دست‌های خالی

«مجوز حرفه‌ای» فاکتوری بدیهی در فوتبال دنیا می‌باشد که در ایران تبدیل به یک بحران و دردسر بزرگ برای مدیران تیم‌ها شده است، یک دردسر بزرگ در دو سال گذشته برای باشگاه‌هایمان؛ باشگاه‌هایی که ادعای حرفه‌ای دارند، اما برای گرفتن مجوز حرفه‌ای دستشان خالی است، به طوری که چند سالی است اوایل پاییز که می‌رسد تیم‌های ایرانی یک استرس جدید را تجربه می‌کنند، استرس رد شدن مدارکشان از سوی کمیته مجوز حرفه‌ای کنفدراسیون فوتبال آسیا و خط خوردن نامشان از لیگ قهرمانان، قصه‌ای که دو سال است با جدی گرفتن AFC و سفت و سخت ایستادن مقابل ورود تیم‌هایی که شرایط لازم برای حضور در لیگ قهرمانان را ندارند، به یک چالش برای فوتبالمان تبدیل شده است، چالشی که البته باشگاه‌هایمان با سندسازی راه عبور از آن را خوب یاد گرفته‌اند، اگر چه سال به سال دایره فشار کنفدراسیون فوتبال آسیا تنگ‌تر می‌شود، مانند همین ماجرای هفته پیش استقلال و پرسپولیس که در گرفتن مجوز حرفه‌ای مردود شده بودند، اما با لابی‌ها و رایزنی‌های مقام‌های بالادستی در دقیقه نود مجوز گرفتند تا امسال برایشان به خیر بگذرد و بلیت حضورشان در آسیا صادر شود، بلیتی که تضمینی نیست در صورت دست روی دست گذاشتن‌شان برای نزدیک شدن به شرایط یک باشگاه حرفه‌ای در دوره‌های آینده صادر شود، به خصوص که سندسازی و جعل همیشه جواب نخواهد داد!
ورود ممنوع برای آماتور‌ها
پنج سال پیش بود که کنفدراسیون فوتبال آسیا، با یک دستورالعمل جدید، باشگاه‌های آسیایی را برای حضور در لیگ قهرمانان منوط به گرفتن مجوز حرفه‌ای کرد. مجوز حرفه‌ای یا Club Licensing مجموعه‌ای از آیتم‌ها و استاندارد‌هایی است که توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا در دسته بندی‌های مختلف شامل ورزشی، زیرساخت، حقوقی، مالی و پرسنلی قرار گرفته است.
سهیل مهدی، مسئول کمیته صدور مجوز حرفه‌ای فوتبال ایران که به طور مستقیم زیر نظر AFC کار می‌کند، در این خصوص می‌گوید: «این مجوز به منظور حضور در لیگ قهرمانان آسیاست و در تعبیر ما حرفه‌ای شدن تنها ساختن ورزشگاه و سالن‌های تمرین و تزریق پول فراوان برای قرارداد‌های نجومی و دستمزد‌های بالا نیست.» هر باشگاهی که درخواست کسب مجوز حرفه‌ای را دارد باید برای هر کدام از این آیتم‌ها و بخش‌ها مستنداتی ارسال کند تا بعد از ارزیابی‌های دقیق کمیته صدور مجوز حرفه‌ای ایران و کمیته صدور مجوز حرفه‌ای کنفدراسیون فوتبال آسیا AFC بتواند برای باشگاه خود را کسب کند.
بر اساس استاندارد‌ها و قوانینی که هرسال نیز از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا به روز می‌شود باشگاه‌ها موظف به توسعه و انطباق مجموعه خود با آن‌ها هستند و تمامی این موارد در قالب فایل‌ها و مستنداتی به AFC ارسال می‌شود. باشگاه‌های ایرانی نیز به دلیل اینکه خیلی سخت خود را تغییر یا به‌روز می‌کنند اهرم فشار و زوری که از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا به آن‌ها وارد می‌شود موجب رخ دادن اتفاقاتی مثبت در آنهاست.
معیار‌های پنج‌گانه مجوز حرفه‌ای کدامند؟
اما آن پنج معیار کنفدراسیون فوتبال برای دادن مجوز حرفه‌ای به باشگاه‌ها چه مواردی را شامل می‌شود؟ در معیار ورزشی تمامی مواردی که در حوزه فوتبال و فوتبال پایه است بررسی شده و باشگاه‌ها از لحاظ سخت‌افزاری و نرم افزاری بررسی می‌شوند. برای مثال می‌توان به داشتن فلسفه فوتبال پایه، ارزیابی بازیکنان پایه و لیست افراد فعال در آکادمی اشاره کرد. چه زیرساخت‌هایی برای آکادمی‌ها در نظر گرفته شده و چه افرادی با چه میزان صلاحیت و تخصص در آکادمی فعال هستند. نکته مهم‌تر این است که مستندات ارائه شده به صورت کامل مشخص می‌کند یک باشگاه به چه میزان برای آکادمی خود سرمایه‌گذاری کرده است و چه نگاهی به آکادمی دارد، همچنین برای آینده آن تا چه حد برنامه‌ریزی منظم کرده است.
در معیار زیرساخت تمامی مکان‌های تمرینی، ورزشگاه‌های اختصاصی و زیرساخت‌های در نظر گرفته شده برای آکادمی و تیم اصلی باشگاه ارائه و بررسی می‌شود. همچنین تمامی امکاناتی که یک باشگاه حرفه‌ای برای تیم‌های اصلی خود فراهم کرده در این بخش گنجانده شده است.
در معیار پرسنلی تمامی کادر فنی تیم اصلی باشگاه، افراد حاضر و مؤثر در مجوز حرفه‌ای و پرسنلی که در حوزه ایمنی و امنیت باشگاه فعالیت دارند بررسی و ارزیابی می‌شوند. تمامی بازیکنان، کادر فنی تیم اصلی، کادر حراست باشگاه، سازمان امنیتی ورزشگاه‌ها، مربیان تیم‌های پایه و جوانان آکادمی بررسی و تمامی مدارک آن‌ها به همراه رزومه مرتبط برای هر فرد به صورت الزامی دریافت و اعتبارسنجی خواهد شد. برای مثال مربیانی که دارای مدرک A مربیگری حرفه‌ای نباشند نمی‌توانند در این بخش به عنوان سرمربی تیم‌های اصلی و بزرگسالان باشگاه انتخاب شوند.
در معیار حقوقی همانگونه که از نام آن هم مشخص است تمامی مدارک هویتی باشگاه از جمله اساسنامه، تغییرات و سهامداران باشگاه مشخص شده و ارزیابی می‌شود. همچنین باید تمامی افراد حاضر و فعال در هیئت مدیره باشگاه‌ها مشخص شوند و حق امضای مدارک ارسالی و ثبتی باشگاه نیز در این بخش معرفی گردد. ضمناً مستندات قانونی درخواستی AFC در همین بخش وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های مجوز حرفه‌ای، معیار مالی است که تمامی فعالیت یک باشگاه در طول فصل از لحاظ بدهی، سود و زیان و عملکرد آن‌ها مشخص می‌شود. تمامی بازیکنان بدهکار یا طلبکار، مستندات پرداخت مالیات و بیمه، حقوق کارمندان، لیست افراد فعال و مدارک تسویه بازیکنان در این بخش جای دارد. ضمناً باید اشاره کرد که تمامی اطلاعات بازیکنان ترانسفر شده به باشگاه و خارج شده نیز در همین بخش با مستندات مربوطه ارسال می‌گردد.
با نگاهی به تعریفی که کنفدراسیون فوتبال آسیا از این معیار‌ها ارائه داده است، کمتر باشگاه ایرانی در این چارچوب می‌گنجد، به عنوان نمونه تنها در بخش مالی، تیم‌هایی مانند استقلال و پرسپولیس لیست بلندبالایی از بدهی‌ها و شکایت‌ها را دارند و عملاً در لیست تیم‌هایی که می‌توانند مجوز حرفه‌ای بگیرند، قرار نمی‌گیرند، اگر چه سال‌هاست با سندسازی، راه گرفتن این مجوز را خوب یاد گرفته‌اند، اما یک سؤال مهم! تا کی می‌توان با جعل و وارونه جلوه دادن واقعیت، یک تیم آماتور را در پوسته حرفه‌ای به میدان فرستاد؟! سؤالی که مدیران و تصمیم گیرندگان فوتبال و ورزش اراده‌ای برای شنیدن آن و پاسخ دادن ندارند تا هر سال خطر حذف از لیگ قهرمانان، بیشتر از همیشه بیخ گوش تیم‌های ایرانی باشد.