علی مملوک، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه، در نیمه ژانویه ۲۰۲۰ دیداری با هاکان فیدان، رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت)، داشت. آن دیدار برای اولین بار و پس از سال‌ها برگزار شد و بی‌شک روسیه نقش مهمی در برگزاری آن داشت و به نوعی می‌توان گفت که کرملین تلاش کرده بود با این دیدار نخستین گام برای نزدیکی بین ترکیه و سوریه برداشته شود. با این حال تغییر ملموسی در روابط بین ترکیه و سوریه از آن دیدار تاکنون به وجود نیامده و می‌توان گفت که همچنان رویکرد خصمانه بین دو طرف حاکم است. سوریه ترکیه را کشوری اشغالگر می‌داند و به نظر نمی‌رسد که ترکیه نیز حاضر به ترک خاک سوریه به خصوص در استان شمالی ادلب باشد. حالا روزنامه ترکیه گازتسی (Türkiye Gazetesi) خبر از دیدار این دو مقام ارشد اطلاعاتی- امنیتی در بغداد داده، اما آیا نتیجه دیدار در بغداد می‌تواند با دیدار در مسکو متفاوت باشد؟
اولین نکته قابل‌توجه در مکان برگزاری این دیدار است، به نحوی که انتقال آن از مسکو به بغداد نشان می‌دهد حالا عراق جای روسیه را برای میانجیگری گرفته است. می‌توان گفت که کنفرانس اخیر همکاری و تعاون در بغداد زمینه‌ساز چنین دیداری بوده و هرچند که مقامات عراقی تحت فشار فرانسه و شخص امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، از حضور نماینده‌ای از سوریه در این کنفرانس چشم‌پوشی کردند، اما چندان نیز بیکار نبوده‌اند و با انجام رایزنی‌هایی بین دو طرف رضایت اولیه را برای برگزاری دیدار بین مملوک و هاکان به دست آورده‌اند. با این حال، باید گفت که سه مسئله اساسی دیدار قبل همچنان به قوت خود باقی هستند؛ مسائلی که مملوک در مسکو بر آن تأکید داشت و عبارت بودند از: الف) عزم سوریه برای جنگ علیه تروریسم و آزادسازی کامل استان ادلب، ب) خروج فوری و بی‌قید و شرط ترکیه از خاک سوریه و پایان دادن به اشغال خاک این کشور، ج) پایبندی ترکیه به توافقنامه سوچی در مورد ادلب به خصوص در مورد خالی کردن منطقه از تروریست‌ها و سلاح‌های‌شان و گشایش مسیر حلب به لاذقیه و حلب به حماه.
به نظر نمی‌رسد که نظر دمشق نسبت به این سه پیش‌شرط تغییری کرده باشد و باید گفت مادامی که آنکارا در مورد این سه پیش‌شرط نرمشی از خود نشان نداده باشد، نمی‌توان انتظار تغییری در روابطش با دمشق داشت. از سوی دیگر، حوادث اخیر افغانستان و برنامه اعلام شده برای خروج نیرو‌های امریکایی از عراق تا اواخر سال میلادی شرایط جدیدی را برای آنکارا ایجاد کرده که لازم می‌بیند تغییری در رویکرد‌های منطقه‌ای خود در پیش بگیرد، حتی اگر این تغییر به معنای تجدیدنظر در سیاست‌ها و برنامه‌های قبلی باشد. آثار این رویکرد ترکیه تاکنون در روابطش با سه کشور مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی دیده شده است. آنکارا حاضر شد با فاصله گرفتن از اخوان‌المسلمین مصر پیش‌شرط قاهره را برای احیای روابط بپذیرد و از طرف دیگر، مصالحه بین قطر با محور عربستان- مصر و امارات، این فرصت را به ترکیه نیز داد تا رویکردش را در مورد این محور تغییر دهد. دیدار طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی امارات، با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در دو هفته قبل نشانه بارز این تغییر بود که گفته می‌شود به یک دهه تنش بین دو کشور پایان داد. به نظر می‌رسد که حالا نوبت سوریه است تا ترکیه تغییری در روابطش با این کشور ایجاد کند، اما باید دید که با چه شرایطی حاضر به انجام این تغییر است. شکی نیست که دمشق از شروط تعیین شده خود عقب‌نشینی نخواهد کرد، چرا که این شروط مستلزم ایجاد یکپارچگی کشور سوریه بعد از جنگ خونین طولانی است. از سوی دیگر، کنار گذاشتن گروه‌های تروریستی در ادلب از سوی ترکیه برای آنکارا بی‌هزینه است، جدای از اینکه حضورش را در شمال سوریه برای مقابله با گروه‌های مسلح کرد و به خصوص هسته‌های حزب کارگران کردستان ترکیه (پ. ک. ک) در این منطقه ضروری می‌بیند. بنابراین، نمی‌توان انتظار داشت که دیدار مملوک و فیدان در بغداد منجر به تغییری ملموس در روابط بین ترکیه و سوریه شود، بلکه می‌توان انتظار داشت این دیدار نقطه شروعی برای تغییر تدریجی و گام به گام در سیاست ترکیه نسبت به سوریه و به خصوص منطقه ادلب باشد.
