براساس قانون بودجه پرداخت ارز ترجیحی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به کالا‌های اساسی صرفاً تا نیمه ابتدایی سال جاری مجاز است. نایب رئیس قوه مقننه تخصیص ارز ترجیحی در نیمه دوم سال برای تأمین کالا‌های اساسی در گرو درخواست دولت و مجوز مجلس عنوان کرد و در همین حال گفته است حدود ۴ میلیون تن کالای اساسی در گمرکات وجود دارد که اگر نرخ ارز ترجیحی تغییر کند، مشخص نیست این کالا‌ها با چه نرخی باید در بازار داخلی عرضه شوند.
بی‌انضباطی در حوزه پرداخت یارانه و نرخ‌گذاری در اقتصاد ایران آنقدر رواج داشته است که در هر شرایطی مردم با تورم روبه‌رو هستند، حتی در حوزه کالا‌هایی که از جیب مردم یارانه ارزی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی پرداخت می‌شود.
گرانی کالا‌هایی که با ارز ترجیحی وارد کشور می‌شوند، موجب شده تا برخی از کارشناسان اقتصادی خواستار قطع این یارانه ارزی شوند و طی هفته‌های اخیر هجمه زیادی برای قطع این یارانه وارد آمده است، اما برخی از مطلعان می‌گویند، حدود ۴ تا ۵ میلیون تن کالا در گمرکات و بنادر است که با ارز ترجیحی وارد شده‌اند و اگر نرخ ارز واردات این کالا‌ها تغییر کند، مشخص نیست مابه‌التفاوت قیمت این کالا‌ها از ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی تا نرخ ارز جدید به جیب چه کسانی می‌رود.
در این میان، قانون بودجه پرداخت ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی برای واردات کالا را صرفاً تا نیمه شهریور مجاز دانسته است و باید دید دولت و مجلس چه تصمیمی در رابطه با ارز ترجیحی خواهند گرفت، اما باید دانست می‌توان با مدل‌ها و الگو‌های جدید کاری کرد که یارانه ارز ترجیحی دقیقاً به مصرف‌کننده برسد.
علی نیکزاد ثمرین، نایب‌رئیس مجلس در گفتگو با خانه ملت، در تشریح دیدار نمایندگان با وزیر جدید جهاد کشاورزی و بررسی دغدغه منتخبان ملت درخصوص تأمین کالا‌های اساسی گفت: بر این اساس از آقای ساداتی‌نژاد دعوت شد و در خصوص تأمین کالا‌های اساسی از جمله گندم، برنج، مرغ، گوشت و سایر کالا‌ها که باید ذخیره استراتژیک داشته باشد و همچنین تمهیدات شب عید بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: آنچه در گمرکات دپو شده در حال ترخیص است و تمهیدات خوبی اندیشیده شده تا در شب عید با مشکل مواجه نشویم.
وی ادامه داد: واقعیت این است وقتی دولت را تحویل گرفتند، وضعیت خوبی نداشتیم، بنابراین مجلس شورای اسلامی خصوصاً ساداتی‌نژاد به صورت جدی وارد شدند. اکنون وضعیت ذخیره استراتژیک خوب است و تا پایان سال در تأمین کالا‌های اساسی مشکلی نخواهیم داشت.
نیکزاد درخصوص تخصیص ارز ترجیحی به کالا‌های اساسی در نیمه دوم سال گفت: اواخر سال گذشته زمانی که قانون مصوب می‌شد، نظر کارشناسی مجلس حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی بود، اما دولت معتقد بود تورم غیر قابل کنترل رخ می‌دهد؛ هر چند مشاهده شد اتفاقاتی افتاده و نتوانستند کنترل کنند. قانون مهلت تخصیص را تا آخر شهریور مشخص کرده و دولت برای نیمه دوم سال این ارز را ندارد.
نماینده مردم اردبیل، نمین، نیر و سرعین در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اکنون موعد رسیدگی به این امر رسیده و دولت باید جمع‌بندی کند تا نتیجه به صحن مجلس بیاید و مجوز لازم برای تخصیص ارز ترجیحی در راستای تأمین کالا‌های اساسی اخذ شود.
وی ادامه داد: دولت قبلی بالای ۸ میلیارد دلار ارز خرج کرده و کسری آن نیز در حال محاسبه است؛ مجلس قطعاً دست دولت را می‌گیرد تا مردم در تأمین کالا‌های اساسی به مشکل بر نخورند و نمایندگان نیز به این موضوع توجه جدی دارند.
نایب رئیس قوه‌مقننه خاطرنشان کرد: در حال حاضر قانون این موضوع را مصوب نکرده بنابراین دولت باید برای اضافه بر آنچه قبلاً مصوب شده مجوز دریافت کند؛ امیدوارم دولت سریعاً پیشنهاد دهد و همکاران با درک واقعیت قضیه و اینکه تأمین این کالا‌ها برای مردم مهم است به آن بپردازند.
رئیس‌جمهور پیگیر تأمین ذخایر استراتژیک کالا ست
سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جدید جهاد کشاورزی با اشاره به اهمیت موضوع تأمین کالا‌های اساسی گفت: با دستور ریاست جمهور و همکاری بانک مرکزی تلاش کردیم ذخایر راهبردی به حدی برسد که در تأمین کالا‌های اساسی مشکلی نباشد، بنابراین روند مثبت است و جریان به صورت مستمر و ثابت ادامه دارد.
وی اظهار کرد: اکنون کالا‌های اساسی به خوبی تأمین می‌شود و تا پایان سال مشکلی نخواهیم داشت؛ در این راستا از روز شنبه تزریق برنج خارجی به بازار شروع شده و در حوزه قیمت آن شرایط به صورت مناسب نگه داشته می‌شود. در این میان باید یادآور شد امسال تولید برنج ایرانی به دلیل خشکسالی کاهش یافته که موجب نوسان و افزایش قیمت در بازار شده است. به اندازه کفایت ذخایر برنج خارجی داریم و شرکت بازرگانی دولتی توزیع را ادامه می‌دهد.
ساداتی‌نژاد تصریح کرد: درخصوص گندم نیز باید اذعان کرد به دلیل خشکسالی کاهش تولید وجود داشته است، بنابراین خرید این محصول انجام می‌شود.
وزیر جهاد کشاورزی در ادامه افزود: در رابطه با تأمین نهاده‌های دامی و مرغ نیز تلاش شده وصولی‌های گمرک با کمک وزارت راه ترخیص شود و تأخیر‌هایی که در سامانه بازارگاه وجود داشت با تأمین نهاده کاهش داده شود؛ تلاش می‌کنیم از مهرماه به بعد به حداقل تأخیر برسیم و مرغداران با خیال راحت تولید را انجام دهند.
وی ضمن قدردانی از تشکل‌های دامپروری و کشاورزی، گفت: تنظیم بازار باید به دست خود تشکل‌ها صورت بگیرد و آن‌ها نیز در جلسه‌ای آمادگی خوبی اعلام و نقش خوبی نیز در طول یک هفته گذشته ایفا کردند، بنابراین در تصمیم‌گیری‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و تنظیم بازار از آن‌ها استفاده خواهد شد تا در تأمین مشکلی پیش نیاید و آرامش در بازار باشد.
ساداتی‌نژاد تصریح کرد: تمهیداتی درخصوص تأمین گوشت قرمز گرم و خرید دام از سوی شرکت پشتیبانی امور دام شده که به زودی اعلام می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: یک و نیم میلیون تن رسوب کالا در بنادر و ... وجود داشت که با همکاری وزارت راه ترخیص می‌شوند؛ بخشی از این کالا‌ها مشکل تأمین ارز داشت، اما با تصمیم دولت راه تأمین ارز باز شده و با پیگیری وزارتخانه مشکل برطرف می‌شود. انواع مختلف کالا‌ها از جمله کنجاله، ذرت، جو، سویا و ... در این راستا وجود دارند بنابراین این روند تسریع خواهد شد.
نمای نزدیک
۶ میلیون تن کالای اساسی در گمرک
از حدود یک سال گذشته بحث عدم تأمین به موقع یا توزیع نامناسب نهاده‌های تولید یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت گوشت، مرغ یا اخیراً محصولات لبنی عنوان شده است، در حالی که واردات این اقلام به گمرک و بنادر و موجودی آن همواره در صدر کالای اساسی قرار داشته است.
در همین راستا، بررسی آخرین وضعیت موجودی کالا‌های اساسی در روز‌های اخیر نشان می‌دهد که همچنان حجم بالایی از واردات و موجودی کالا‌های اساسی به نهاده‌های تولید اختصاص دارد؛ به طوری که ۱/۶ میلیون تن کالای اساسی شامل گندم، ذرت، برنج، جو، سویا، شکر، روغن خام و دانه‌های روغنی در گمرک و بنادر موجود یا در شناور‌ها وجود داشته که بیش از ۸/۳ میلیون تن یعنی بالغ بر ۶۲درصد مربوط به نهاده‌های تولید است، اما به هر صورت با توجه به اینکه نهاده‌های تولید، کالا‌های دریافت کننده ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی هستند، اغلب در مورد تأمین ارز و نحوه توزیع ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی بین واردکنندگان این اقلام چالش‌هایی وجود داشته است و با وجود اینکه ترخیص ۹۰ درصدی شش قلم کالای اساسی با ارز ترجیحی بدون صدور کد رهگیری بانک در دستور کار قرار دارد، باز هم مشکلاتی در این رابطه مطرح بوده است.
