وقتی به روز‌های اول ورود کرونا به کشور و ترس و وحشتی که از این ویروس به جامعه وارد شده بود، فکر می‌کنیم، می‌بینیم برخی کار‌ها در آن روز‌ها دل و جرئتی می‌خواست که از عهده هر کسی بر نمی‌آمد. گروه جهادی بصیر از جمله گروه‌هایی است که همزمان با آغاز موج اولیه کرونا در کشور با حضور جمعی از طلاب حوزه‌های علمیه برادران و خواهران شکل گرفت. گروهی که در کنار کار‌های اصلی، غسل اموات را هم در برنامه کاری خود قرار داد. در روز‌هایی که نزدیک‌ترین اقوام میت جرئت نزدیک شدن به عزیزشان را نداشتند، غسل دادن، کار بزرگی بود که گروهی طلبه جهادگر مسئولیت آن را بر عهده گرفتند. به سراغ حجت‌الاسلام امیرحسین قربان‌پور، مسئول واحد آموزش و پژوهش گروه جهادی بصیر رفتیم تا بیشتر با برنامه‌ها و اقدامات این گروه آشنا شویم.
در همین ابتدا بفرمایید چطور شد تصمیم گرفتید در زمینه تغسیل اموات وارد عرصه شوید؟
ما اعتقاداتی داریم که نمی‌توانیم آن‌ها را کنار بگذاریم. به همین دلیل تصور اینکه اموات کرونایی که مسلمان هستند و از دنیا می‌روند، اما بناست بدون تغسیل و به‌صورت دسته‌جمعی دفن شوند، خیلی آزار دهنده است. اگر به خاطر داشته باشید ابتدای ورود کرونا و آغاز مرگ و میر‌ها فراگیری این بیماری به همراه ترس از آن، به حدی بود که تلفات و کشته‌های دنیا و دیگر کشور‌ها هم موجی از هراس در بین مردم و ملت‌ها ایجاد کرده بود. در موج اولیه این بیماری که تقریباً چهار ماه به طول انجامید، سیستم درمانی و خدماتی کشور که مواجهه با کرونا این رویداد حساس را پیش‌بینی نمی‌کرد، دچار چالش‌های متعددی از جمله عدم وجود ماسک‌های صورت در بازار نسبت به نیاز مردم، رجوع شمار بالای بیماران به مراکز درمانی و اموات کرونایی شد و بیماران تخت‌های بیمارستان را پر کردند. مبتلایان باید حداقل یک طول درمانی سه هفته‌ای را تا رسیدن به وضعیت بهبود آن هم در شرایط کاملاً قرنطینه طی می‌کردند. در چنین شرایطی عرصه دیگری روی جهادگران انقلابی کشور گشوده شد تا پس از حضور فعال در ماجرای زلزله کرمانشاه و سیل‌هایی که چند شهر کشور را در بر گرفته بود، بار دیگر روحیه جهادگرانه خود را به منصه ظهور برسانند. آن هم غسل دادن امواتی که اقوام و حتی نزدیک‌ترین کسانشان می‌ترسیدند به بیمار نزدیک شوند، چه برسد به جنازه. در حساسیت و مهم بودن کار همین بس وقتی جهادگران طلبه در موضوع تغسیل ورود کردند، هنوز بحث علمی انتقال این بیماری از کسی که فوت کرده به دیگران به نتیجه نرسیده بود و مردم از بیمار و حتی جسد آن به شدت واهمه داشتند. من معتقدم اگر همیاری جهادگران در عرصه تغسیل اموات نبود، تعداد کشته‌ها خیلی بیشتر می‌شد و در آن زمان می‌خواستند اموات به صورت دسته‌جمعی دفن شوند. این مسئله هم برای خانواده‌هایی که عزیزی را از دست می‌دادند سخت بود و هم برای ما که نام مسلمانی را یدک می‌کشیم.
یعنی شما با محور تغسیل اموات کار‌های خود را شروع کردید؟
اینطور نیست. اساس فعالیت گروه جهادی بصیر حضور در بیمارستان‌ها برای همیاری معنوی با بیماران است. این گروه برای اولین بار طرح «همیاری بالینی بیمار» را به عنوان الگویی برای مراکز درمانی، آماده، تدوین و چاپ کرد. جهادگران ما در کنار همیاری با بیماران، موضوع خدمات‌رسانی به مبتلایان به کرونا را همسو با برنامه‌ها و وظایف کادر درمانی در دستور کار قرار دادند.
برنامه‌های شما با هماهنگی کدام سازمان به اجرا در می‌آید؟
این گروه جهادی زیر نظر نمایندگی ولی فقیه در سپاه محمد رسول‌الله (ص) فعالیت می‌کند. کسانی که اساس این گروه جهادی را پایه‌ریزی کردند، افرادی بودند که در موج اول کرونا غسل اموات کرونایی را در بیمارستان خاتم‌الانبیاء (ص) پایه‌ریزی کردند. پس از آن بین طلبه‌های حوزه علمیه فراخوانی زده شد تا آن دسته از طلابی که تمایل و فرصت عضویت در گروه را دارند، به گروه بپیوندند. گروه به صورت قرارگاه اداره می‌شود که شامل نیروهای ستادی و عملیاتی است. نیروهای عملیاتی در گروه، شامل همیار معنوی بیمار و نیروهای خدماتی می‌شوند.
گروه جهادی بصیر در زمینه‌های آموزشی هم فعالیت دارد؟
بعد از تشکیل گروه و زمانی‌که دیدیم طلبه‌هایی با عشق و علاقه وارد تیم می‌شوند، اما مهارت‌های لازم برای ارائه خدمت در زمینه‌های مورد نیاز را ندارند، تصمیم گرفتیم برنامه‌ای برای آموزش طلاب برادر و خواهر آماده کنیم. اولین طرح، تبلیغ بالینی بود. وقتی به ظرفیت گروه رجوع کردیم، دیدیم اساتیدی در زمینه‌های بالینی داریم. از آن زمان، یکی از بزرگان که عضو گروه جهادی هم هستند و سال‌ها تجربه مشاوره بالینی و خانواده دارند، کار تدریس طلاب را بر عهده گرفتند. باید بگویم فضای حوزه علمیه به سمت تخصص‌گرایی می‌رود و هم اکنون مؤسسات متعددی در تهران و قم تأسیس شده‌اند که موضوع تبلیغ را به صورت تخصصی پیگیری می‌کنند. ما به این مؤسسات متصل شدیم و به این ترتیب چند فضای آموزشی بنا کردیم که یکی از آن‌ها تبلیغ تخصصی است. جزوه‌ای برای آن تدارک دیده‌ایم و این جزوه اولین محتوای تبلیغ بالینی است.
موضوع جزوه حول چه محور‌هایی می‌چرخد؟
با در نظر داشتن این موضوع که عمده فعالیت جهادگران گروه در بیمارستان‌ها حمایت معنوی از بیماران است، اصطلاحی برای کادر طلاب انتخاب کردیم با عنوان «همیار معنوی». به گفته رؤسای بیمارستان‌ها، عمده دلیل مرگ بیماران کرونایی، ترس است. این مسئله از موج کرونا هراسی نشئت می‌گیرد. وقتی این موج از سوی رسانه در جامعه شکل می‌گیرد تا مردم بیشتر دستورات بهداشتی را رعایت کنند، سبب می‌شود فردی که مبتلا به کرونا می‌شود، خود را در یک‌قدمی مرگ ببیند. از آنجا که کرونا بیماری تنفسی محسوب می‌شود و نیاز است به بیمار تجهیزات تنفسی متصل شود، لذا به سرعت خودشان را می‌بازند. در این شرایط ضرورت همیاری معنوی بیماران مؤثر است و جزوه آموزش‌های لازم را در این زمینه می‌دهد.
آیا آثار «همیار معنوی» را بررسی کرده‌اید؟
تجربه کاری و ظواهر نشان می‌دهد بازخورد‌های مثبتی داشته است. حجت‌الاسلام خدابخشی یکی از اعضای گروه جهادی بصیر است که به عنوان سرتیم همیار معنوی بیمارستان شهید مدرس فعالیت می‌کند. به گفته ایشان، این بیمارستان در منطقه‌ای قرار دارد که خانواده‌هایی با اوضاع مالی مناسب به آن مراجعه می‌کنند، اما در عین حال در همین حال و هوا شاهد رویداد‌های خوب معنوی بودیم که گاهی قابل انتظار نبود. یک بار پرچم حرم حضرت زینب (س) را که به بیمارستان بردیم، اشک از چشم بیماران جاری شد.
بازتاب فعالیت خواهران جهادگر در گروه چطور است؟
واحد خواهران در همان موج اول که تغسیل اموات بود، آغاز به کار کرد و در موج‌های بعدی، فعالیت جدیدی را در زمینه مشاوره بالینی بیماران در دستور کار قرار داد که همان همیاری معنوی بیماران است. در گروه جهادی بصیر، خواهران اکثراً همیاری بیماران را بر عهده دارند. در کنار آن، کار‌های ستادی گروه را نیز انجام می‌دهند. البته در کنار همیار معنوی بیمار، بحث‌های خدماتی در بیمارستان‌ها مثل کمک به بهیار هم انجام می‌شود.
