باکو با توهم حمایت نظامی پاکستان و ترکیه از آذربایجان و با تحریکات آنکارا به دنبال قطع کریدور ترانزیتی شمال- جنوب و حذف مسیر استراتژیک ترانزیت ایران- روسیه است، در این شرایط ضرورت دارد انتقال مسیر صادراتی ایران- روسیه و کریدور شمال- جنوب به دریای خزر در دستور کار ایران باشد.
به گزارش فارس، ترانزیت کالا از جمله مؤلفههای قدرتآفرین برای کشورهایی با جغرافیای مناسب و راهبردی است، کشور ایران نیز با قرار گرفتن در غرب منطقه خاورمیانه به عنوان محل اتصال سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا، موقعیت ویژهای برای ترانزیت کالا و انتفاع از بهرههای اقتصادی و راهبردی آن دارد، این موقعیت با فروپاشی شوروی و ظهور چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، برجستهتر شده است. در این میان، اما برخی کشورهای دیگر نیز با توجه به جذابیت ترانزیت کالا، قصد دارند با جذب جریانهای ترانزیتی، به مطرح کردن خود در قامت یک هاب ترانزیت در سطح منطقه و جهان اقدام کنند، اما این رقابت در سالها و ماههای اخیر تا حدی تبدیل به یک رقابت مخرب و تنشزا شده است.
سیاست ترکیه برای حذف ایران
از جمله کشورهای منطقه که اهداف بلندپروازانه ترانزیتی در سر میپروراند ترکیه است. این کشور به دلیل واقع شدن میان آسیا و اروپا و همچنین وجود دریای سیاه و مدیترانه در شمال و جنوب خود، موقعیت خوبی برای ترانزیت کالا در کریدور شرق به غرب دارد و البته بهترین همسایه ترانزیتی کشور ترکیه در این زمینه نیز ایران است.
کشور ایران با داشتن خطهای پهناور میتواند کالاهای صادراتی چین به اروپا را از کشورهای CIS تحویل گرفته و پس از انتقال آن به ترکیه، به مقصد اروپا ترانزیت کند، اما کشور ترکیه با پس زدن این فرصت همکاری، سیاستی اتخاذ کرده است تا با حذف ایران از کریدورهای ترانزیتی، خود را به عنوان هاب مرکزی اوراسیا و همچنین رهبر منطقه معرفی کند.
تلاش باکو و ترکیه در حذف کالاهای ایرانی
علی ضیایی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل در این باره گفت: پس از اتمام جنگ و تعمیق روابط ترکیه و آذربایجان، رژیم باکو اقدام به ایجاد مشکلات متعددی در مسیر ترانزیت ایران به سمت شمال و صادرات ایران به روسیه کرد. اوج این اقدامات در قالب متوقف کردن و فک پلمب کالاهای صادراتی ایران به روسیه و معطل کردن کامیونهای ایرانی بود، این کار موجب ایجاد صفهای چند کیلومتری از کامیونهای عبوری به سمت روسیه و فاسد شدن کالای صدها کانتینر صادراتی شد، این بحرانآفرینی در زمستان، یعنی زمان اوج صادرات ایران به روسیه صورت گرفت.
ضیائی بیان کرد: به اعتقاد شماری از تجار و کارشناسان، این اقدام دولت باکو در هماهنگی با رژیم اردوغان در راستای حذف کالاهای ایرانی از رقابت با کالاهای ترک در بازار روسیه انجام شده است.
راهبرد ضدایرانی باکو
وی با اشاره به اینکه در هفتههای اخیر نیز آذربایجان راهبرد ضدایرانی خود را مجدداً در دستور کار قرار داده است، افزود: اولین اقدام اخیر این رژیم، انسداد جاده مواصلاتی ایران- ایروان است، جاده قاپان- گوریس که محل عبور کامیونهای ایرانی از مرز نوردوز به سمت ایروان، محل اصلی این مناقشات است.
این کارشناس اقتصاد حمل و نقل بیان کرد: پس از جنگ مهرماه سال گذشته، قسمتی از این جاده که از قرهباغ عبور میکند، در اراضی تصرف شده به وسیله آذربایجان قرار گرفت، این اتفاق بهانه اصلی آذربایجان برای متوقف کردن کامیونهای ایرانی، بازداشت دو تن از کامیونداران ایرانی و اخذ عوارض ۱۳۰ دلاری بود.
ضیائی تصریح کرد: لازم به ذکر است آذربایجان اقدام به همکاری مشترک ترانزیتی با UsAid امریکا کرده است که طبق آن به طبقهبندی مشترک اطلاعات ترانزیتی میپردازند، این کار به آن معناست که به احتمال زیاد اطلاعات محمولههای ترانزیتی در کریدور شمال- جنوب و همچنین میان ایران و روسیه مستقیماً در اختیار دستگاههای امنیتی ایالات متحده امریکا قرار میگیرد.