درحالی که جنگ تحمیلی هشت‌ساله از همان ماه‌های ابتدایی نیمه اول سال ۱۳۵۹ عملاَ آغاز شده و تجاوزات زیادی توسط ارتش حزب بعث عراق علیه مرز‌های جمهوری اسلامی ایران انجام شده، اما ایران روز سی‌ویکم شهریورماه را سالروز آغاز جنگ می‌داند و تاریخ حزب بعث آن را روز شانزدهم شهریور به ثبت رسانده است. چرا که ایران حملات سراسری و گسترده عراق را که به صورت هوایی به عمق خاک کشور انجام شده و اشغال بخش‌هایی از خاک کشورمان را که در روز سی‌و یکم شهریور صورت گرفته، مبنا قرار می‌دهد و حزب بعث اشغال سه منطقه زین‌الکش، میمک و سیف ابوعبیده را که بر اساس ادعایشان باید مطابق قرارداد ۱۹۷۵ به آنان واگذار می‌شد، ولی واگذار نشده بود، مبنا قرار می‌دهند. اولین منطقه هم که عراقی‌ها تصرف کرده بودند، در جنوب قصرشیرین و نزدیک نفت شهر بود که عراقی‌ها آن را زین‌القوس و ایرانی‌ها به آن زین‌الکش می‌گفتند و محل درگیری چندماهه ایران و عراق در سال ۱۳۵۱ به‌حساب می‌آمد که پاسگاه مرزی خان‌لیلی در آن برپا شده بود.
در واقع جنگ تحمیلی هشت‌ساله را باید ادامه اختلافات مرزی ایران و عراق دانست که در شرایط ناشی از انقلاب اسلامی و براساس محاسبه غلط صدام که بروز انقلاب اسلامی، فروپاشی ارتش، شکاف‌ها و اختلافات سیاسی داخل ایران و هراس و تقابل قدرت‌های جهانی و برخی دولت‌های منطقه‌ای را شکل‌گیری معادله‌ای جدید برای تحقق رؤیا‌ها و سیاست‌های توسعه‌طلبانه خود محسوب و از این رو، ارتش بازسازی شده و مجهز خود را برای شکست سریع ایران در حوزه نظامی و واداشتن به پذیرش تغییرات مرزی کافی می‌دانست. از این رو او هم قرارداد ۱۹۷۵ را که پس از ناکامی در جنگ‌های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲ به‌ناچار پذیرفته بود پاره کرد و هم برای جلب حمایت دولت‌های عربی همچون گذشته، ادعای مرتبط با جزایر سه‌گانه ایرانی را مطرح نمود.
اما آنچه در محاسبات ناقص دیکتاور بغداد گنجانده نشده بود، ظرفیت‌ها و استعداد‌های برآمده از بروز و پیروزی انقلاب اسلامی بود که توانست معادله را برای شکست سیاست‌های توسعه‌طلبانه صدام و اهداف نظامی و سیاسی او در جنگ تحمیلی تغییر و هشت سال دفاع مقدس را با وجود تمام نابرابری‌ها در عرصه تجهیزات و جنگ‌افزار‌ها و بی‌عدالتی‌ها در عرصه دیپلماسی و بی‌انصافی‌های دولت‌های خارجی و نظام بین‌المللی رقم بزند.
انقلاب اسلامی توانسته بود، ارزش‌ها و فضیلت‌هایی را به فرهنگ عمومی جامعه وارد و تغییر عمیقی را موجب شود که نه تنها در بعد سیاسی به تغییر در نظام سیاسی منجر شد، بلکه زمینه‌ساز تغییر و دگرگونی در تمامی عرصه‌های زیست ایران پس از انقلاب به حساب می‌آمد که در دفاع مقدس در ابعاد نظامی به دفاعی بازتاب داشته و موجب ناکامی صدام و ارتش متجاوز بعثی گردید. ابعادی چون؛
۱. بی‌اعتبار‌سازی گرایشات لیبرالی و محافظه‌کارانه که منجر به انزوا و عزل بنی‌صدر و خلع او از فرماندهی کل قوا شده و گرایش انقلابی و تحول‌گرا را در سطح راهبردی به جبهه‌های نبرد برگرداند و از اینجا روند جنگ نیز به شکل فعال و تهاجمی درآمد و موج عقب راندن دشمن متجاوز آغاز گردید.
۲. بازسازی و تحول انقلابی در نیروهای نظامی از جمله ارتش و ژاندارمری که در کنار نهاد نوپای انقلابی یعنی سپاه توانستند با هماهنگی و هم‌افزایی در عرصه دفاع به دشمن متجاوز ضربات سختی وارد کنند و رشادت‌های برآمده از این گرایش جهادی و انقلابی از همان آغاز دفاع مثل مقاومت در خرمشهر و سوسنگرد تا مقابله با متجاوزین در ماه‌های پایانی جنگ با وجود شرایط نابرابر از حیث تسلیحات و جنگ‌افزار در تاریخ دفاع مقدس به ثبت رسیده است.
۳. تغییر و دگرگونی در راهبری، طراحی عملیات و حتی تاکتیک‌ها و تکنیک‌های جنگی، همچون طراحی عملیات‌های شبانه، تکیه بر نیروی جهادی و شهادت‌طلبانه، ابتکار ساخت و عبور از پل خیبری و نبرد‌های آبی – خاکی و... که نه تنها موجب غافلگیری و رعب دشمن می‌شد، بلکه بسیاری از کمبود‌ها و خلأ‌های ناشی از تحریم و همچنین نابرابری در معادله نبرد را جبران می‌کرد.
۴. تحول انقلابی در جامعه و برانگیختن حس غیرت و تعهد نسبت به سرنوشت کشور که موجب مشارکت مردمی در جنگ شد و از حمایت و پشتیبانی لجستیکی تا حضور در میدان‌های نبرد در قالب بسیج و جهاد سازندگی و ستاد‌های پشتیبانی را در برگرفته و پیشبرد جنگ را به صورت مردم پایه مقدور ساخت.
امروز نیز در شرایط سخت جنگ اقتصادی و وضعیت پیچیده کشور، رهبر فرزانه انقلاب دولت سیزدهم و دولتمردان را توصیه به بازسازی انقلابی به شکل فکورانه و عقلانی نموده‌اند که می‌تواند زمینه‌ساز تغییر همه‌جانبه و بسترساز حل مشکلاتی باشد که بعضاٌ ناشی از خلأ و فقدان گرایش انقلابی و رویکرد‌های لیبرالی و محافظه‌کارانه پدید آمده است. مدل عملی این نوع بازسازی را می‌توان در جنگ و ساختار قوای نظامی آن دوره و پس از آن در مقاومت اسلامی و میدان نفوذ منطقه‌ای، جست‌وجو کرد که توسط سردار رشید ارتش بدون مرز مقاومت، شهید قاسم سلیمانی به نحو احسن انجام شد.
این الگو‌ها، عملاَ نشان داده‌اند که انقلابی‌گری و زیست انقلابی صرفاً به دوره انقلاب و آغاز شکل‌گیری نظام انقلابی محدود نبوده و چنانچه در سایر عرصه‌ها به‌کارگیری شوند می‌تواند کلید واقعی حل مشکلات و شکست بن‌بست‌ها به حساب آید.
گرایش انقلابی، مولد قدرت و انرژی است که نه تنها انگیزه و تحرک برای اقدامات و تلاش‌های خطیر و سنگین را فراهم می‌کند، بلکه خطرپذیری معقول و فائق آمدن بر هرگونه محافظه‌کاری وترس بیجا را نیز ممکن می‌سازد و این‌ها از لوازم حضور در میدان‌های عمل مبارزه و جنگ می‌باشند که می‌توانند زمینه‌ساز پیروزی‌های بزرگ شوند. همانگونه که در دوران دفاع مقدس اینگونه بود و در میدان واقعیت به اثبات رسید.
