سرویس اقتصادی جوان آنلاین: این روزها انتشار خبر احتمال آزادسازی واردات لوازمخانگی خواب را از برخی تولیدکنندگان انحصارگر ربوده است. آنها به منظور جلب حمایت دولت، تولید ملی را در این صنعت در بوق و کرنا کردهاند و به دولتمردان آدرس غلط میدهند و حدود دو سال است که بازار انحصاری برای خود درست کردهاند و با افزایش قیمت، کالاهای ایرانی را با چندین برابر قیمت به خورد مصرفکنندگان میدهند. امروز یخچال ساید ایرانی که سال ۱۳۹۶، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود به ۳۰میلیون تومان و لباسشویی ۲۳۰هزار تومانی به ۷ میلیون تومان رسیده است، اما تولیدکنندگان همچنان پنج سال دیگر فرصت میخواهند. باید از آنها پرسید در این سالها چه اقدامی انجام دادهاند که پنج سال دیگر هم خواستار ممنوعیت واردات هستند.
بهمن سال ۹۸ بود که کرهایها، رقبای سرسخت تولیدکنندگان ایرانی در صنعت لوازم خانگی و یکی از پیشگامان دنیا در این عرصه، بازار ایران را رسماً ترک کردند. در این مدت تولیدکنندگان ایرانی به مدد افزایش نرخ ارز و دریافت تسهیلات از بانک صنعت و معدن توانستند تولیدشان را افزایش دهند، اما پایینبودن تیراژ تولید قیمت لوازم خانگی را گران و در برخی کالاها مانند تلویزیون تولید افت کرد. حالا دو سال از این ماجرا میگذرد و تولیدکنندگان لوازم خانگی ایرانی تا حدودی موفق شدهاند علاوه بر اینکه بخش عمدهای از بازار را با کالاهای خود پوشش دهند، تابلوها و نمایندگیهای رسمی فروش خود را هم جایگزین همتایان کرهایشان کنند، اما هنوز نتوانستهاند بر نامی که برندهای کرهای در ذهن مردم حک کردهاند، مسلط شوند.
تولید یک میلیون و ۴۷۰ هزار دستگاه لوازم خانگی در ۴ ماهه ۱۴۰۰
براساس آمارهای اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در چهار ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰، یک میلیون و ۴۷۰ هزار دستگاه انواع لوازم خانگی تولید شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از رشد ۱۷ درصدی برخوردار بوده است، اما در این بین، تولید برخی اقلام از جمله ماشین لباسشویی و یخچال فریزر به ترتیب از رشد ۲/۳۶ درصدی و ۴/۲۰ درصدی در چهار ماهه ابتدای سال جاری برخوردار بودهاند، در حالی که تولید تلویزیون نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۳/۴ درصد کمتر شده است.
در این میان، چند هفتهای هست که صحبت از احتمال واردات لوازم خانگی خارجی به کشور افزایش یافته و اخبار منتشرشده حکایت از آن دارد که ممکن است باز هم برندهای کرهای، آلمانی و ایتالیایی به بازار لوازم خانگی ایران برگردند؛ موضوعی که نگرانیهای بسیاری برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است.
گفته میشود، قرار است بخشی از پولهای بلوکه شده ایران در برخی کشورها از جمله کره را با واردات کالاهای ساخته شده مانند خودرو و لوازم خانگی پس دهند؛ اگرچه به نظر میرسد سطح کیفیت تولید صنعت لوازم خانگی به اندازهای رسیده که بتوانند نسبت به واردات واکنش کمرنگتری نشان دهند؛ چراکه به هر حال راه آینده صنعت لوازم خانگی در شرایطی به مقصد مطلوب خواهد رسید که رقابت در بازار بین برندهای داخلی و خارجی شکل گیرد؛ نه اینکه یک فضای انحصاری برای این بخش از صنعت کشور فراهم شود و مجدد، تجربه تلخ ممنوعیت واردات و انحصاری که شرکتهای خودروسازی و قطعهسازی در ایران به راه انداختهاند، تکرار شود.
موافقان واردات و رفع انحصار از تولید داخل معتقدند که برخی از تولیدکنندگان با الگوبرداری از صنعت خودروی کشور و تولید در فضای غیررقابتی و بدون حضور رقبای خارجی، مدام از خودکفایی و تولید ملی سخن میگویند و خواستار تسهیلات ارزانقیمت و حمایتهای بیشتر دولتی هستند، اما وقتی از دلایل گرانی قیمت کالاها از آنها پرسیده میشود، گرانی نرخ ارز و افزایش قیمت مواداولیه و قطعات وارداتی را بهانه قرار میدهند.
احداث کارخانه لوازم خانگی در ترکیه با وام ایرانی
شاید اگر میزان تخصیص تسهیلات در دو سال گذشته به این صنعت اعلام میشد، بسیاری از ابهامات موجود نیز رفع میشد؛ چراکه خبرهای رسیده حاکی از آن است برخی تولیدکنندگان با استفاده از رانت در دولت تدبیر تسهیلات داخلی را برای احداث کارخانه در ترکیه و سایر کشورهای همسایه صرف کردهاند و به جای ارتقای خط تولید داخلی این پول را دو سال گذشته در بخش دلالی سرمایهگذاری کردهاند. والا با این حجم تسهیلاتی که صنعت لوازم خانگی از بانک صنعت و معدن با دستور وزرای وقت صمت گرفتهاند، در دو سال گذشته حداقل در تولید یکی از قطعات وارداتی باید به خودکفایی میرسیدند. از این رو ضرورت دارد که وزارت صمت با شفافسازی میزان تسهیلات در چهار سال اخیر و رصد نحوه سرمایهگذاری در این صنعت راه را برای انحصارگران این صنعت در آغاز دولت سیزدهم مسدود کند.
انحصار در یک قدمی صنعت لوازم خانگی
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی نیز نسبت به بروز انحصار هشدار میدهد و در گفتگو با ایسنا از کمبود برخی کالاها در این حوزه خبر میدهد و میگوید: خود تولیدکنندگان هم به موضوع اذعان میکنند، هنوز به سطحی که به طور کامل نیاز داخل را تأمین کند، نرسیدهایم. در این شرایط به نظر میرسد تولیدکنندگان هم به دنبال انحصارطلبی هستند، به طوری که اقدام به راهاندازی فروشگاه کردند و تظاهر میکنند کالا به اندازه کافی هست تا واردات آزاد نشود. ما هم مخالف آزادشدن واردات هستیم، اما واردنشدن کالا نباید به این منجر شود که تولیدکننده پای خود را در کفش توزیعکننده کند.
پازوکی با بیان اینکه احتکار، قاچاق، گرانفروشی و کمفروشی همه به نام فروشندگان تمام میشود، میافزاید: در بازار شاهد گرانی هستیم نه گرانفروشی، اما همیشه کاسه کوزهها سر کسبه میشکند. این در حالی است که قیمت را تولیدکنندگان تعیین میکنند و فروشندگان با سود مشخص کالا را خرید و فروش میکنند.
وی همچنین تأکید میکند: تولیدکننده حق ندارد خود توزیعکننده باشد و اگر کالایی دارد باید آن را به واحدهای زیرمجموعه اتحادیه لوازم خانگی عرضه کند، اما در حال حاضر انجمنهای تولیدکننده با توزیعکنندگان موازیکاری میکنند. برای مثال برخی تولیدکنندگان با فروشگاهها قرارداد میبندند، آن را اجاره میکنند، از صاحب فروشگاه میخواهند دیگر حضور نداشته باشد و به جای او کارمند خودشان را قرار میدهند و میگویند پول آب، برق، مالیات و ... را نیز پرداخت میکنند؛ این انحصارطلبی است.
از تولیدکنندگان حمایت کنید، اما ضمانت بگیرید
پازوکی تأکید میکند: در صورت موافقت با تداوم ممنوعیت واردات باید از تولیدکنندگان ضمانت کتبی گرفته شود که کیفیت و میزان تولید خود را افزایش دهند و محصولات خود را به روزرسانی کنند. ما با واردات مخالفیم، اما باید تکنولوژی به روز وارد کشور شود، از تولیدکنندگان حمایت کرد و در عین حال باید مقابل انحصار ایستاد.
وی با انتقاد از تخصیص تسهیلات ۳۰ میلیون تومانی برای خرید لوازم خانگی میگوید: ما اصلاً این تسهیلات را قبول نداریم، چراکه بانک ۱۸درصد به سپردهها بهره میدهد و مشخص نیست چگونه میخواهد با ۴درصد به مردم کالا بفروشد. عملاً در این شرایط تولیدکننده قیمت خود را بالا میبرد، بعد به بانک سود میدهد و در سوی دیگر بانک میگوید با بهره ۴ درصد به مردم کالا میفروشد. از طرف دیگر بازپرداخت این تسهیلات هم به دلیل گران بودن کالاها بالاست.