سرویس بین‌الملل جوان آنلاین: در شرایطی که عملاً نشانه‌ای از تغییر رویکرد امریکا درباره آینده مذاکرات برجام دیده نمی‌شود، معاون سخنگوی وزارت خارجه امریکا مجدداً درخواست برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای را تکرار کرد و از بازگشت دوجانبه به برجام صحبت کرد تا بازهم تلویحاً اختلاف چند ماهه درباره «بازگشت همزمان» زنده شود. علاوه بر طرف نقض‌کننده برجام، وزرای خارجه آلمان و انگلیس هم بدون پرداختن به اهمیت اجرای تعهدات خود، تنها بر لزوم احیای هر چه سریع‌تر توافق هسته‌ای تأکید می‌کنند.
دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات امریکا، همواره گفته که می‌خواهد از کانال مذاکرات وین زمینه را برای بازگشت امریکا به برجام هموار کند، ولی تاکنون اقدام ملموسی برای بازگشت صورت نداده است. از زمان روی کار آمدن دولت جدید در ایران، واشنگتن که خود از برجام خارج شده، علاوه بر ابراز تمایل لفظی، «سیاست دست پیش گرفتن» را با تأکید بر همزمانی بازگشت دو طرف، برای از سرگیری گفتگو‌های هسته‌ای در پیش گرفته است. جالیناپورکر معاون سخنگوی وزارت خارجه امریکا دیروز بازگشت دوجانبه به پایبندی برجام را در راستای منافع ملی ایالات متحده و بهترین گزینه برای محدودکردن برنامه هسته‌ای ایران ارزیابی کرده که چارچوبی برای پرداختن به رفتار‌های بی‌ثبات‌کننده ایران فراهم می‌آورد و گفت: «تأکید می‌کنم چیزی که دنبال آن هستیم بازگشت دوجانبه به برجام است.»
با واقعیات به مذاکره برگردید
ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران بر نتیجه محور بودن مذاکرات، آن‌هم در فضای به دور از اعمال فشار و تهدید تأکید دارد. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز، دو شنبه هفته پیش تلویحاً به آمادگی ایران به بازگشت به میز مذاکره اشاره کرد و گفت: «گفتگو‌های وین از سر گرفته می‌شود. دولتی رفته و آمده است. دولت اعلام کرده گفتگو‌های وین را در تاریخ نزدیک از سر می‌گیرد و قطعاً انتظار داریم طرف‌های دیگر وقتی به وین می‌آیند با واقعیات روی زمین به وین بیایند.» وی ادامه داد: «ایران هیچ منفعت کمتر از برجام را برای مردم ایران متصور نیست. امریکا باید بداند در جایگاه متهم قرار دارد و باید در عمل نشان دهد که در عمل، منش و اقدامات تجدیدنظر جدی کرده است.»حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران هم در گفتگو با دومینیک راب، وزیر خارجه وقت انگلیس با تأکید بر لغو تمامی تحریم‌های غیرقانونی گفته است: «دولت سیزدهم به‌رغم آنکه در ابتدای کار در حال مشورت‌های داخلی در مورد نحوه ادامه مذاکرات وین است، به مذاکراتی که دارای نتایج ملموس بوده و حقوق و منافع مردم را تأمین کند، اقبال خواهد داشت.»
موانعی که رفع نشده‌اند
ایران در عین آمادگی برای ادامه مذاکرات، تأکید دارد که، چون امریکا توافق را نقض کرده، این کشور باید نخست با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و تعهداتش مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت امریکا به توافق ندارد. اما از سمت امریکایی‌ها همچنان موانعی وجود دارد که در تمام زمانی که از روی کار آمدن دولت بایدن می‌گذرد، نشانه قابل توجهی برای برطرف کردن این موانع به چشم نمی‌خورد. حفظ برخی از تحریم‌هایی که دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است، فقط یکی از موانع پیش رو برای پیشبرد مذاکرات است. علاوه بر این، دولت بایدن قصد ندارد درباره اینکه دوباره از برجام خارج نخواهد شد، هیچ تضمینی بدهد ضمن اینکه نظر می‌رسد نگاه امریکا به برجام برای هموار کردن مسیر برای پرداختن به دیگر مسائل از جمله مسئله موشکی و تکیه بر همزمانی بازگشت طرفین، عملاً به موانع محوری برای پیشبرد مذاکرات تبدیل شده‌اند.
برلین و لندن در جبهه ضرورت
در جبهه اروپایی‌ها هم تکاپویی برای آغاز دور جدید مذاکرات به راه افتاده است. اروپایی‌ها هم در اقدامی موازی با امریکا و در شرایطی که در عمل به تعهدات خود، دست روی دست گذاشته‌اند، فقط در چند ماه گذشته بار‌ها از ایران خواسته‌اند به مذاکرات وین باز گردد. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه چندی پیش از همتای ایرانی خود خواسته بود بی درنگ به مذاکرات باز گردد. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز در گفتگو با لیز تراس، همتای انگلیسی جدید خود به این موضوع پرداخت. در آنچه وزارت خارجه آلمان از محتوای صحبت‌های طرفین منتشر کرده، آمده است: «ما، همکاری بریتانیا-آلمان در خصوص سیاست دفاعی و خارجی را ادامه خواهیم داد. توافق شد که احیای مذاکرات با ایران در موضوع برجام هر چه سریع‌تر ضرورت دارد». علاوه بر ماس، آنتونی بلینکن نیز در تماس تلفنی با تراس، به موضوع ایران اشاره کرده است. وزیر خارجه امریکا کمتر از دو هفته پیش در کنفرانس خبری با ماس با هشدار درباره اینکه با پیشرفت هسته‌ای ایران، به نقطه‌ای نزدیک می‌شوند که بازگشت به برجام همان دستاورد‌های توافق اولیه را مجدداً احیا نخواهد کرد، گفته بود: «ما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم، ولی داریم به آن نزدیک می‌شویم و به همین دلیل هم هست که به صراحت گفته‌ایم که توانایی بازگشت دوجانبه به برجام برای مدت نامعلوم، پایدار نیست.» ماریا ادبار، سخنگوی وزارت خارجه آلمان نیز هفته پیش، بدون اینکه به وظایف کشورش و دیگر شرکای غربی برجام اشاره کند، ایران را به بازگشت به میز مذاکره فراخوانده بود و گفت: «ما امیدواریم که به سرعت به میز مذاکره در وین بازگردیم. این کار در حال حاضر بسیار منطقی خواهد بود.»
