با نزدیک شدن به شروع مجدد مذاکرات وین، فرانسویها از یک سو سعی در القای پوچ بودن مذاکرات پیش رو دارند و از سویی دیگر، فرستاده ویژه امریکا در کنار خط و نشانهای دیگر مقامات کشورش، برای ایران دو راه تعریف میکند. اگرچه موضعگیریهای صورت گرفته امریکاییها آنطور که سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز گفته، به قدری نمایشی است که حتی ارزش پاسخگویی هم ندارد، اما به وضوح از شروع بازی جدیدی حکایت دارد که در آن تلاش میشود، همچون ادوار قبلی مذاکرات، ایران را برای هر مشکل احتمالی در مذاکرات ۸ آذر مقصر جلوه دهد.
طرفهای دیگر برجام از زمان امضای توافق هستهای اقدام مؤثری برای اجرای این توافق صورت ندادند و در ماههای پس از خروج دونالد ترامپ، رئیسجمهور اسبق امریکا هم از هیچ تلاشی برای انداختن توپ به زمین ایران دریغ نکردند تا جایی که پس از شش دور مذاکره هم سعی کردند ایران را مقصر وقفه در مذاکرات جلوه دهند. حالا در تازهترین اقدامات برای دست پیش گرفتن در معرفی مقصر وضعیت موجود، میکوشند علاوه بر اینکه آینده مذاکرات را تیره و تار جلوه دهند، ایران را عامل این وضعیت معرفی کنند. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه پیش از این بارها تأکید کرده بود که مذاکرت هستهای با ایران باید از نقطهای که متوقف شده از سرگرفته شود. او که کشورش در بحبوحه مذاکرات برجام، نقش پلیس بد را ایفا میکرد، حالا ساختگی بودن مذاکرات را به میان کشیده است. وی دیروز در گفتگو با روزنامه فرانسوی لوموند گفت: «نخست باید بررسی کنیم که مذاکرات را از جایی که در ماه ژوئن در مذاکرات با دولت قبلی ایران متوقف شد، ادامه دهیم.» وزیر فرانسوی به روشنی به این موضع اروپاییها اشاره کرد که در صورت ساختگی بودن مذاکرات در این دور، باید توافق برجام پوچ و توخالی ارزیابی شود. آن-کلیر لگندر، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم گزارش روز چهار شنبه آژانس بینالمللی انرژی اتمی را بسیار نگرانکننده توصیف کرده و مدعی شده که نشست هفته آتی شورای حکام باید پیامی قاطع به ایران ارسال کند. آژانس در گزارش فصلی جدید خود نوشته بود که ایران ذخایر اورانیوم غنیشده خود را با خلوص بالا افزایش داده است.
به دنبال یارکشی از سمت مسکو و پکن
ظاهراً برای امریکا، هواداری همهجانبه اروپاییها از آنها نیز چندان به کارشان نمیآید و برنامه جلب حمایت روسیه و چین را هم در دستور کار قرار دادهاند. خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از چند دیپلمات امریکایی اعلام کرد که در صورت شکست مذاکرات هستهای با ایران، احتمالاً یکی از اهداف امریکا، جلب حمایت چین و روسیه، برای تحت فشار قرار دادن ایران خواهد بود. بنابر آنچه این خبرگزاری به نقل از دیپلماتهای غربی منتشر کرده است، آنچه امریکا به عنوان هدف خود از ادامه مذاکرات برجامی اعلام کرده، بررسی احیاپذیر بودن توافق برجام است، اما هدف اعلامنشده واشنگتن احتمالاً جلب حمایت روسیه و چین برای اعمال فشار بر ایران در صورت شکست مذاکرات است. این دیپلماتها که نامشان فاش نشده است، معتقدند که یک راه برای اعمال فشار بر ایران برای احیای برجام یا پذیرش توافقی جدید این است که بتوان پکن و مسکو را مجاب کرد که این تهران است که مانع ادامه مسیر است نه واشنگتن. یکی از این دیپلماتها به رویترز گفت: «آنها (امریکاییها) به حمایت چین و روسیه نیاز دارند.»
رایزنی امریکا با کشورهای عربی
انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پنج شنبه شب با انور قرقاش، وزیر مشاور امور خارجی امارات متحده عربی دیدار کرد و در پیامی توئیتری نوشت که علاوه بر مسائل منطقهای، درباره چشمانداز برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در آستانه شروع دور هفتم مذاکرات وین نیز با طرف اماراتی صحبت کرده است. این مقام اروپایی اواخر مهر امسال نیز با علی باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ملاقات کرده بود. از طرفی دیگر، رابرت مالی که تحرکات برجامی خود را در هفتههای گذشته افزایش داده است و با مقامهای ارشد کشورهای عربی و اروپایی درباره دو راهی که ایران پیش رو دارد رایزنی کرده است، اخیراً در شبکه اجتماعی توئیتر به صراحت به این دوراهی اشاره کرد و نوشت: «ادامه تشدید بحران هستهای، یا بازگشت متقابل به برجام، ایجاد فرصتهایی برای روابط اقتصادی و دیپلماتیک منطقهای؛ زمان انتخاب کوتاه است.» رابرت مالی در حالی از بازگشت دوجانبه به برجام سخن به میان آورده که ایران برخلاف امریکا از توافق هستهای خارج نشده است. دانا استرول نیز سه شنبه شب در گفتگو با الجزیره مدعی شده بود: «تهدید هستهای ایران، نهتنها ما بلکه تمامی شرکای مان را نیز شامل میشود.»
در راستای مجموعه این موضعگیریها، وزارت خارجه امریکا روز پنج شنبه در بیانیهای اعلام کرد: «امروز مدیران سیاسی سه کشور اروپایی و نماینده ویژه امریکا در امور ایران با اعضای شورای همکاری خلیج فارس، مصر و اردن در ریاض دیدار و رایزنی کردند. آنها درباره اوضاع سیاسی و امنیتی منطقه از جمله اقدامات ایران تبادل نظر کردند و به دور هفتم مذاکرات درباره بازگشت ایران و امریکا به پایبندی کامل متقابل به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پرداختند.»این بیانیه افزوده است که نمایندگان سه کشور اروپایی و امریکا بر اهمیت دستیابی و اجرای سریع یک راهحل مبتنی بر مذاکره برای بازگشت مشترک متقابل به برجام برای امریکا، اروپا، منطقه و فراتر از آن تأکید کردند.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است که مدیران سیاسی سه کشور اروپایی و نماینده ویژه امریکا در امور ایران از اقدامات شرکای منطقهای خود برای کاهش تنشها و ترویج گفتگو در منطقه استقبال کردند.
بیانیه ساختگی بیارزش
سعید خطیبزاده در خصوص بیانیه کارگروه خودخوانده امریکا، تروئیکای اروپا و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در خصوص ایران گفت: «این نشست و بیانیه تنظیم شده، آنچنان ساختگی، نمایشی و فاقد مشروعیت است که ارزش پاسخگویی ندارد.»وی تصریح کرد: «دولت امریکا به عنوان ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ و طرفی که از برجام خارج شده و مسئول وضعیت فعلی پیش آمده است. امریکا به عنوان تنها کشور با سابقه استفاده از تسلیحات هستهای، با سابقهای سیاه از مداخلههای متعدد در امور داخلی کشورهای مختلف و اصلیترین فروشنده سلاح و مهمات به مناطق مختلف دنیا، بار دیگر درصدد بحرانآفرینی و فضاسازی علیه ایران است.»