۵/ ۳ میلیارد نفر یعنی عددی حدود نیمی از مردم جهان، برای ۶ ساعت، در هفته گذشته دسترسیشان به شبکه اجتماعی و سرویس پیام رسان خود را از دست دادند. فیس بوک قطع شد و بعد واتساپ و سپس اینستاگرام که همه متعلق به شرکت فیسبوک هستند. حمله سایبری یا نقص فنی؛ این دوگانه پررنگ دقایق اول قطعی بود. با این حال هر چه زمان قطعی طولانیتر میشد، گزینه حمله سایبری و هک در ذهن مردم جهان قوت بیشتری مییافت. تصور اینکه غول اینترنتی جهان نتواند نقص فنی خود را در زمانی کوتاه برطرف کند، برای اغلب مردم دشوار بود. خصوصاً که این نقص فنی به شکل لحظهای و میلیون دلاری از دارایی مدیرعامل فیس بوک کم میکرد! با این حال، کارشناسان امر احتمال کمتری میدادند که این مشکل ناشی از هکشدن بیرونی باشد. یک حمله خارجی از نوع «محرومسازی از سرویس» (denial of service) به یکی از پرطرفدارترین سایتهای جهان از نوع فیسبوک، نیاز به هماهنگی میان گروههای قدرتمند هکری یا استفاده از شیوه بسیار ابداعی دارد.
محرمانههای فیس بوک!
فیسبوک اغلب در مورد علل هرگونه مشکل، اطلاعرسانی نمیکند و حتی پس از برطرف شدن مشکل هم تمایلی به توضیح نشان نمیدهد. برای مثال، فیسبوک در سال ۲۰۱۹، بزرگترین خاموشی خود در چند سال گذشته را تجربه کرد و پس از آن فقط گفت که «با مشکلی حین عملیات معمول تعمیر و نگهداری» مواجه بوده است. شبکههای اجتماعی رسانههایی برای تبادل اخبار و پیام هستند و با همین شعارها هم روزگار میگذرانند، با این حال در مورد خود اطلاعرسانی نمیکنند. آیا آنها از بیاعتمادی مردم و سقوط ارزش سهامشان میترسند؟
در مورد قطعی اخیر هم چندین کارمند فیسبوک که نمیخواستند نامشان فاش شود، به رویترز گفتند معتقدند علت این قطعی یک اشتباه داخلی در نحوه هدایت ترافیک اینترنت به سیستمهای فیسبوک بوده است. این کارمندان گفتند نقص کارکرد ابزارهای ارتباطی داخلی و سایر منابعی که به همان شبکه متکی هستند تا عمل کنند، این خطا را پیچیده کرد. با این حال فیسبوک در وبلاگ خود اعلام کرد میخواهیم روشن کنیم که علت اصلی این قطعی «یک تغییر پیکربندی اشتباه» بوده است.
به کام رقبا!
ضرر فیسبوک به نفع سایر شبکههای اجتماعی شد. شبکه توئیتر آنلاین ماند و جک دورسی، مدیرعامل توئیتر در توئیتی از سیگنال به عنوان یک گزینه مناسب به جای واتساپ حمایت کرد. ادوارد اسنودن هم از هوادارانش خواست از واتساپ به سیگنال مهاجرت کنند. سخنگوی کلاب هاوس اعلام کرد در هزاران اتاق این شبکه اجتماعی صوتی درباره این قطعی صحبت شد.
پاول دوروف، مدیر تلگرام در کانال تلگرام خود نوشت: نرخ رشد روزانه تلگرام از حد معمول فراتر رفت و ما در یک روز به بیش از ۷۰ میلیون پناهنده از پلتفرمهای دیگر خوشامد گفتیم. دوروف گفت: بعضی از کاربران در امریکا ممکن است سرعت کندتری را تجربه کرده باشند، زیرا میلیونها نفر همزمان برای عضویت در تلگرام هجوم آوردند، اما این سرویس برای اکثر کاربران طبق معمول کار کرد.
با سرازیر شدن کاربران به اپلیکیشنهایی مانند توئیتر و تیک تاک، ارزش سهام فیسبوک در جریان فروش گسترده سهام فناوری در روز دوشنبه، ۹/ ۴ درصد ریزش کرد که بزرگترین ریزش روزانه از نوامبر گذشته بود. پس از اینکه فعالیت سرویسهای فیسبوک از سر گرفته شد، سهام این شرکت در ساعات پس از معاملات رسمی نیم درصد افزایش یافت. این ارقام نشاندهنده کاهش اعتماد به فیس بوک و زیر مجموعههای قطع شده آن بود، اما همه چیز با اعداد و ارقام مالی سنجیده شد و کسی به فکر این سرمایه اجتماعی نبود.
نگران پول!
در آن ساعتهای قطعی، غیر از جوک و طنزهایی که در پیام رسانهای رقیب دست بهدست میشد، آنچه زیاد به چشم میخورد، محاسبه تأثیرات منفی این قطعی بر میزان ثروت مارک زاکربرگ مدیر اجرایی فیس بوک بود. گویی همه نگران میزان ثروت این میلیاردر جوان بودند!
طبق گزارشهای منتشر شده، ارزش بازار فیسبوک، به حدود ۹۲۰ میلیارد دلار کاهش یافت و این یعنی زیان مارک زاکربرگ حدود ۶ میلیارد دلار بود. گفته میشود فیس بوک تا ۲۰ میلیارد دلار ضرر کرده و ارزش بازار آن به ۹۶۷ میلیارد دلار کاهش یافته است. سهام فیس بوک نیز ۹/ ۴ درصد سقوط کرد و کل افت سهام این شرکت را از اواسط سپتامبر به حدود ۱۵درصد رساند.
در اختلال پیش آمده، خبرهایی هم در مورد اختلال در معاملات نفتی و... منتشر شد. بازیگران بازار میگویند قطعی حدود شش ساعته واتساپ به معاملات داراییها از رمز ارزها گرفته تا نفت روسیه ضربه زد با این حال استفاده سریع از پلتفرمهای دیگری مانند تلگرام، اختلال شدید را محدود کرد. اما کسی از اختلال در روابط اجتماعی حرفی نزد. اقتصاد خیلی وقت است حرف اول جهان شده است.