دوازده روز مانده به مذاکرات هستهای با ۱+۴ در وین، ایران و امریکا به عنوان دو طرف اصلی، آخرین رایزنیها را با متحدانشان انجام میدهند. نمایندگان ایران، روسیه و چین طی نشست مجازی توافق کردند همکاری و هماهنگی درباره برجام را افزایش دهند، از آن سو امریکا نیز به طور مرتب رژیم صهیونیستی و دیگر متحدانش را در جریان مذاکرات وین قرار میدهد.
هفتمین دور مذاکرات هستهای ایران و ۱+۴ در وین، پایتخت اتریش ۸ آذرماه برگزار میشود و ایران و امریکا در روزهای باقیمانده تحرکات دیپلماتیک خود را افزایش دادهاند. علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه که در هفتههای اخیر سفرهای متعددی را به پایتختهای اروپایی برای بحث درباره برجام انجام داده است، دو شنبه شب در نشست مجازی با نمایندگان روسیه و چین، به رایزنی با متحدان تهران پرداخت. به گزارش فارس، باقری دو شنبه شب در توئیتی نشست نوشت: «امروز نشست مجازی مفیدی با شرکای چینی و روسی داشتم؛ با تأکید بر همسویی سه کشور در مقابله با یکجانبهگرایی و تقویت همگرایی در مذاکرات پیش رو، مجدداً تصریح شد امریکا باید همه تحریمهای غیرقانونی را لغو کند.» وزارت خارجه چین هم دیروز در بیانیهای اعلام کرد: «معاونان وزیر خارجه سه کشور ایران، چین و روسیه در خصوص موضوع هستهای ایران به تبادل نظر عمیق پرداختند و در این خصوص به اجماع گسترده رسیدند.» وزارت امور خارجه چین در موضوع برجام به یکی از محورهای گفتگوهای سهجانبه نمایندگان پکن، تهران و مسکو بود، اشاره کرد و گفت: «چین، روسیه و ایران همچنان به تقویت هماهنگی و همکاری ادامه میدهند تا اطمینان حاصل کنند که مذاکرات درباره ازسرگیری پایبندی به برجام در مسیر درست قرار دارد و برای رسیدن به نتایج مثبت در اسرع وقت تلاش خواهند کرد». از سوی دیگر، سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران هم در گفتوگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه با قدردانی از مواضع مسکو در دفاع از حقوق هستهای و لزوم لغو همه تحریمها علیه ملت ایران، تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات کاملاً جدی است و به همین میزان در تأمین حقوق ملتمان مبنی بر لغو تحریمها هم جدیت داریم.»
چین و روسیه از متحدان ایران به شمار میروند و در سالهای اخیر سیاستهای یکجانبه امریکا در مقابل ایران و اعمال تحریمهای جدید را محکوم کردهاند. ایران که آمادگی خود را برای حضور در میز مذاکرات اعلام کرده است گفته که هدف از این گفتگوها لغو همه تحریمهای امریکا و بازگشت این کشور به چارچوب برجام است. مقامات ایرانی هشدار دادهاند اگر واشنگتن تحریمها را لغو نکند، مذاکرات هستهای را ادامه نمیدهند. امریکا درصدد است در توافق احتمالی با ایران بندهای جدیدی از جمله مذاکره بر سر برنامه موشکی و رفتارهای منطقهای ایران را بگنجاند، اما هیئت ایرانی هر گونه مذاکره در این خصوص را به شدت رد کرده است. با توجه به بدعهدی امریکا در عمل به تعهداتش در برجام، ایرانیها دنبال گرفتن تضمینهای لازم از دولت امریکا هستند تا از تکرار خروج این کشور از توافق هستهای جلوگیری کنند، اما مقامات امریکایی حاضر به دادن چنین تضمینی نیستند و جمهوریخواهان کنگره که مخالف جدی برجام هستند، گفتهاند که دولت آتی میتواند مجدداً این توافق را پاره کند و تهران نباید به آن دلخوش باشد.
ساعت امریکا با متحدان کوک میشود
امریکا هم که یک طرف مذاکرات وین است، تلاش میکند برنامههای خود را در مقابل ایران با متحدان منطقهای در میان بگذارد. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا دو شنبه شب در نشست خبری با خبرنگارا ن در پاسخ به سؤالی درباره سفر نماینده ویژه واشنگتن در امور ایران به فلسطین اشغالی گفت که امریکا به طور مرتب اسرائیل را در جریان مذاکرات وین قرار داده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، سخنگوی وزارت خارجه امریکا درباره سفر رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران به منطقه توضیح داد: «مالی همانطور که هفته گذشته اعلام کردیم، برای مشورت با شرکایمان در منطقه در سفر بوده است. وی در امارات بود. او اکنون در اسرائیل است و در آنجا تعاملات بسیار خوبی داشته است. او با وزیر خارجه اسرائیل، وزیر دفاع، مشاور امنیت ملی، مدیر موساد و دیگر همتایان اسرائیلی دیدار کرده است.» ند پرایس ادامه داد: «ما به این نکته اشاره کردهایم که وقتی نوبت به شرکای اسرائیلیمان میرسد، وقتی نوبت به شرکای خود در خلیج فارس میرسد، به طور مرتب گفتهایم، در طول شش دور قبلی مذاکرات غیرمستقیم در وین، به آنها به طور منظم در مورد روند این مذاکرات توضیح دادهایم.» این مقام واشنگتن افزود: «در حالی که ما برای از سرگیری مذاکرات دور هفتم در وین آماده میشویم، این سفرها فرصتی برای مقایسه نظرات و آماده شدن برای دور هفتم است. اما این رایزنی و هماهنگی نزدیک با نزدیکتر شدن به ۲۹ نوامبر و البته پس از از سرگیری مذاکرات ادامه خواهد یافت.»
رابرت مالی در روزهای اخیر به منطقه سفر کرده تا به ادعای کاخ سفید، رویکردهای واشنگتن را در زمینه طیف گستردهای از نگرانیها درباره ایران با اعراب و صهیونیستها هماهنگ کند. سفر مقامات امریکایی به رژیم صهیونیستی و شیخنشینهای خلیج فارس، درحالی است که مقامات عبری- عربی بارها ادعا کردهاند که برنامه هستهای ایران تهدیدی برای امنیت آنها به شمار میرود و آنها نیز باید در مذاکرات جدید حضور داشته باشند تا منافعشان را تأمین کنند، اما ایران بارها مخالفت خود را با حضور کشورهای عربی در چارچوب مذاکرات وین اعلام کرده است.
بهرغم آمادگی تهران و واشنتگتن برای بازگشت به مذاکرات وین، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین در صفحه توئیترش توصیهای را برای جلوگیری از پیچیده شدن جستوجوی راهکاری برای عادیسازی وضعیت پیرامون برجام مطرح کرد. به گزارش اسپوتنیک، اولیانوف روز سه شنبه درباره از سرگیری مذاکرات احیای توافق هستهای در وین در صفحه توئیترش نوشت: «در آستانه ازسرگیری آتی مذاکرات وین درباره برجام، خودداری از اقدامات و اظهاراتی که میتواند جستوجوی راهکاری برای عادیسازی وضعیت برنامه هستهای ایران و لغو تحریمها را پیچیده کند، بسیار حائز اهمیت است.» به گفته مقامات روس و ایران، در جریان شش دور مذاکرات وین، ۹۰ درصد اختلافات حل شده است، ولی برخی مسائل کلیدی باقی مانده که بر پیشرفت مذاکرات سایه انداخته است. ایران خواهان لغو همه تحریمها است، ولی امریکا مدعی است که در صورت رسیدن به توافق، بخشی از تحریمها همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند و همین مسئله احتمال رسیدن به توافق را دشوار کرده است.