سرویس سیاسی جوان آنلاین: پیوند زدن مشکلات معیشتی مردم با مذاکرات هسته تاکتیکی بود که طی هشت سال گذشته و به واسطه آن جریانی منافع ملی را وجهالمصالحه عادیسازی روابط با غرب قرار داد و امروز با روی کار آمدن دولت جدید، رویکرد مورد اشاره جای خود را به عقلانیت در مسیر روابط بینالمللی داده است، به طوری که قانعسازی غرب به هر قیمتی و تلاش برای ایجاد رضایت طرف امریکایی- اروپایی جای خود را به تکاپو برای تأمین منافع ملی در سایه دیپلماسی عقلایی داده است.
برخلاف آنچه تاکنون دنبال شده امروز صرف مذاکره با غرب و نشستن پای میز جدلهای مرسوم بینالمللی افتخار نیست و مایه تفاخر و مستمسکی برای فخر فروشی به جریانهای رقیب نیست بلکه آنچه مایه مباهات است، تلاش برای حفظ منافع ملی بر پایه توسعه روابط با سایر کشورهاست و تمرکز احساسی بر توسعه بدون ضابطه با غرب الزاماً نمیتواند منجر به کاهش مشکلات کشور شود، کمااینکه تجربیات چند سال اخیر نیز چنین مسئلهای را ثابت کرده است. بعد از گذشت هشت سال امروز یکی از مطالبات جامعه پرهیز از پیوند زدن مشکلات اقتصادی و معیشتی جامعه با بحث مذاکرات بینالمللی است و بر همین اساس بسیاری از سیاستمداران و از جمله منتخبان ملت یکی از بایستههای اساسی دولت سیزدهم را تلاش برای مرتفع شدن مشکلات جامعه بر اساس مدل توسعه درونزا میدانند.
این رویکرد البته بدان معنا نیست که دولت سیزدهم به توسعه روابط با سایر کشورها پشت کرده و فاکتوری به نام گفتگو برای حل مناقشات موجود را طرد کند یا به میز مذاکره پشت کند.
در همین رابطه مجتبی یوسفی، عضو هیئت رئیسه مجلس با تأکید بر اینکه مذاکرات و مراودات بینالمللی ایران باید بر مبنای عزت باشد، گفت: کشورهای دنیا چهار یا پنج کشور اروپایی نیستند. بازار ۵۵۰میلیون نفری کشورهای همسایه که طی هشت سال گذشته مورد بیتوجهی قرار گرفته است، باید در دولت سیزدهم مرکز توجه قرار گیرد.
وی با تأکید بر اینکه مذاکرات هستهای تنها با تکیه بر توانمندیهای داخلی به نتیجه میرسد، گفت: دولتمردانی که از موضع ضعف مذاکره کرده و به دنبال عکس یادگاری بودند، در مذاکرات شکست خوردند. دولت قبل که با وعده بلد بودن زبان دنیا روی کار آمد، قیمت ارز را ۱۰ برابر، قیمت مسکن را ۹۸۰برابر و قیمت خودرو را ۶۵۰برابر کرد. تجربه دولت تدبیر در گره زدن اقتصاد کشور به مذاکرات و شرطی کردن اقتصاد کشور شکست خورده است. یوسفی گفت: ایران به دنبال ترک میز مذاکرات نیست، اما مذاکره برای مذاکره را ادامه نخواهد داد. اگر طرف غربی به تعهداتش عمل کند، ایران نیز به تعهدات خود عمل خواهد کرد. وضع معیشتی مردم نشاندهنده شکست برجام و تفکرات دولت تدبیر است، لذا اصلاحطلبان و اعتدالیون نباید به دنبال القای سازوکارهای دولتداریشان به دولت تدبیر باشند.
اقتصادمان در گرو مذاکرات نماند
معطل ماندن اقتصاد کشور در گرو مذاکرات نیز تجربه تلخی بود که امروز بسیاری از سیاستمداران از جمله سیدمصطفی میرسلیم نسبت به تکرار آن در دولت جدید هشدار میدهند. میرسلیم در صفحه شخصی خود در توئیتر درباره آینده مذاکرات هستهای مینویسد: مجلس از تعامل جمهوری اسلامی در سطح بینالمللی برای دفاع از حقوق مردم ایران استقبال میکند ولی اعتقاد ندارد که باید فعالیتهای مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور در گرو مذاکرات بماند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تأکید میکند: مجلس مذاکراتی را قبول دارد و تأیید میکند که از موضع عزت انجام گیرد، یعنی هیچ گونه برتری سیاسی دیگران را نمیپذیرد و بر استیفای حقوق مردم ایران پافشاری میکند.
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت مجلس نیز از جمله منتخبان مردم در مجلس است که ضمن برشمردن برخی پیامدهای اقتصادی و معیشتی برجام، از لزوم جایگزین شدن دیپلماسی عقلایی به جای دیپلماسی محصور با غرب هشدار میدهد. وی در گفتگو با ایسنا اظهار کرد: از سال ۲۰۱۵ تاکنون برجام ادامه داشته است. در مرحله اول نتایجی حاصل شد. جمهوری اسلامی شفافسازی کرد و در حالی که داشت موضوع رفع تحریمها به سرانجام میرسید با خروج امریکا، برجام به نقطه اول برگشت.
وی افزود: از حدود شش ماه گذشته مجدداً مذاکراتی با طرفهای برجامی توسط وزارت خارجه صورت گرفت. این بار ماهیت گفتگوها با گذشته تفاوت داشت، بر این اساس که نظر حاکمیت و تمامی مسئولان و مقامات این بود که باید مذاکرات به نتیجه برسد و ادامه مذاکرات بدون نتیجه برسد و صرفاً از ما زمان میگیرد. یکسری از مباحث هم مطرح شد که باید با شرط و شروط مذاکره کنید و در صورتی مذاکره استمرار پیدا کند که تحریمها کاملاً لغو شود.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه تمامی اقدامات ایران در حوزه هستهای در چارچوب قواعد بینالمللی و آژانس بوده است، افزود: ما کاری خلاف مقررات بینالمللی انجام ندادهایم و نمیدهیم. با وجود این کشورهای طرف برجام ابراز نگرانی کردهاند و خواستار شفافسازی درباره برنامه هستهای ایران هستند. ما برنامهها را شفاف اعلام میکنیم، مشروط بر اینکه تحریمهای ظالمانه و ناعادلانه در طول ۴۰سال گذشته تاکنون لغو شود؛ تحریمهایی که به بهانه برجام افزایش پیدا کرده است و اکنون با نهایت آن مواجه هستیم.
وی افزود: با وجودی که ما از قِبَل تحریمها در بسیاری از حوزهها خودکفا شدهایم، اما خود را بخشی از دنیا میدانیم و میخواهیم با کشورهای مختلف تعامل داشته باشیم، البته اگر کشوری قصد ایجاد رابطه بینالمللی را ندارد، ما هم تمایلی نداریم.
حیدری با اشاره به رویکرد دولت سیزدهم درباره برجام گفت: آقای رئیسی به این موضوع اشاره داشته که ادامه مذاکرات برجام منوط به نتیجهبخشی آن است و مذاکره برای مذاکره فایدهای ندارد، چون زمانی گفتگوها اثربخش است که مردم خروجی آن را در لغو تحریمها و به دنبال آن در زندگی و اقتصادشان ببینند. مجلس، دولت و دستگاههای مختلف نظام اعلام کردهاند که حاضر به ادامه مذاکره در صورت نتیجهبخش بودن آن و لغو تحریمها هستند، والا اگر قرار به انجام مذاکرات همچون گذشته باشد و تحریمها لغو نشود، ادامه مذاکرات به صلاح کشور نیست. میتوان گفت رویکرد دولت سیزدهم این است که مذاکره در صورتی ادامه پیدا کند که به نتیجه برسد.
رضایتمندی واقعی
آنچه حیاتی است این مسئله است که نباید کماکان اصل مذاکره با غرب و نشستن پای میز گفتگوها با مقامات غربی مایه شعف و فخر باشد بلکه نتیجه مذاکرات احتمالی هستهای باید کیفیت رضایتمندی ما را مشخص کند. به هر میزان که میان ایران و کشورهای غربی متن متوازن و معقول به لحاظ حقوقی، اقتصادی و سیاسی نگاشته شد و خروجیهای ملموس و عینی از آن پدیدار شد، به همان میزان احساس رضایتمندی داشت، آن هم به دور از تبلیغات مرسوم رسانهای که طی هشت سال گذشته به کرات شاهد آن بودهایم.