بر آن، ممنوعیت واردات در سه سال گذشته هم ماجرا را سختتر کرده و در نبود رقبای خارجی، تولیدکنندگان داخلی انگیزهای برای افزایش کیفیت و کاهش قیمت ندارند. نتیجه این شده که قیمت ارزانترین خودروی داخلی در بازار به ۱۵۰ میلیون تومان رسیده است.
اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی: این صنعت نقشه راهی ندارد
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی معتقد است: از چهار سال گذشته که تصمیم گرفتند ورود لوازم خانگی خارجی را به کشور ممنوع کنند، بازار لوازم خانگی ایران را نسنجیدند که آیا تولید داخل کفاف جامعه را میدهد یا خیر. سال ۹۶ این رصد در بازار ایران نشد که آیا همه لوازم خانگی که در سطح دنیا میبینیم آیا در داخل هم تولید میشود یا خیر.
پازوکی در گفتگو با واحد مرکزی خبر، درخصوص ایجاد انحصار در این صنعت هشدار داده و میگوید: یک جدایی بین اصناف و آقایان دولتی وجود دارد، مخصوصاً در صنف لوازم خانگی، البته برای این صنف پشت درهای بسته تصمیمگیری میشود و لوازم خانگی در کشور نقشه راه ندارد. وقتی میخواهند قانونگذاری کنند از کف بازار شروع میکنند، قیمتگذاریها هم از کف بازار شروع میشود و کاسب، کالای کامل شده را با قیمت مشخص خریداری میکند و در نهایت با سودی که قانون لحاظ کرده در واحدهای صنفی عرضه میکند.
پازوکی درخصوص قاچاق میافزاید: قاچاق لوازم خانگی نسبت به چهار سال گذشته خیلی کمتر شده است، امروز همه نشانهای تجاری (برند) مثل الجی، سامسونگ، بوش، زیمنس و آاگ در کشور ما قاچاق هستند. در حال حاضر برخی تولیدکنندگان در حال زمینهسازی برای ورود دیگر شرکتها هم هستند. اگر در سال ۹۶ برای صنعت لوازم خانگی کشور نقشه راه مشخص بود، امروز نه با افزایش قیمت روبهرو بودیم و نه در سال ۹۶ و ۹۷ با کمبود کالا و همه چیز دست به دست هم میداد تا بازار رونق داشته باشد.
وی در خصوص اینکه چرا با کالای قاچاق در مغازهها برخورد نمیشود، میگوید: در حال حاضر ۹۰ درصد کالای قاچاق لوازم خانگی در فضای مجازی به فروش میرسد و قسمت کوچکی از آن در کف مغازهها فروخته میشود. وقتی کالای داخلی گران و قاچاق ارزان است، طبیعی است که مردم به سمت کالای قاچاق کشیده شوند.
کلاهبرداری قاچاقچیان در شهرهای مرزی
پازوکی میگوید: متأسفانه در برخی از شهرهای مرزی، کالاهایی خریداری شده است. به عنوان مثال لباسشویی ۵کیلویی را به جای لباسشویی ۸کیلویی به مردم میفروشند و کالاهای بیکیفیت را با مارکهای معروف کارتن میزنند و بعد هم به راحتی با کارت گارانتی و برچسب بیمهگذاری میفروشند. رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی درخصوص واحدهای صنفی بدون جواز هم میافزاید: در تهران پنج بورس فروش لوازم خانگی در سه راه امین حضور - خیابان شریعتی - خیابان جمهوری، عباسی و شوش در حال فروش لوازم خانگی هستند که دو بازرس اتحادیه ۲۴ساعته مشغول بازرسی از این واحدهای صنفی هستند تا تکلیف واحدهای صنفی که جواز کسب ندارند را مشخص کنند.
وی درخصوص قیمتهای لوازم خانگی در کشور میگوید: میگویند قیمت تمام شده کالا در ایران گران است، از این رو برخی از لوازم خانگی با افزایش نجومی قیمتها مواجه شدهاند، این در حالی است که ۷۰ درصد مواداولیه این صنعت داخلی است.