حادثه آتشافروزی عمدی در یکی از ساختمانهای مسکونی شرق تهران وحشت ساکنان و همسایهها از رفتار پرخطر عامل حادثه را به همراه داشتهاست. تکرار عمل مجرمانه، وقوع حادثه ناگوارتر، ترس ساکنان از زندگی کنار افراد پرخطر و خلأ قانونی درباره سلب مالکیت افراد پرخطر از موضوعات مطرح شده در این باره است که آن را با محمدرضا زمانی علویجه، وکیل دادگستری و کارشناس قضایی مطرح کردهایم.
شرح ماجرا
حادثه آتش افروزی ساعت سه بامداد ۲۶مهرماه در طبقهسوم ساختمان چهار طبقه هشت واحدی در خیابان فتاحی، محدوده سبلان اتفاق افتاد. لحظاتی بعد از حادثه ساکنان ساختمان وحشت زده از آپارتمانهای خود خارج شده و خود را به خیابان رساندند. در میان ساکنان زنی باردار هم حضور داشت که هنگام خارج شدن از ساختمان زمین خورد و با کمک امدادگران اورژانس راهی بیمارستان شد. همزمان با حضور آتشنشانان و ایمن سازیصورت گرفته از انفجار گاز پیشگیری و آتش مهار و از سرایت به واحدهای دیگر جلوگیری شد. بررسیها در این باره نشان داد که حادثه از سوی مالک طبقه سوم رقم خورده است. شاهدان به پلیس گفتند که او بعد از آتش افروزی لوازم با خودروی خود از محل فرار کرده است. این فرد که به گفته ساکنان به مصرف شیشه اعتیاد دارد قبلاً هم اقدام به آتشافروزی در بالکن آپارتمان خود کرده بود. او همچنین اقدام به عربده کشی، ندادن حق شارژ ساختمان و ایجاد مزاحمت برای ساکنان کرده بود. تماس ساکنان با پلیس هم تنها با دادن تذکر به سرانجام رسیده بود. چند ساعت بعد از حادثه مرد آتشافروز به محل بازگشته و این بار اقدام به تخریب در پارکینگ و شیشههای ساختمان کرده و بار دیگر از محل متواری شده که شکایت در دادسرای ناحیه۸ مطرح شد و تحقیقات پلیس برای بازداشت او جریان دارد.
نگاه کارشناس
محمدرضا زمانی علویجه، وکیل دادگستری و کارشناس قضایی که سوابق بسیاری در رسیدگی به پروندههای جنایی دارد درباره چرایی رفتار پرخطر میگوید: بعضی افراد هنجارشکن که به اختلالات مختلف شخصیتی، رفتاری و روانی مبتلا هستند، گاهی دست به اعمال خطرناکی میزنند که هم برای خودشان و هم بهخصوص برای اطرافیان آنها بسیار مشکلات و خطرات جبران ناپذیر جانی و مالی ایجاد میکند. این رفتارها از سوی افراد معتاد به مواد مخدر بیشتر بروز مییابد و در بین معتادین نیز، مصرفکنندگان مواد مخدر صنعتی بهخصوص شیشه، بیشتر در معرض ارتکاب این اعمال خشونت بار و خطرناک قرار دارند. در این پرونده نیز بنا به آنچه گزارش شده، فرد مذکور مصرف کننده شیشه بوده و اثرات مصرف شیشه میتواند ایجاد توهم، خشم کنترل نشده، توهم توطئه و سایر موارد روان پریشی را به دنبال داشتهباشد. کما اینکه وی کارهایی انجام داده که هریک از آنها به نوبه خود بسیار بسیار خطرناک بودهاند.
وی درمورد مجازاتهای پیشبینی شده برای جرائم صورت گرفته میگوید: شکستن در ساختمان مصداق بارز تخریب عمدی است و با شکایت مدیر ساختمان، فرد مذکور با مجازات قانونی تا سه سال حبس مواجه خواهد بود. همچنین کسی که به منظور تهدید و ارعاب دیگران مبادرت به آتش افروزی میکند، مشمول مجازات حبس تا دو سال خواهد بود. بدیهی است چنانچه در اثر این آتشافروزی، اموال دیگران آسیب ببیند، مشمول بزه تخریب شده و مجازات تخریب را در پی خواهد داشت و در صورتی که با سرایت آتش به خانه یا اموال همسایگان و دیگران، خانه و اموال آنها هم آتش بگیرد، مشمول بزه تحریق عمدی اموال خواهد بود که تا پنجسال حبس را در پی دارد و اگر موجب صدمات بدنی یا جانی به دیگران شود، حسب مورد به پرداخت دیه یا قصاص نفس (اعدام) محکوم خواهد شد.
این وکیل دادگستری درباره نحوه وصول خسارتهای وارد شدهاست، میگوید: خسارات مادی وارده از طریق طرح دادخواست در مراجع قضایی قابل مطالبه و وصول خواهد بود که طبق نظریه کارشناسی، خسارات وارده ارزیابی شده و فرد مرتکب، به پرداخت آن محکوم خواهد شد.
وی در مورد مدت زمان رسیدن شاکیان به حقوق قانونی شان هم میگوید: مدت زمان رسیدگی به پرونده بستگی به میزان تراکم امور در مرجع قضایی رسیدگی کننده دارد که معمولاً حدود چندین ماه تا صدور حکم قطعی به طول خواهد انجامید.
این وکیل دادگستری درباره امکان سلب مالکیت از چنین افراد پرخطر هم میگوید امکان سلب مالکیت برای چنین فردی در قانون پیشبینی نشده است.
قاضی سابق جنایی در خصوص خسارات معنوی و صدمات روحی که به دیگران وارد شده هم میگوید: شاکی میتواند جبران تمام ضرر و زیانهای مادی و معنوی ناشی از جرم را مطالبه کند. زیان معنوی عبارت است از: صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی، خانوادگی یا اجتماعی میباشد. دادگاه میتواند علاوه بر صدور حکم به جبران خسارت مالی، به رفع زیان از طرق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن نیز حکم کند.