دادستان تهران در راستای کاهش اطاله دادرسی و تعیین‌تکلیف پرونده‌های معوق دستور ویژه‌ای صادر کرد. بنا به دستور دادستان تهران، وضعیت بازرسی از دادسراها تغییر می‌کند و بازرسی‌های ویژه‌ای از دادسراها در خصوص حل مشکل پرونده‌های قدیمی انجام می‌شود.
از ابتدای امسال چندین بار در جلسات مختلف، دادستان تهران از سرپرستان نواحی سی و شش‌گانه دادسرا‌های پایتخت خواست با مدیریت و اعمال نظارت بر روند رسیدگی به پرونده‌های قدیمی و مسن، اقدامات لازم را برای کاهش آمار پرونده‌ها و رفع موانع موجود در فرآیند دادرسی را انجام دهند.
آنطور که بررسی‌های انجام‌شده در معاونت نظارت و بازرسی دادستانی تهران نشان می‌دهد، آمار مسن‌ترین و قدیمی‌ترین پرونده‌ها در ۱۶ شعبه از نواحی دادسرای تهران بیش از ۲۰۰ فقره است.
دلایل مسن‌شدن پرونده‌ها
دلایل متعددی موجب می‌شود که برخی پرونده‌ها، روند دادرسی بسیار طولانی داشته و به عبارتی مسن محسوب شوند. وصول نشدن پاسخ استعلامات از دستگاه‌های دولتی، تخصصی بودن برخی از پرونده‌ها، ناقص بودن برخی از گزارش‌های ارسالی دستگاه‌های نظارتی و آشنا نبودن برخی از ضابطین با نحوه مستندسازی پرونده‌های قضایی از دلایل مهم اطاله دادرسی و قدیمی‌شدن برخی پرونده‌هاست.
موارد دیگری همچون حضور متهمان در سایر حوزه‌های قضایی و تأخیر در اجرای نیابت قضایی و کمبود نیروی انسانی، تأخیر در اظهارنظر کارشناسی از سوی کارشناسان، صدور قرار‌های کارشناس فنی، پیچیدگی و فنی بودن برخی از پرونده‌های مطروحه در دادسرا‌های تخصصی، شناسایی و دستگیر نشدن متهمین هم از دیگر دلایل اطاله دادرسی و مسن شدن پرونده‌ها در دادسراهاست. اواسط آبان ماه، دادستان تهران از افزایش بازرسی‌های هدفمند از نواحی مختلف دادسرا‌های تهران به منظور بررسی وضعیت پرونده‌های مسن و قدیمی خبر داد و اعلام کرد که برای کنترل و نظارت مؤثر این دسته از پرونده‌ها باید شناسنامه‌دار شوند.
آمار برخی از شعب قابل دفاع نیست
در همین راستا دادستان عمومی و انقلاب تهران در جلسه ویدئوکنفرانسی، بررسی عملکرد هفت ماهه نواحی ٣٣، ٣٦، ٢٩، ٢٨، ١٨و ١٥ دادسرای عمومی و انقلاب تهران با بیان اینکه عملکرد هر ناحیه به صورت سیستمی و فیزیکی در اختیار سرپرستان نواحی است، به معاونان خود تأکید کرد: در آمار مربوط به مجتمع‌های خود مطالعه دقیق داشته باشند و وضعیت را با مدت مشابه سال قبل ارزیابی و خروجی را بررسی کنند. آمار و موجودی شعب در دادستانی نیز ارزیابی می‌شود. به طور حتم این مقایسه و ارزیابی‌ها اطلاعات و شناخت دقیقی را نسبت به وضع موجود در اختیارمان قرار می‌دهد و می‌توان بررسی مناسبی روی عملکرد هر شعبه داشت.
علی القاصی مهر به استفاده صد‌درصدی برخی از شعب از ابلاغ الکترونیکی و لزوم ارتقای عملکرد‌ها برای کاهش پرونده‌های مسن و معوقه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر آمار پرونده‌های قدیمی و مسن هر دادسرا موجود است و به سرپرستان نواحی نیز اعلام شده و متأسفانه آمار برخی از شعب قابل دفاع نیست بر این اساس باید هرچه سریع‌تر پرونده‌ها از شعب و بایگانی خارج و در روند بررسی قرار گیرد.
مطالبه‌گری از کارشناسان پرونده‌ها
وی با بیان اینکه تعیین‌تکلیف برخی از پرونده‌های مسن و قدیمی نیازمند عزم و اراده جدی است، گفت: این دسته از پرونده‌ها باید خارج از وقت اداری با دقت مطالعه و خلاصه‌نویسی شود و پس از آن برای رسیدگی در دستور ویژه باشد تا تصمیم‌گیری نهایی انجام گیرد.
دادستان تهران با اشاره به لزوم پیگیری سریع پرونده‌هایی که نیاز به نظر کارشناسی دارند، افزود: باید با مطالبه‌گری از کارشناسان خواسته شود در یک بازه زمانی معقول نظرات خود را اعلام کنند تا پرونده‌ها دچار اطاله نشود.
اعزام بازرسان ویژه به دادسراها
القاصی با تأکید بر اینکه تا پایان سال نباید یک مورد پرونده قدیمی در دادسرا‌های تهران وجود داشته باشد، اظهار داشت: اگر رسیدگی به این پرونده‌ها با جدیت در دستور کار باشد به طور حتم آمار پرونده‌های مسن تا پایان سال صفر می‌شود. یکی از اقدامات جدید دادستان تهران در راستای پویایی و عملکرد بهتر دادسراها، اعزام بازرسان ویژه به دادسراها برای بررسی وضعیت پرونده‌ها بوده‌است. در همین زمینه قرار است وضعیت بازرسی از دادسراها تغییر کند و مقرر شده بازرسان ویژه‌ای برای بررسی و تهیه گزارش از پرونده‌های قدیمی به دادسراها اعزام شوند تا از دلایل طولانی شدن روند رسیدگی‌ها گزارش تهیه و موضوع برای پیگیری به دادستانی گزارش شود.
کاهش ۱۰ درصدی زمان رسیدگی به پرونده‌ها
گفتنی است عملکرد شعب مختلف دادیاری و بازپرسی دادسرا‌های پایتخت در زمینه استفاده از ابلاغ الکترونیک، کاهش آمار پرونده‌های مسن و رسیدگی به پرونده‌های کثیرالشاکی از شاخص‌های مهم برنامه عملیاتی ۱۴۰۰ دادستانی پایتخت است.
از دیگر برنامه‌های جالب دادستان تهران برای عملکرد بهتر دادسراها در سال جاری، فعال‌شدن کمیته‌های رفع اطاله دادرسی با مسئولیت سرپرستان دادسراهاست. جلسات این کمیته‌ها باید هفتگی و با حضور سرپرست دادسرا، بازپرسان و در صورت نیاز ضابطین برگزار و ساز و کارهای قانونی در خصوص تعیین‌تکلیف پرونده‌های پیچیده، بررسی و اعمال شود.
وضعیت رسیدگی به پرونده‌ها در دستگاه قضایی کشور حاکی از کاهش ۱۰ درصدی میانگین زمان رسیدگی به پرونده‌هاست. آمار پرونده‌های موجود در دستگاه قضایی کشور با وجود افزایش ۶درصدی ورودی پرونده‌ها در سال جاری، کاهش ۷درصدی داشته‌است.
