سرویس بین‌الملل جوان آنلاین: لفاظی‌ها درباره برگشتن به وین، از هر موقع دیگری بیشتر است. وزیر خارجه امریکا گفته که مشخص نیست ایران اراده‌ای برای بازگشت به مذاکرات دارد یا نه. یک مقام فرانسوی مدعی است تهران دنبال خرید زمان، پیش از بازگشت به مذاکرات است و میخائیل اولیانوف هم طعنه زده که قرار بود زمان شروع مذاکرات این هفته اعلام شود نه «به زودی». محترمانه‌تر از همه البته، وزیر خارجه چین است که در گفتگو با همتای فرانسوی، خواستار بازگشت زودتر به مذاکرات است. سخنگوی وزارت خارجه البته گفته که زمان مذاکره «همین هفته» نهایی می‌شود تا به دیپلمات روس، تفاوت شروع و پایان هفته‌ها در ایران و غرب را یادآوری کند. نکته مهم‌تر از اینها، نتیجه عملی مذاکراتی است که به گفته خطیب‌زاده، باید از نقطه «بن‌بست»ی شروع شود که امریکا بعد از شش دور مذاکره آن را به وجود آورد. خطیب‌زاده نه تنها مذاکره دوجانبه با امریکا را رد کرده، بلکه هشدار داده «تهران تا مطمئن نشود تمامی تحریم‌های امریکا به صورت مؤثر و یکجا برداشته می‌شود، توسعه ظرفیت‌های هسته‌ای را متوقف نخواهد کرد.»
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه دیروز در گفت‌وگوی مطبوعاتی با خبرنگاران گفت که گفتگو‌ها در وین طی دو یا سه هفته آینده شروع می‌شود و زمان آن هم همین هفته تعیین خواهد شد. خطیب‌زاده با یادآوری همکاری نزدیک تهران- پکن درباره تعیین زمان مذاکرات، غیرمستقیم پاسخ طعنه میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در وین را داد و به او یادآوری کرد که نه فقط معنای «به‌زودی» در بین ایرانیان با طرف‌های غربی فرق دارد، بلکه نباید اول و آخر هفته را با تقویم میلادی حساب کند. اولیانوف در آخرین توئیت خود نوشته بود: «تا جایی که به خاطر دارم، پس از دیدار ۲۷اکتبر در بروکسل، موضع طرف ایرانی مشخص‌تر بود و قصد داشت تاریخ از سرگیری مذاکرات وین را «هفته آینده» و نه «به زودی» اعلام کند.»
۱۱ تعهد مکتوب اروپا
طی روز‌های اخیر، لفاظی‌های دیپلماتیک درباره مذاکرات وین روندی صعودی دارد. «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه امریکا در گفتگو با سی‌ان‌ان با اشاره تلویحی به بیانیه روز یک شنبه رهبران اروپایی و امریکا (۱+۳) گفته که واشنگتن با برلین، پاریس و لندن برای بازگرداندن ایران به توافق هسته‌ای کاملاً همگام است، اما مدعی شد که مشخص نیست آیا ایران اراده برای بازگشت معنادار به مذاکرات دارد یا نه. بلینکن البته در مصاحبه با برنامه «فیس دِ نیشن» شبکه «سی‌بی‌اس نیوز» گفت که امریکا همچنان معتقد است دیپلماسی بهترین راه پیش‌رو برای بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به چارچوبی است که تحت برجام قرار داشت. وبگاه وزارت خارجه چین هم گزارش کرد که «وانگ یی» وزیر خارجه چین و «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه درباره موضوع هسته‌ای ایران و سایر موضوعات مورد علاقه مشترک تبادل نظر کردند. این دو دیپلمات ارشد در گفتگو با هم از چشم‌انتظار بودن برای ازسرگیری مذاکرات احیای برجام خبر دادند و تأکید کردند که مشتاقانه منتظر دستیابی به توافق در اسرع وقت هستند. همچنین شبکه العربیه از قول یک منبع در ریاست جمهوری فرانسه نقل کرده که واشنگتن و کشور‌های اروپایی از کاهش فاصله زمانی که ایران می‌تواند سلاح هسته‌ای تولید کند، نگران هستند. این مقام فرانسوی مدعی شده که ایران به دنبال خرید زمان، پیش از بازگشت به مذاکرات هسته‌ای است. همه این موضع‌گیری‌ها در شرایطی ابراز می‌شود که تهران دنبال اطمینان از این است که نتیجه مذاکرات در وین، به لغو «مؤثر و یکجا»ی تحریم‌ها منجر خواهد شد. هرچند ایران، هیچ پیش شرطی برای شروع مذاکرات مطرح نکرده، ولی خواستار وجود نشانه‌هایی از حسن‌نیت در مذاکرات است. حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه گفته است: «باید نشانه‌ای وجود داشته باشد که ثابت کند شما در این مسیر ثابت‌قدم و جدی هستید بنابراین باید اقدامی را به عنوان نشان دادن حسن‌نیت خود انجام دهید، مثلاً ۱۰ میلیارد دلار از پول‌های ایران در بانک‌های خارجی را آزاد کنید.»روز یک شنبه پس از دیدار و گفت‌وگوی رؤسای جمهوری امریکا و فرانسه، صدراعظم آلمان و نخست‌وزیر بریتانیا، سه کشور اروپایی عضو برجام گفتند که امریکا تعهد کرده است در صورت احیای توافق هسته‌ای، از آن خارج نخواهد شد: «ما از تعهد شفاف رئیس‌جمهور بایدن در بازگشت به اجرای کامل برجام و تداوم اجرای کامل آن توسط امریکا تا زمانی که ایران به اجرای برجام پایبند باشد، استقبال می‌کنیم.» با این حال، طرف‌های اروپایی مشخص نکردند که امریکا این «تعهد شفاف» را به صورت یک مکانیزم قابل‌راستی‌آزمایی در چارچوب وین مطرح خواهد کرد. ایران نه تنها به این تعهدات شفاهی امریکا بی‌اعتماد است، بلکه به تعهدات طرف‌های اروپایی هم اعتماد چندانی ندارد. سخنگوی وزارت خارجه دیروز در این باره به خبرنگاران یادآوری کرد: «موقعی که امریکا در دوران ترامپ از برجام خارج شد پیام مستقیم اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام را دریافت کردیم. اتحادیه اروپا ۱۱ تعهد مکتوب داد که هیچ کدام از این تعهدات را انجام نداد.» خطیب‌زاده تأکید کرد: «نه دولت آلمان و نه دولت فرانسه و نه دولت انگلیس تا امروزی که در خدمت شما هستم هیچ کدام از تعهدات‌شان را بعد از خروج امریکا از برجام انجام ندادند.»
برجام مهر و موم شده
طی دو هفته اخیر، بعد از گفتگو‌های ایران با طرف‌های اروپایی، روسیه و چین درباره شروع مذاکرات، مقام‌های امریکایی خواستار این شدند که ایران نگرانی‌هایش را مستقیم با امریکا در میان بگذارد. دیروز سخنگوی وزارت خارجه چنین سناریویی را رد کرد و گفت: «امریکا به عنوان ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ به صورت غیرقانونی از برجام خارج شد و تمامی تلاش خود را کرده که برجام را از بین ببرد و تحریم‌های فرامنطقه‌ای و ظالمانه و غیرقانونی را بر ضد مردم ایران اعمال کند. طبیعی است جمهوری اسلامی ایران تا موقعی که این واقعیت‌ها روی زمین تغییر نیابد، تصور نمی‌شود کرد که در هیچ شکل و فرمتی تماسی بین تهران و واشنگتن برقرار شود.» خطیب‌زاده با وجود اینکه گفته ایران ظرف دو تا سه هفته آینده به وین برمی‌گردد، این را هم روشن کرد که ایران نه تنها تغییری را در برجام قبول نخواهد کرد، بلکه تا وقتی تحریم‌ها برداشته نشود، ظرفیت هسته‌ای خود را کاهش نخواهد داد: «برجام یک بار مذاکره و امضا و مهر و موم و در صندوقچه گذاشته شد. آنچه امروز درباره آن گفتگو می‌کنیم درباره اصل برجام نیست. هیچ‌کس درباره اصل برجام مذاکره نمی‌کند. آنچه درباره آن مذاکره می‌کنیم چگونگی بازگشت موثر امریکا و رفع تحریم‌ها و غیرقابل بازگشت است.»خطیب‌زاده تصریح کرد: «تا اطمینان نیابیم که تمامی تحریم‌های امریکا به صورت مؤثر و یکجا برداشته نشود، هیچ‌یک از اقدامات جبرانی خودمان را متوقف نمی‌کنیم.»
